تصوف که به عنوان طرز فکر و مجموعه­ای از آداب و اعمال مشخص، در بر گیرنده­ی نوعی عکس­العمل نسبت به اوضاع اجتماعی بود، در طول تاریخ پر فراز و نشیب اسلام و ایران، انعکاسات و الهامات بسیار متفاوتی از فرهنگ معنوی طبقات جامعه­ی اسلامی را در خود پذیرفته، حل و جذب کرد. اینکه در آذربایجان قرن دهم ودر دوره­ی شاه طهماسب وضعیت تصوف چگونه بوده است موضوعی در خور توجه است. در این دوره از سویی رشد تشیع ومبارزه­...

کمال خجندی، از سخنوران و عرفای عالی قدر قرن هشتم هجری، یکی از بزرگ مردانی است که از آیات و مضامین قرآنی در اشعار خویش بسیار بهره برده است. در این مقاله، بازتاب مطالب قرآنی خواجه کمال ذیل چهار بخش مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است که عبارت اند از: ۱. اسماء، سُوَر و آیات قرآنی؛ ۲. تلمیح به داستان های قرآنی؛ ۳. تجلی مضامین قرآنی؛ ۴. اقتباسات قرآنی. در بخش اول ابیاتی که نام سوره ها و آیه های قرآنی به...

از زمان پیدایش حیات، طبیعت و ساختارها و نظام های زیستی موجود در آن نقش به سزایی در حل مشکلات انسان داشته است. اگرچه مسائل مهندسی با عملکرد های طبیعی متفاوت است؛ اما به دلیل وجود محدودیت ها و اهداف مشابه در هر دو توجه به عملکرد و طراحی بهینه گیاهان و جانوران، که طی میلیون ها سال بهینه شده است، لازم است. استفاده از عملکرد های طبیعی در مشکلات مهندسی به راحتی امکان پذیر نیست و برای به دست آوردن راه...

تصوف که به عنوان طرز فکر و مجموعه­ای از آداب و اعمال مشخص، در بر گیرنده­ی نوعی عکس­العمل نسبت به اوضاع اجتماعی بود، در طول تاریخ پر فراز و نشیب اسلام و ایران، انعکاسات و الهامات بسیار متفاوتی از فرهنگ معنوی طبقات جامعه­ی اسلامی را در خود پذیرفته، حل و جذب کرد. اینکه در آذربایجان قرن دهم ودر دوره­ی شاه طهماسب وضعیت تصوف چگونه بوده است موضوعی در خور توجه است. در این دوره از سویی رشد تشیع ومبارزه­...

نظم یا الگوهای ثابت از پیش تعیین شده و قابل کشف دربارة پدیده ها و واقعیت ها، به طبیعت و قوانین تجربی محض اختصاص ندارد؛ بلکه می­تواند آنچه در اصطلاح اندیشمندان مسلمان، سنّت­های اجتماعی یا سنّت های تاریخی نام گرفته را نیز در بر­گیرد، این سنّت­ها که حق تعالی با تعبیر «سنة الله» آنها را به خود نسبت داده (فاطر/ 43 و فتح/ 23)، بیانگر فعل همیشگی و پیوستة الهی در برخورد با افراد و امت هاست. سنّت توفیق یکی ...

شرایط پیچیده ی سیاسی واجتماعی ملت های عرب در دوران معاصر ، در کنار انگیزه های هنری ،باعث شد تا شاعر معاصر برای بیان عواطف و اندیشه های درونی اش به در لفافه سخن راندن گرایش پیدا کند و در این زمینه ، تکنیک نقاب به عنوان والاترین شکل کاربرد نماد و اسطوره یکی از اساسی ترین دستمایه های او محسوب می گردد. در این بین نقاب های مردمی به جهت قرابت فراوان با انگاره های ایشان،از اقبال خاصی برخوردار است. در ...

کمال خجندی، از سخنوران و عرفای عالی‌قدر قرن هشتم هجری، یکی از بزرگ‌مردانی است که از آیات و مضامین قرآنی در اشعار خویش بسیار بهره برده است. در این مقاله، بازتاب مطالب قرآنی خواجه کمال ذیل چهار بخش مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است که عبارت‌اند از: ۱. اسماء، سُوَر و آیات قرآنی؛ ۲. تلمیح به داستان‌های قرآنی؛ ۳. تجلی مضامین قرآنی؛ ۴. اقتباسات قرآنی. در بخش اول ابیاتی که نام سوره‌ها و آیه‌های قرآنی به...

تقدیرگرایی (فاتالیسم) یکی از ویژگی‌های جوامع سنتی شرقی و اعتقادی است که طبق آن، سرنوشت انسان از قبل مقدر شده و تمامی امور براساس مقدرات رخ می‌دهد و جای‌گاهی برای انتخاب و اختیار انسان وجود ندارد. در این مقاله، پس از ریشه‌یابی عنصر تقدیرگرایی در ایران، نشانه‌های آن، از جمله: ستاره‌پرستی و اخترشناسی، بخت، نذر و صدقه و اعتقاد به نیروهای ماوراءالطبیعی، در شاه‌نامه و چهار اثر حماسۀ مذهبی دیگر (علی‌ن...

دینداری در زمانة کنونی متنوع و متکثر شده است. این مطالعه با پذیرفتن این پیش‌فرض که دینداری به‌مثابه امری متنوع و متلون، خارج از دوگانة دیندار یا بی‌دین بودن افراد است، به شناسایی و تفسیر نوع خاصی از دینداری در بین جوانان شهر اصفهان پرداخته است. بدین منظور، با مرور مطالعات پیشین، در چارچوب روش کیفی، رویکرد تفسیری، سنت نظریة زمینه‌ای و ابزار مصاحبه و در پرتو الهامات نظری زیمل در بحث دینداری‌های ن...