تصحیح متن یکی از مهم‌ترین مقوله‌های پژوهشی در حوزۀ ادبیّات کهن است که می‌توان آن سنگ‌بنا و شالودۀ بایستۀ دیگر تحقیقات دانست. این امر در پیوند با آثار سخنوران بزرگ اهمّیّت بیشتر و عمده‌تری پیدا می‌کند. یکی از مصادیق روشن در این باب، دیوان افضل‌الدّین بدیل خاقانی شروانی، شاعر بی‌بدیل سدۀ ششم هجری است. اختصاصات فنی و دشوارهای خاص این دیوان سبب شده تا کتابت اشعار با کاستی‌هایی همراه شود. با وجود سه چاپ...

تذکرة الاولیا همانند بسیاری دیگر از تذکره های عرفانی، تا حدودی ویژگیِ کشکول گونگی دارد؛ از این رو، حتّی اگر امروز همة نسخه های اقدم و اصحّ این کتاب نیز وجود داشت، باز هم تصحیح آن با دشواری های زیادی مواجه بود. نویسنده یا نویسندگان این کتاب، غالباً در حُکم مدوّن و گزینشگرِ مقامات و یا کُتُب شرح احوال بوده اند و این احتمال که به دلایل گوناگون، در منابع آنها تصحیفات و تحریفاتی راه یافته باشد، تقریباً قطعی ب...

چکیده نامه های عین القضات همدانی از آثار برجستة متون منثور فارسی است که با نثری متین و استوار نگاشته شده است. این نامه ها در 1348 به کوشش علینقی منزوی و عسیران تصحیح و چاپ شد. به نظر می رسد که در تصحیح و تنقیح این متن نکاتی چند از دید مصححان محترم پوشیده مانده و به صورت نامناسب وارد متن شده است. در این مقاله، سعی شده است این موارد شبهه ناک بررسی شود و وجوه مختلف عبارات و کلماتی چون: «پینه برنها...

کرمانشاه از جمله مناطق ایران است که تاریخ ادبی آن نسبت به برخی مناطق مشهورتر چندان مورد توجه و بررسی قرار نگرفته است؛ با این حال، آثار ادبی قابل اعتنایی از دوره های مختلف تاریخی این سرزمین به یادگار مانده است. تذکرۀ شعرای کرمانشاه از آثار میرزا الله دوست سالک کرمانشاهی است که نمونه هایی از این میراث ادبی را معرفی می کند و به کوشش دکتر محمدابراهیم مالمیر و عبدالرضا نادریفر در سال 1391 منتشر شده ...

در این جستار، بیست و یک بیت از دیوان انوری بر اساس یکی از کهن­ترین دست نویس های دیوان وی، یعنی نسخه کتابخانه مجلس که تاریخ تحریر آن (680 هـ.ق.) است، تصحیح شده است. مصححان پیشین در تصحیح دیوان انوری، این دست نویس کهن و معتبر را در اختیار نداشته­اند؛ لاجرم از بسیاری ضبط­های اصیل و صواب آن نیز بی­بهره بوده­اند. به همین سبب در این جستار سعی شده است برخی اشکالات و تصحیفاتی که معنای متن اصلی را به نو...

بنا بر شیوة مرسوم، تصحیح هر متنی باید براساس دست نوشته یا دست نوشته هایی از آن متن انجام گیرد، امّا گاهی به دلایل گوناگون ـ همچون ناآشنایی کاتبان ـ تبدیل و تحریف هایی در متون کهن راه می یابد که آنها را از اصل خود دور می کند و رسیدن به اصل را به کمک نسخه ها دشوار می سازد، به خصوص وقتی که دست نوشتة متنی منحصربه فرد و یا با نسخه های دیگر متفاوت باشد. در اینجاست که مصحّح از مراجعه به منابع موضوع متن ...

ترجمة الخواص اثر تفسیری علی بن حسن زواره‌ای، به سال 1394 هجری شمسی به تصحیح دکتر منصور پهلوان منتشر شده است، این پژوهش با هدف بررسی و نقد این تصحیح به روش توصیفی تحلیلی سامان یافته است، یافته های تحقیق نشان می دهد که میان متن مصحَّح و نسخه اساس و نسخه های دیگر ترجمة الخواص اختلاف هایی اعم از حذف و اضافه، تصحیف، تغییر و جابجایی واژگان و تغییر در ساختار عبارت ها دیده می‌شود و مصحِّح از بیان این تفاوت...

رساله ی پیش رو تصحیح نسخه خطی کتاب التذکره الصغری، تألیف علی بن محمد بن عراق از علمای شافعی قرن نهم و دهم هجری است. وی علاوه بر کتاب التذکره الصغری کتاب هایی هم چون تنزیه الشریعه در فقه و چند اثر دیگرتألیف کرده که در مقدمه بدان ها اشاره شده است. مصحح علاوه بر تصحیح متن تعلیقی بر آن بدین شکل الحاق نموده است. معرفی اعلام کسان و جاها، توضیح برخی واژه های دشوار متن، اعراب گذاری ابیات عربی و معرفی س...

تحقیق پیش رو با کمک گرفتن از متن­شناسی به ارائۀ روشی نو برای تصحیح تخمین­های سبک­شناسانه از زمان نگارش آثار ادبی با تاریخ نگارش مجهول می­پردازد و نشان می­دهد که متن­شناسی امکاناتی به دست می­دهد که می­توان بوسیلۀ آن­ها عدم دقت روش­های سبک­شناسانه را تصحیح کرد. جامع الستین به عنوان نمونۀ بررسی شده با این روش، گواه کارآمدی آن است. تاریخ نگارش جامع الستین نوشته ابوبکر احمد بن محمد بن زید الطوسی، که...