رساله حاضر به بررسی ریشه ها و نشانه های گرایش علوم انسانی به مبانی علوم غربی در عهد پهلوی اول می پردازد. بررسی اسناد تاریخی نشان می دهد که بعد از ورود اسلام به ایران و در طول دوره های مختلف تا پایان دوره قاجار بخش اعظم نظام آموزش و پرورش ایران به شکل سنتی و تحت نظام آموزشی و پرورش خاصی عمل می نمود. در این نظام آموزشی و پرورشی طلاب و مراجع اسلامی منبع و محور تولید و بازتولید علوم انسانی و اسلامی...

محمد علی جمال زاده و یحیی حقی در ادبیات فارسی و عربی از پشگامان داستان­نویسی بویژه داستان کوتاه به شمار می­روند. اگر چه میان این دو نویسنده پیوند و ارتباطی نبوده است، اما هم زمانی میان آن دو باعث شده است که مضمون و محتوای داستان­هایشان تا حدودی به هم نزدیک شود. موضوع محوری که در داستان­ «فارسی شکر است» از جمال­زاده و «قندیل ام هاشم» ـ چلچراغ حضرت زینب ـ  از یحیی حقی به چشم می­خورد، مسئله­ی رویا...

غرب و مفاهیم و اندیشه‌های مرتبط با آن مثل لیبرالیسم، مدرنیته، دموکراسی، سرمایه‌داری، سکولاریسم، تکنولوژی، توسعه و غیره موضوع‌هایی است که برای کشورهای غیر‌غربی مسئله‌ساز شده است. برخی افراد در توصیف لیبرالیسم، به عنوان اصلی‌ترین و مهم‌ترین اندیشه در دوران معاصر، تعبیر «نظریه مدرن تمدن غرب» را به ‌کار می‌برند. اندیشه لیبرالیسم و برخی جلوه‌های غرب و تمدن آن به کشورهای دیگر، از جمله ایران، به صورت...

بررسی های انجام شده نشانگر آن است که جنگهای صلیبی نقش بسیار مهم گسترده در انتقال تمدن اسلامی به غرب داشته است. و آثار مادی و معنوی پرباری از تمدن اسلامی در طی این جنگها راهی غرب گردید. صلیبیان هم چنانکه توانستند آثار معنوی اسلامی مانند: علوم اسلامی در بخش نجوم، ریاضی، فلسفه، پزشکی، شیمی، روش تدوین تاریخ و نقشه های جغرافیا را فراگیرند، زمینه را برای آن تعداد از دانشمندان اروپای که خواهان کسب دان...

اندیشه مهدویت از مفاهیم مؤثر قرآنی، روایی، کلامی، سیاسی و از ارکان تاریخ اسلام است که در فرهنگ و تمدن اسلامی و بحران فراگیر و مستمر جهان اسلام، جایگاه ویژه ای داشته است. موعودگرایی در غرب اسلامی که سرزمین هم­زیستی ملل منتظر الظهور است ریشه سنتی دارد. نخستین تجربه پیدایش دولت براساس مهدویت در غرب اسلامی روی داد. گزارش تاریخی از چهارده قرن مهدویت و بررسی مبانی نظری آن، مدعیان مهدویت و دولت­های کل...

مواجهه با غرب یکی از پیچیده ترین موضوعات و مساله های تاریخ تمدن ایرانی در چند قرن اخیر بوده است. فهم منطق این مواجهه در اقشار مختلف موثر جامعه ایرانی می تواند نقشی کلیدی در فهم تجربه مدرنیته ایرانی داشته باشد. هرچند عموما بر قشر روشنفکران و در موارد محدودی به علما در این مواجهه تاکید شده است، در این مقاله تلاش شده به دو واسطه فرهنگی دیگر در این مواجهه یعنی یک ایلچی و یک روزنامه نگار دورگه ایران...

علیرغم ارتباط طولانی و چشمگیر ایران با تمدن غرب، این کشور تا عصر پهلوی اول کاملأ شرقی بود و نه تکنولوژی غرب و نه ایدئولوژی آن نتوانسته بود تأثیری بر این کشور داشته باشد. این امر بخصوص در مورد تغییرات تکنولوژیکی مشهود بود. اگر چه ذهن روشنفکران جامعه به شدت تحت تأثیر غرب بود، اما چهره ایران هم چنان دست نخورده مانده بود. غربی شدن و مدرنیته به ترتیب اعضا طبقه بالای جامعه و تجار و بازرگانان را تحت ت...

طی 150 سال گذشته، برپایی تمدن اسلامی از دغدغه­‌های بسیار مهمی بوده است که در ذهن و اندیشه برخی از اندیشمندان و رهبران جهان اسلام تبلور یافته، با این که هر یک و از جمله امام خمینیŠ، مباحثی را در این باره طرح کرده و مؤلفه‌هایی را برای آن برشمرده‌­اند، اما هنوز بایسته‌های سیاسی آن مبهم باقی مانده است،(مسئله) موضوعی که تاکنون نشده و از این رو، مقاله پیش رو در پی پاسخ به این پرسش است: بایسته‌­های سی...

علیرغم ارتباط طولانی و چشمگیر ایران با تمدن غرب، این کشور تا عصر پهلوی اول کاملأ شرقی بود و نه تکنولوژی غرب و نه ایدئولوژی آن نتوانسته بود تأثیری بر این کشور داشته باشد. این امر بخصوص در مورد تغییرات تکنولوژیکی مشهود بود. اگر چه ذهن روشنفکران جامعه به شدت تحت تأثیر غرب بود، اما چهره ایران هم چنان دست نخورده مانده بود. غربی شدن و مدرنیته به ترتیب اعضا طبقه بالای جامعه و تجار و بازرگانان را تحت ت...

علامه نائینی از سرزمین ایران و اقبال لاهوری از سرزمین هند، دو اندیشمندی هستند که در گروه سومقرار دارند. این دو اندیشمند تحت تاثیر شرایط جامعه و باورهای اعتقادی خویش نسبت به تمدن غرب واکنش نشان داده اند. در این رابطه علامه نائینی استبداد را به عنوان مشکل اصلی جوامع اسلامی(به خصوص ایران) مطرح می کند و اقبال نیز وحدت مسلمانان و استقلال طلبی را مدنظر دارد.در این پژوهش علاوه بر مقایسه اندیشه های علا...