از جمله اخبار غیبی روایت شده از پیامبر اکرم‏صلی الله علیه وآله و معجزات آن حضرت، پیش‏گویی ظهور گروهی به نام مارقین‏2 بود. ایشان در این پیش‏گویی به فردی اشاره می‏فرمایند که منابع تاریخی و روایی از او به نام ذوالخویصرة3 یاد کرده‏اند. پیامبرصلی الله علیه وآله ضمن این‏که او را اصل و ریشه‏ی مارقین (خوارج) معرّفی فرمودند علامتی نیز برای یکی از یاران او به این شرح ذکر کردند: شخصی سیه چُرده در میان آنان ...

تفسیر مجمع البیان که در دوره گذار از روش تفسیر نقلی به تحلیلی، سامان یافته، نقطه پیوند اسلوب قدیم و جدید و در شمار اندک تفسیرهایی است که دارای اسلوب، سیاق عالمانه و مکانت علمی همه زمانی می باشد. پژوهنده، در آغاز، تفسیر نامبرده را بلند آوازه ترین تفسیر از میان تفسیرهای سه گانه شیخ طبرسی می شمارد که اگر چه از تفسیرهای معاصر و پیش از خود چون »الکشاف« و به ویژه »التبیان« شیخ طوسی الهام گرفته اما بر...

اصطلاح شناسی به عنوان یک شاخۀ زیرساختی علمی در میان همۀ علوم مطرح است و متصدی شناسایی و تعریف اصطلاحات علوم به صورت روشمند و قاعده مند می باشد. دانش تفسیر نیز بسان دیگر علوم، اصطلاحات و واژگان اختصاصی دارد که تعریف آنها، ضروری ترین اقدام پیش از به کارگیری آنها می باشد. در این میان، اصطلاح «مبانی تفسیر» چندگاهی است که در میان علوم اسلامی و به ویژه دانش تفسیر مطرح است و مفسران و قرآن پژوهان از من...

موضوع پژوهش، پردازش تاریخ‌گرایی در معماری معاصر ایران است. نشانه‌های تاریخی در معماری، بارزترین مشخصۀ تاریخ‌گرایی در حوزۀ معاصر است. سؤال پژوهش «چگونگی نمود تاریخ همچنین نشانه‌های تاریخ‌گرایی در دوره بندیهای تألیفات معماری معاصر؟» و فرضیه «عینیت یافتن نشانه‌های تاریخی همچنین امکان دوره بندی آثار معاصر بر اساس شاخصه‌های تاریخ‌گرایی» هستند. پژوهش پس از پردازش مفاهیم تاریخ‌گرایی و جایگاهش در تألیف...

از واژه صابئین و صابئون سه در قرآن یاد شده است. نگرش قرآن نسبت به آیین صابئین همانند دیگر ادیان توحیدی مبتنی بر گرایش به مبدأ و معاد و رستگاری در آخرت است با این همه دیده می‏شود که مترجمان و مفسران قرآن در تبیین مفهوم این واژه و تعیین مذهب گروندگان به این آیین با شک و ابهام و به گونه‏ای سربسته و نامفهوم سخن گفته و حتی پاره‏ای از فقیهان از یادکرد این گروه در شعار اهل کتاب استنکاف ورزیده‏اند. این...

مقاله‌ به بررسی این سؤال می‌پردازد که جامعه‌شناسی تاریخی چگونه توانسته است تقابل تاریخ (تفرید) و جامعه‌شناسی (تعمیم) را حل کرده، آنها را در یک قالب واحد جمع کند؟ برای پاسخ به این پرسش، مقاله با اتکا به روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا بر جدال تعمیم و تفرید تمرکز پیدا کرد و سپس با بررسی ویژگی‌ها و اختصاصات هر یک از دو رشتۀ جامعه‌شناسی و تاریخ، تمایزات آنها را برجسته ساخت. در بخش بعد، به‌طور مشخص جامعه‌...

نوشتار پیش روی، با نام «بررسی سبک تفسیری حجه التفاسیر و بلاغ الإکسیر» در سه فصل، سامان یافته و به برشماری و تحلیل مبانی و قواعد و روش ها و گرایش های تفسیری نگارنده آن می پردازد. فهم و تفسیر قرآن بر نهادهایی اساسی استوار است که همان پیش باورها و مبانی مفسر در تفسیر قرآن به شمار می روند. از دیگر سو، دانش تفسیر، دارای قواعد و ضوابطی است که پایه های اساسی فهم قرآن بر آن ها استوار است. روش‏ تفسیری ...

چکیده رساله حاضر با هدف معرفی و بررسی مبانی تفسیری بروجردی در«تفسیر جامع» تدوین شده است. بر این اساس، مبانی آن به دو بخش مبنای الهی و مبنای بشری تقسیم شده است. که در بخش مبنای الهی مباحث مربوط به تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر قرآن به سنت مورد بررسی قرار گرفته است. و در پایان هر بحث، نتیجه عملکرد بروجردی بیان شده است. و در بخش مبنای بشری موضوعات مختلف ذیل گرایش های اصولی- فقهی، کلامی، ادبی، عرفان...

تفسیر قرآن به قرآن روایی، روشی است که در روایات قرآن به قرآن پیامبر ? و اهل بیت ? بکار رفته است. از جمله گونه های این روش می توان به گونه ی معناشناسی، بینامتنی، موضوعی و تاریخی اشاره کرد. در گونه ی معناشناسی به تفصیل معنای مجمل، ارائه ی واژگان یا عبارات هم معنا و میزان فراگیری معانی آیات می پردازد. گونه ی بینامتنی از تاثیر متون روایی ناظر به قرآن، در تفسیر قرآن به قرآن بحث می کند. آیات نظیر...

بیان‏ المعانی نخستین تفسیر تنزیلی است که در آن تمامی سوره های قرآن کریم را با الهام از مصحف امام علی(ع) و تکیه بر سیاق و نظم آیات و توجه به مقتضیات زمان نزول، از منظری تاریخی و بر اساس ترتیب نزول مورد بررسی قرار داده است. او بهترین روش تفسیری را روشی می داند که در بستر عصر نزول قرآن و بر اساس ترتیب نزول آن باشد. از آنجا که قرآن کریم به زبان عربی نازل شده، درک و فهم و تفسیر آن، آشنایی با علوم اد...