وجود نخستین اصل شناخت و به طریق اولی، موضوع مابعدالطبیعه است. ابن سینا به تبع ارسطو در وجودشناسی از «موجود» استفاده می کند. وجود برای ابن سینا برخلاف ارسطو، از مقولات و عرض نیست و اطلاقات گوناگون دارد و به پنج معنا بکار می رود: وجود خاص، وجودعام، «فعل وجود دادن»، «فعل بودن» و وجود رابط. توماس آکوئینی از واژۀ esse)) برای «وجود» بهره می گیرد و در کتاب های مختلف خود معانی برای آن می آورد که می توا...

آقا علی حکیم در رساله‌ای که در ضمن حاشیه بر اسفار در اثبات خدا نگاشته است برهان صدیقینی در اثبات خدا تقریر کرد که آن را در عالم اسلام و میان اصحاب حکمت متعالیه، برهانی ابتکاری و منحصر به فرد خواند. وی با لحاظ اعتبارات چهارگانه از حقیقت وجود به تقریر برهان صدیقین پرداخت. نزد وی، اگر حقیقت وجود 1. من حیث هی هی؛ 2. بشرط اطلاق؛ 3. بشرط تجرد؛ 4. صرف‌الوجود اعتبار کنیم، می‌توانیم به اثبات خدا برسیم ز...

ابن سینا همواره از تمایز و تقابل دو نوع وجود، وجود خاص و وجود اثباتی، سخن می گوید که خود مبنای تمایز ماهیت و وجود است. به همین جهت، مسئلۀ مشهور تمایز میان ماهیت و وجود به نوعی در خصوص این تمایز نیز مطرح می شود. مسئله آن است که آیا وجود خاص اساساً وجود است؟ این در واقع مسئله ای است در خصوص ماهیت: آیا در درک ابن سینایی از ماهیت، معنایی از وجود حاضر است؟ این جستار تلاش می کند تا بر اساس ارتباط وجود...

در این نوشتار با ارائه تحلیلی از اعتبارات وجود، برای رسیدن به درکی صحیح از واجب الوجود، معلوم می شود از این اعتبارات، تنهالابشرط مقسمی شایسته اطلاق بر ذات حق است. برای درک معنایی که علامه طباطبایی از واجب تعالی دارند و به لحاظ اهمیت تقریر ایشان از برهان صدیقین، با بررسی در مبانی هستی شناسیتقریر علامه، معلوم می شود ایشان وحدت شخصی وجود را نظری برتر می داند که همان معنای وجود لابشرط مقسمی است. چن...

حقیقت مضاعف را که در فرهنگ مسیحی از باری منفی برخوردار است به ابن­رشد و پیروانش نسبت داده­اند. گفته شده که آنان باور داشته‌اند قضایای دینی و قضایای فلسفی در عین ناسازگاری می‌توانند هر دو صادق و در عین تعارض، هر دو از حقیقت بهره­مند باشند. بخش اولِ مقاله توصیفی است و چون  به فارسی در این باره چیز چندانی وجود ندارد به ناچار در ابتدا تاریخچه مسئله مرور شده و نظرات برجسته­ترینِ ابن­رشدیان را، چه مسیح...

یکی از مهمترین و اساسی ترین مسائل مربوط به قرآن کریم و از مباحث ضروری قرآن شناسی و علوم قرآن، حقیقت قرآن است که بر اساس آن، قرآن کریم نزد خداوند متعال دارای جایگاه متعالی بوده و از آن جایگاه تنزل یافته است. این حقیقت از طریق دو دسته آیات قابل تبیین است؛ دسته اول آیاتی است که برای همه ی مخلوقات عالم چنین جایگاهی مقدر فرموده و با تعابیری چون «خزائن» و «مفاتح غیب» از آن حکایت کرده است. دسته دوم آ...

مسئله اصلی در این پایان نامه بررسی حقیقت ایمان و کفر از دیدگاه ابن تیمیه ، شهید ثانی و علامه طباطبایی است که در سه فصل ویک نتیجه تنظیم شده است . وسعی ما بر اینست که در این پایان نامه به این بپردازیم که مرز بین این دو در حقیقت و واقع چگونه است . که این در سه فصل مورد بررسی قرارگرفته است . ابن تیمیه بر این باور است که ایمان حقیقی، ایمان قلبی است واین ایمان اصلش تصدیق قلبی وسپس قول قلبی (اقرارو...

کلیسا در قرن سیزدهم در ارتباط با تلاشهای عقلانی فیلسوفان و اعتقادات دینی آنها نظریه ای را مطرح کرد که به حقیقت دوگانه معروف شد. این نظریه عبارت است از این که چیزی می تواند در کلام حقیقت باشد؛ در حالی که نقیض آن نیز میتواند در فلسفه حقیقت باشد. کلیسا با این نظریه فیلسوفان را به کفر متهم میکند و فیلسوفان ابن رشدی خود را از آن مبرّا میدانند و ابنرشد در کتاب فصل المقال به صورت هایی با این نظریه مواف...