زمان به عنوان یک پدیده، از دغدغه­های همیشگی ذهن بشر بوده است. در همۀ جنبه­های حیات بشری، نمودی از زمان را می­توان مشاهده کرد؛ از جمله در حماسه­ها جلوه­های متنوعی از زمان قابل مشاهده است. حماسه­هایی چون شاهنامه به دلیل دربرداشتن ابعاد مختلف از جمله ابعاد اسطوره­ای، تاریخی، طبیعی و فلسفی نمودگاه جلوه­های مختلفی از زمان است. مطالعه مفهوم زمان در شاهنامه به عنوان اثری که مشحون از تاریخ و باورهای مت...

موضوع مقاله‌ی حاضر بررسی «سخن» در شاهنامه‌ی فردوسی است. به کارگیری واژه‌ی سخن در مفاهیم مختلف و با بسامدی بالا، یادآور اهمیّت «گفتن» به مثابه‌ یکی از اضلاع مثلث «پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک» در شاهنامه است. زیرا فردوسی کاخ بلند نظم خویش را بر شالوده‌ی این مثلث بنیاد نهاد تا تصویری روشن از زندگی شایسته و بایسته‌ی آدمی، در سایه‌ این سه مقوله‌ی بنیادین زندگی،تصویر نماید. فردوسی بیش از دو هزار...

شاعران معاصر برای بیان افکار فلسفی و­ اجتماعی خویش، از ابزارهای مختلفی بهره گرفتند. از مهم‌ترین و بارزترین آنها استفاده از نمادها است؛‌ یکی از نمادهای طبیعی، باران است که در شعر معاصر فارسی و عربی جلوه‌ی ویژه‌ای یافته است؛ و در شعر شفیعی‌کدکنی و بدر شاکرالسیاب، کارکرد نماد شناختی پر رنگی دارد. هر دو شاعر با استفاده از این نماد، سروده‌های سمبولیستی قابل توجهی خلق کرده‌اند و در قالب آن‌ افکار سیا...

در قرن حاضر بیش از نیمی از مردم جهان در شهرها ساکن‌اند و هرروزه بر حجم شهرنشینی بالاخص در کشورهای در حال توسعه، و از جمله در کشورهای اسلامی افزوده می‌شود. در این میان بسیاری از کشورهای اسلامی برای حل مشکلات شهری خویش به نظریه‌ها و الگوهای تقلیدی غرب مراجعه کرده‌اند و غالباً در حل مسائل خویش ناکام مانده‌اند؛ در حالی که با توجه به اعتقادات مسلمانان و فرمان‌های خداوند، راه حل بسیاری از مشکلات بشر د...

از آن‌جا که زبان فارسی جزء زبان‌های ترکیبی است، پیوستن واژه‌های زبان به یکدیگر یا افزودن انواع وندها به واژه، یکی از شیوه‌های معمول برای ترکیب‌سازی است. واژه‌سازی عمده‌ترین نشانه زایایی یک زبان و از مهم‌ترین شیوه‌های حفظ و تداوم آن شمرده می‌شود. خاقانی به عنوان شاعری آگاه به اسرار کیمیاگری زبان، برای بیان مفاهیم هنری و ذهنی خویش، از واژگان بسیط زبان سود جسته است تا ترکیباتی تازه بسازد، چنان‌که ...

رشد فرهنگ و تمدن انسانی بیانگر توجه و علاقه انسان به کتاب و کتابت است. قبل از اختراع چاپ، صنعت کتاب‌نویسی یا وراقت از مهم‌ترین حرفه‌ها بود. بیشتر افرادی که به این حرفه رو می‌آوردند یا خود از دانشمندان و بزرگان روزگار خویش بوده و یا در خدمت دانشمندان بوده‌اند. وراقان نقش بسیار زیادی در رشد و توسعه کتابخانه‌ها داشته‌اند. مغازه‌ها و دکه‌های وراقان، محفل مباحثات علمی دانشمندان بود، گفت‌گوهای علمی د...

در برخی از آیات قرآن از تسبیح خداوند همراه با حمد یاد گردیده به این مفهوم که هرگاه آفریدگان، خداوند را از این منظرکه دارای صفات کمال و جمال و مبدأ خیر است ستایش کنند حمد او را به جای آورده و هرگاه ذات حق را از تمام عیبها و نقصها منزه داشته او را تسبیح گفته اند و ازآنجا که هیچ موجودی قادر به دریافت کنه صفات خداوندی نیست لذا شایسته است حمد خود را با تسبیح وی قرین سازد. در این مقاله ابتدا دو واژه ...

موضوع این رساله « مسند » یعنی مجموعه های حدیثی نگاشته شده است که درآن از فواید مسند نویسی و جایگاه آن در تاریخ تدوین حدیث ، علت آشنایی با شمار کمی از مسندها و علت رواج کمتر این شیوه از مسند نویسی در نزد شیعیان بحث شده است. نویسنده مراحل نجام کار خویش را به شرح زیر اعلام می دارد. 1- تهیه فهرست کاملی از مسندها 2- مراجعه به آنها و دسته بندی احادیث آنها با یکدیگر و ذکر نتایج حاصله 3- دسته بند...

عشق از او صاف الهی و سرآغاز خلقت است، این عشق در واقع بر «هستی مطلق» دلالت دارد، و زندگی بدون آن چون پوست های بی روح است. مولوی، عشق را شیوه سلوکی خود قرار داده ،آن گونه که ابن فارض درگام به گام مقامات عرفانی، آن را اساس کار خویش قرار داده است. بنابراین نگاه ابن فارض و مولوی، نگاه یک عاشق به معشوق حقیقی است و این نشانه معرفت و آگاهی این دو شاعر عارف است. در این مقاله ضمن بررسی واژه «عشق» با تکی...