محوطه مادآباد الف یکی از محوطه های بزرگ اسلامی حوضه رودخانه کُر است که بر روی آن داده های فرهنگی گوناگونی پراکنده اند اما بیش از همه ''سفال های منقوش شبه پیش از تاریخی'' از اهمیت برخوردار هستند. این سفال ها بر خلاف روند و سنت های سفالگری فلات ایران و آسیای غربی بناگاه به شکل منقوش دیده می شود. مشکلات گاهنگاری این مواد که پیش از این در ایران بر خلاف سوریه و اردن که از کاوش یافت شدند، تنها از بررس...

مخروط افکنه ورامین که شرایط مساعد زیست بوم آن مرهون شعب جاجرود است، بخشی از منطقه گسترده مرکز فلات ایران می باشد که از دیرباز مورد توجه انسانها بوده است. خاک ورامین در اثر رسوبات جاجرود آنچنان حاصلخیز است که پیشه غالب مردمان این ناحیه کشاورزی بوده و بدلیل مرغوبیت این خاک، سفال نیز از اواخر دوره روستانشینی اولیه (نوسنگی) یکی از مصنوعات اصلی و خوش ساخت بومیان بوده است. روستای احمدآباد وسط که به د...

چکیده شهر سوخته سیستان متشکل از سلسله تپه هایی با مساحتی در حدود 151 هکتار، که 120 هکتار آن دارای آثار و بقایای مادی و فرهنگی است، از جمله بزرگترین و کلیدی ترین استقرارهای دوران مفرغ در کل منطقه و لبه شرقی فلات ایران محسوب می شود که با وجود پژوهش ها و کاوش های متمادی، همچنان بستر ناشناخته های فراوانی از دوران مفرغ می باشد. شهر سوخته دارای چهار دوره استقرار است که از 3200 ق.م(دوره i) آغاز و ت...

منطقة کوهستانی کهگیلویه و بویراحمد به دلیل موقعیت قرارگیری‌اش در حدفاصل خوزستان، فارس و اصفهان اهمیت فراوانی در باستان­شناسی به­خصوص باستان­شناسی کوچ­نشینی دارد. به دلیل آب­و­هوای مناسب و چراگاهای حاصلخیز این منطقه، از دیرباز اجتماعات کوچ­رو در آن ساکن شده‌اند. در بررسی­های باستان­شناختی انجام گرفته در این منطقه در سال‌های اخیر، محوطه­های استقراری متعددی که به صورت موقت (فصلی) مورد استفاده این ...

سفال مینایی به گروهی از سرامیک، با نقاشی رولعابی و تزیینات پیکره ای، هندسی و گیاهی اشاره دارد که در بسیاری موارد به کتیبه های نسخ متمایل به رقاع و کوفی مزین بوده و گاهی با تزیینات برجسته کاری و طلایی آراسته شده است.  با استناد به سفا ل های مینایی کتیبه دار، سفال مینایی در دورۀ بسیار کوتاهی(در حدود شصت سال) در ایران رواج داشته و سپس از بین رفته است. با توجه به اهمیتی که شناخت تکنولوژی های فرا...

سیستان به علت برخورداری از ویژگی های مناسب و منحصر به فرد محیطی، همواره جمعیت قابل توجه-ای داشته و از سوی دیگر به علت موقعیت استراتژیک و نظامی مورد توجه حکومت ها و دولت های مختلف در ادوار گذشته بوده است. این علل موجب شد تا در دوران های مختلف به مقوله شهر و شهرسازی در سیستان اهمیت بسیار زیادی داده شود. شهرهایی که از یک سو گنجایش بخش بسیار زیادی از جمعیت منطقه را داشته و از سوی دیگر دارای استحکام...

دانش دندان پزشکی بدون شک از کهن ترین دست آوردهای بشری است که به مرور بر اساس آزمون و خطا و پژوهش های دانشمندان جهان شکل گرفته است. هدف از این مقاله معرفی دست آوردهای ایرانیان گذشته، از دوران باستان تا دوران مغول، در شکوفایی علم دندان پزشکی است. رشد دانش دندان پزشکی را در ایران می­توان به دو دوره پیش از اسلام و پس از اسلام تقسیم کرد. دو منبع مهم دانش دندان پزشکی در دوران پیش از اسلام تعالیم مربو...

محوطه¬ی تاریخی حوضدار واقع در 62 کیلومتری جنوب غربی شهرستان زابل، درگذشته در دلتای یکی از شاخه¬های پر آب "رود بیابان" معروف به شاخه رامرود، قرار داشته است. این منطقه در دوران اشکانی و ساسانی و همچنین از قرون میانه اسلامی تا اوایل دوره¬ی قاجار مسکونی بوده و درنهایت بر اثر تغییر مسیر رودخانه هیرمند متروک گردیده است. مهم ترین آثار و شواهد باستان شناسی برجای مانده در منطقه حوضدار بقایای شهری متشک...

منطقة کوهستانی کهگیلویه و بویراحمد به دلیل موقعیت قرارگیری اش در حدفاصل خوزستان، فارس و اصفهان اهمیت فراوانی در باستان­شناسی به­خصوص باستان­شناسی کوچ­نشینی دارد. به دلیل آب­و­هوای مناسب و چراگاهای حاصلخیز این منطقه، از دیرباز اجتماعات کوچ­رو در آن ساکن شده اند. در بررسی­های باستان­شناختی انجام گرفته در این منطقه در سال های اخیر، محوطه­های استقراری متعددی که به صورت موقت (فصلی) مورد استفاده این ...

تأثیر عناصر و پدیده های جغرافیایی بر انسان و زندگی او فراوان است. این تأثیرات را می توان حداقل بر جذب و دفع گروههای انسانی، نوع و شکل سکونتگاه، محوطه های استقراری و جابه جایی آن، میزان بهره وری از منابع طبیعی، جمعیت و … مشاهده کرد. در ایـن مقـاله سعی شده است تا بر اساس بررسیهای باستان شناسی ـ که در حوزه زهک سیستان صورت گرفت ـ به نقـش جغرافیا و به خصوص هیدرولوژی در شکل گیری و نابودی تمدنهای مخت...