چرایی احکام و فلسفة قانون گذاری در اسلام از مباحث مهمی است که همواره محل بحث علمای فریقین قرار گرفته است. تمامی مذاهب اسلامی ابتنای احکام بر مصالح و مفاسد را پذیرفته اند. با تأمل در آیات قرآن و سنت و آثار فقها از گذشته تاکنون، به این نتیجه می رسیم که میان مقاصد شرع و دو مفهوم مصلحت و مفسدت، رابطة نزدیکی وجود دارد. در مقالة حاضر با مطالعه در نظریة مقاصد و رابطة آن با مصالح و مفاسد به یکی از مباح...

موضوع جایگاه خلیفه و حکومتگران ایرانی در تاریخ نوشته های مورخان ایرانی، با تعلق حق خلافت به مدعیان آن آغاز می شود و سپس با بحث تقسیم قدرت معنوی و دنیوی خلفا و انتقال قسمتی یا تمامی آن به حکومتگران ایرانی ادامه می یابد. مورخان، در این مرحله، از نظریه پردازی های فقهای مذاهب برای توجیه لزوم و بیان چگونگی انتقال قدرت دنیوی خلیفه سود جستند. این بحث، با گذشت زمان و با تأثیر پذیری از حکمت عملی، بخشی ا...

علمای علم کلام وظیفه خود را دفاع از ضروریات دین تعریف کرده اند. ایشان در دوره ای، که هنوز بسیاری از مباحث فلسفی و کلامی دقیقاً شکل نگرفته بود، برای تبیین عقاید خود توجیهات خاصی ارائه می دادند. این توجیهات اغلب با بیان نظرات ابتکاری همراه بود. معتزله برای توجیه کیفیت اتصاف ذات باری به صفات و همچنین برای توجیه نحوه تعلق علم باری به موجودات، نظریه ابتکاری «احوال» و «ثابتات ازلیه» را ارائه کرده اند....

ترجمه که به معنای تبیین از زبانی به زبان دیگر است، اهمیّت زیادی دارد و زمانی که متن مورد ترجمه، کتاب آسمانی باشد، این اهمیّت بیشتر خواهد شد. از این رو، انتقال معانی قرآن به همان شیوایی که خداوند بیان داشته، در ترجمه امکان ندارد و ترجمه ی قرآن، صرفاً گوشه ی بسیار کوچکی از این کتاب را نمودار می سازد و جنبه ی قُدسی قرآن را دارا نمی باشد؛ زیرا ترجمه، سخن مترجم و قرآن، سخن خداست، ولی از آنجا که ترجمه ی ...

با فرآیند صنعتی شدن عصر جدید و از خودبیگانگی و وانهادگی انسان و جدال میان مدرنیته و دین، دین پژوهان برآن شدند تا برای معنا بخشیدن به هستی و زندگی به دفاع از دین و کارکردهای آن بپردازند. براین اساس فلسفه ی دین، جامعه شناسی دین و روان شناسی دین در غرب شکل گرفت و هر یک کوشیدند تا راه کارهایی برای رویکرد به دین و حل مشکلات ناشی از عصر مدرنیته به پرسش های برخاسته از حوزه های فلسفه، روان شناسی و جامع...

چکیده از مسائل بسیار مهم در حوزة فهم و شناخت هر مکتب، وجود افرادی است که تبیین و توضیح مکتب به عهدۀ آنان است تا افراد دیگر با دخالت‌های غیرعالمانه، زمینۀ سردرگمی را برای پیروان مکتب فراهم نکنند. حال در باب مکتب اسلام این پرسش مطرح است که آیا همان‌گونه که قرآن کریم تبیین دین را به عهدۀ رسول خدا(ص) گذاشته، خود آن حضرت نیز تبیین دین را برای دوران پس از خود به عهدة کسی یا کسانی واگذار کرده که برای ...

یکی از نسبت‏های ناروای برخی از علمای سنی افراطی به خصوص وهابیت علیه شیعیان تهمت قول به تحریف قرآن می‏باشد. در حالی که بنا به نظر علمای شیعه؛ اولا هیچ گونه تحریفی در قرآن واقع نشده است و عقیده به تحریف، مخالف اتفاق علمای شیعه و محققین آنها است و نسبت تحریف به شیعه، حرف بی‏اساس و اتهام مردودی است، ثانیا اهل سنت قائلین واقعی به تحریف قرآن می‏باشند، زیرا اعتقاد به نسخ در تلاوت که در میان علمای اهل ...

چکیدهبرخی از علمای شیعه در راه قبول روایت و خبری که از رسول خدا و یا أئمۀ طاهرین  به آنها می رسد، شیعی مذهب بودن راوی آن حدیث را شرط نمی دانند، بلکه برای ایشان وثوق به راوی کفایت می کند. مؤید این مطلب، تاریخ علمای شیعه است که به این موضوع از نظرگاه های مختلفی نگریسته اند تا جایی که گاه نظریات متضادی در باره توثیق و عدم توثیق راویان عامه بیان داشته اند.این پژوهش در پی آن است که با روش کتابخانه...

پس از رحلت نبی مُکرم اسلام و گرایش برخی از علمای اهل کتاب به دین مبین اسلام و نیز رواج اسرائیلیات، داستان­ها و اسطوره­هایی از منابع یهود و یونان باستان وارد تفاسیر مسلمانان و از آنجا وارد کتب ادبی شد که از جمله این اساطیر می­توان به اسطورۀ هاروت و ماروت اشاره کرد. نگاه قرآن کریم به این اسطوره با نگاه تفاسیر بسیار متفاوت است، از نگاه قرآنی ارسال هاروت و ماروت به زمین برای آموزش سحر به مردم و در ا...

    پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. بدون شناخت از مواضع این دو جریان امکان شناخت دقیق از تحولات قرون نوزده و بیست ایران امکان پذیر نیست. بنابراین مسأله اصلی این تحقیق، پاسخگویی به این سؤال است که منازعه مکتب اصولی و اخباری چه پیامدهای فکری و سیاسی برای جامعه امامیه داشته است. چارچوب نظری این تحقیق مبتن...