مجید توسلی رکن آبادی

استادیار و عضو هیات علمی‌ گروه علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران، تهران

[ 1 ] - فرهنگ سیاسی، فردیت و بازتولید اقتدارگرایی در ایران

اقتدارگرایی در ایران سابقهای طولانی دارد. از زمانی که نخستین امپراتوریهای باستانی و ساخت سیاسی در ایران شکل گرفت اقتدارگرایی نیز متولد شد. در تمام طول سدههای گذشته نیز ساخت سیاسی اقتدارگرا ایرانیان را همراهی کرده و ویژگی کمابیش ثابت نظامهای سیاسی در این سرزمین بوده است. اما سوال اینجاست که چرا اقتدارگرایی در طول سدههای متمادی به رغم تغییرات تاریخی و گذشت زمان با برخی تغییرات ظاهری کماکان ر...

[ 2 ] - درآمدی بر تحول پارادایمی معرفت و تکوین انگارة پلورالیسم

انگارة پلورالیسم، در فرایند تحول پارادایمی معرفت مدرن، نضج و گسترش یافته است. تغییر در عناصر پارادایمی، موجب جابه‌جایی‌‌های پارادایمی شده است و در رهگذر این جابه‌جایی‌‌ها، از پارادایم‌‌های عینی‌‌گرا به پارادایم‌‌های نسبی‌‌گرا، انتقادی و ترکیبی، انگارة پلورالیسم تکوین یافته و در خوانش‌‌های متفاوت هر یک از مقولة کثرت، صورت‌بندی مختص به خود را پیدا کرده است. در دورة اثبات‌‌گرایی، مقدمات رویش پلورا...

[ 3 ] - تأثیر مهار سلول‌های گلیا بر روند ایجاد تشنجات القاشده به‌وسیلة مدل کیندلینگ شیمیایی در موش صحرایی نر

اهداف با توجه به نقش سلول‌های گلیا در انتقال سیناپسی، تنظیم غلظت میانجی‌های عصبی در شکاف سیناپسی، تعدیل غلظت پتاسیم در فضای سیناپسی و آزادسازی گلیوترانسمیترها، در این مطالعه به بررسی نقش این سلول‌ها بر روند ایجاد تشنجات القاشده به‌وسیلة مدل کیندلینگ شیمیایی در موش صحرایی پرداختیم. مواد و روش‌ها در مدل کیندلینگ شیمیایی، پس از تزریق داخل صفاقی mg/kg 35 پنتیلن تترازول هر 48 ساعت، مراحل مختلف تشنج ...

[ 4 ] - سنت‏گرایی و نقد اسلام‏ گرایی سلفی

اسلام سیاسی سلفی در پی استقرار چه نوع حکومتی است و از منظر سنت‏گرایی چه انتقادهایی بر این نوع حکومت وارد است؟ از نظر این مقاله، جریان سلفی با قرائت انحرافی از اسلام در پی ایجاد مدلی از حکومت تمام‏عیار مذهبی هستند که کارویژه‏اش اجرای خودسرانه‎ شریعت و سنت است. سنت‏گرایان که خود دغدغه حفظ سنن الهی را دارند، قرائت سیاسی- تکفیری در اجرای شریعت را نقض غرض دانسته و کوشش بنیادگرایان سلفی برای تأسیس حک...

[ 5 ] - چارچوبی مفهومی در فهم و تطبیق گسترش ورامرزی انقلاب‌ها

از ویژگی‌های انقلاب‌های بزرگ که انقلابیون آن را تضمینی بر جهان‌شمولی انقلاب خود می‌دانند، «گسترش ورامرزی» آن است. این ویژگی انقلاب در ادبیات رایج جامعه‌شناسی سیاسی، تحت عنوان «صدور انقلاب» مفهوم‌سازی شده که در کنار آن، واژگانی چون «بازتاب انقلاب»، «اشاعه انقلاب» و «تأثیر انقلاب» نیز مورد استفاده قرار گرفته است. در میان آثار متعددی که در این حوزه به زبان‌های مختلف منتشر شده است، نمی‌توان یک الگو...

[ 6 ] - مسیحیت اسرائیلی: بررسی ظهور و گسترش مورمونیسم

چکیده مورمونیسم فرقه‌ای مسیحی است که در قرن نوزدهم در امریکا پا به عرصة ظهور گذاشت. رشد چشم‌گیر آن در امریکا و اروپا و انتظار جهانی شدن آن از منظر برخی جامعه‌شناسان شناخت آن را ضروری می‌سازد. لذا این مقاله به معرفی و توصیف ویژگی‌های آن فرقه همت می‌گمارد و به شیوه‌ای تاریخی به بیان زمینة ظهور، تولد و مرگ بنیان‌گذار، پیام مؤسس، فراز و نشیب، علل گسترش، کتب مقدس و آموزه‌های آن می‌پردازد. مقالة حا...

[ 7 ] - گونه‌شناسی مطالعات توسعه سیاسی ایران

در این مقاله به گونه‌شناسی مطالعات توسعه سیاسی ایران پرداخته شده است. هدف تحقیق شناسایی تنوع مطالعات مرتبط با توسعه سیاسی ایران، روش آن مرور نظام‌مند و جامعه آماری آن تمام کتاب‌های مرتبط با توسعه سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی است که تعداد آن در این پژوهش به 145 مورد رسیده است. براساس یافته‌های تحقیق تقریباً بیش از نیمی از کتاب‌ها در سال‌های 1376 تا 1385 منتشر شده‌اند و در 6/76درصد کتاب‌ها، عوا...

[ 8 ] - نسبت سنجی ابعاد دین و هویت ملی در فلسفه سیاسی آخوند خراسانی

یکی از مهم ترین نظریه پردازان طرفدار نظام سیاسی مشروطیت در عصر مشروطه، آیت الله محمد کاظم خراسانی می باشد. فلسفه سیاسی مرحوم آخوند خراسانی گویای تعاملی نظری میان مفهومی نوین چون هویت ملی با دین می باشد. تعامل میان دو مفهوم مذکور در ارتباطی مستقیم با سه پایه اساسی (اصولی، فقهی و فلسفی) در اندیشه سیاسی وی است. در نوشتار پیش‏رو پس از بررسی ابعاد دین و شاخصه‏های هویت ملی در یک بستر نظری و مفهومی، ب...

[ 9 ] - مدارای سیاسی-اجتماعی در ایران معاصر چشم‌اندازی نظری به آسیب‌شناسی مفهومی و انضمامی

مدارا، در طول زمان، و به‌ویژه از هنگام جنگ‌های مذهبی قرن‌های 16 و 17 میلادی در اروپا، یکی از سوژه‌های مهم و نیز چالش‌ برانگیز فلسفه، سیاست و مذهب بوده است. مدارا با سایر مولفه‌های جامعه‌ی مدرن همچون دموکراسی، جامعه مدنی، آزادی و حقوق بشر پیوندی تنگاتنگ داشته و هم‌اکنون به بخش گسست‌ ناپذیر از آنها بدل شده است. اما با وجود اقبال عمومی و آکادمیک به مفهوم مدارا، به‌ویژه در دهه‌های پایانی قرن بیستم ...

[ 10 ] - درآمدی بر پیکره بندی نابرابری با تاکید بر نهادهای اقتصادی و سیاسی در بستر توسعه: ارائه یک مدل مفهومی

برای شناخت نابرابری لازم است قبل از ارزیابی شاخص‌های مختلف آن، مبانی نظری مکتبی که در آن نابرابری تعریف شده است، ارزیابی گردد. رویکردهای بازارگرا و جامعه‌گرا هرکدام به نحوی نابرابری و علل آن را تبیین می‌کند. گروهی آن را اجتناب ناپذیر و از عوارض رشد اقتصادی دانسته و گروهی آن را نتیجه‌ی سیاست‌گذاری‌های دولت‌ می‌دانند. این مقاله سعی می‌کند با تلفیقی از مبانی نظری در رهیافت اقتصاد نهادگرای جدید به ...

[ 11 ] - نقش فقر در تهدیدات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران مورد مطالعه: استان کردستان

این پژوهش به بررسی نقش فقر در تهدید امنیت ملی در استان کردستان می‌پردازد. سئوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که وضعیت فقر و شرایط معیشت در استان کردستان چه تاثیراتی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ فرضیه‌ تحقیق این است که فقر در استان کردستان منجر به تاثیرات ذهنی و رفتاری شده و از این طریق بیگانگی مردم منطقه را با ارزش‌های حاکم موجب شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که میزان فقر ...

[ 12 ] - پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها و اهمیت سیاسی آن در عهد قاجاریه

پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. بدون شناخت از مواضع این دو جریان امکان شناخت دقیق از تحولات قرون نوزده و بیست ایران امکان پذیر نیست. بنابراین مسأله اصلی این تحقیق، پاسخگویی به این سؤال است که منازعه مکتب اصولی و اخباری چه پیامدهای فکری و سیاسی برای جامعه امامیه داشته است. چارچوب نظری این تحقیق مبتن...

[ 13 ] - ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ: روﯾﮑﺮدﻫﺎ و اﻟﺰاﻣﺎت

ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ دﯾﮕﺮ، ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ داﺷﺘﻪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻠﻘﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ و ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺒﻨﺎﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ دو دﺳﺘﻪ از ﺗﻠﻘﯽ از، ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻔﻬﻮم ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﺎر وﯾﮋه آن اراﯾﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺒﻨﺎﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﮐﻪ از ﻃﺮﻓﺪاران ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮ و ﭘﺮﺷﻤﺎرﺗﺮی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﮐﻠﯽ ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل ﮔﺮا و اﺟﺘﻤﺎع ﮔﺮا ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﭘﺎﺳﺦ...

[ 14 ] - بازنمایی غرب در گفتمان سیاسی علی شریعتی

نحوه مواجهه با غرب یکی از مولفههای اصلی فضای اندیشهای ایران است که وقوع انقلاب اسلامی ایران نیز محصول همین دغدغهمندی می باشد. شریعتی در قالب پارادایم نقد غربزدگی سعی داشت تا با خلق معناها و مضامین جدید برگرفته از عناصر سنتی، مذهبی، اسطورهای و مدرن به ارائه تصویری از غرب در چارچوب گفتمان سیاسی خود بپردازد که دارای جلوهای متمایز از قبل باشد. در این مقاله از آموزههای مطالعات پسااستعماری و ...

[ 15 ] - بازشناسی موانع سیاسی تحقق اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران

پژوهش حاضر با هدف بازشناسی موانع سیاسی تحقق اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی در ایران انجام گرفت. روش تحقیق آمیخته اکتشافی متوالی بود. جامعه پژوهش در دو سطح نخبگان و کارشناسان سیاست فرهنگی و به تعداد 396 نفر بوده و ابزار گردآوری اطلاعات در سطح اول مصاحبه نیمه ساختاریافته و در سطح دوم پرسشنامه در 7 بعد و 40 گویه براساس داده‌های استخراج ‌شده از طریق کدگذاری باز و محوری در بخش اول بود. نتایج نشان داد اگرچ...

[ 16 ] - سازوکار عملیاتی برای توزیع منصفانه و ثمربخش فرصت‌ها در روند توسعه: با تمرکز بر اصل 44

هدف پژوهش حاضر بررسی و ارائه سازوکارهای مناسب جهت اجرای ثمربخش سیاست خصوصی‌سازی در راستای توزیع منصفانه و ثمربخش فرصت‌ها و منابع است. روش تحقیق کیفی و توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد، در کشورهایی با ضعف نهادهای کارآمد مانند ایران، خصوصی‌سازی از طریق واگذاری بنگاه‌ها، در جهتی مخالف با اهداف قانون اساسی درباره محقق ساختن عدالت اقتصادی پیش رفته و باعث تخصیص ناعادلانه منابع بین اقشار مختلف شده...

[ 17 ] - نوع شناسی چالش‌های تحقق اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران

پژوهش حاضر باهدف نوع شناسی چالش‌های تحقق اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری کلیه متخصصان موضوعی بودند که از میان 396 نفر به عنوان حجم نمونه به صورت در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته 40 گویه ای بر اساس مصاحبه با نخبگان بود. پایایی ابزار از طریق آلفای کرونباخ بالاتر از 0.7 انجام گرفت. روایی محتوایی از ط...

[ 18 ] - بررسی و نقد کتاب بنیاد نظری سیاست در جوامع چندفرهنگی

کتاب بنیاد نظری سیاست در جوامع چندفرهنگی با محوریت مسئلة چندفرهنگ‌‌گرایی و تئوریزه‌کردن آن به‌نگارش درآمده است. پرسش محوری اثر این است که در یک اجتماع سیاسی با هویت‌های فرهنگی مختلف و با اعضای پیرو گفتارهای دینی، اخلاقی، و فلسفی گوناگون فرایند تصمیم‌‌گیری سیاسی چگونه باید تنظیم شود که درعین احترام به این تفاوت‌ها هم‌زیستی مسالمت‌‌آمیز شهروندان نیز رعایت شود؟ کتاب مذکور تلاش می‌کند ازطر...

[ 19 ] - طبقه متوسط جدید و گذار به دموکراسی در جمهوری اسلامی ایران

هدف از نگارش این پژوهش،تشریح،نقش طبقه متوسط جدید در فرایند گذار به دموکراسی درسالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود.نوسازی اقتصادی و اجتماعی گسترده بعد از جنگ،باعث افزایش جمعیت جوان و رشد اقشار تحصیلکرده دانشگاهی و گسترش طبقه متوسط جدید در ایران گردیده بود که نقش مهمی در پیدایش زمینه های مساعد درونی برای گذار به دموکراسی دارند.خواستهای سیاسی و اقتصادی این طبقه، در مقابل ساختارکشورکه توان پاسخگو...

[ 20 ] - بررسی رابطه بین استقلال بانک مرکزی و تحقق شاخص های حکمرانی خوب در راستای رشد و توسعه اقتصادی ایران

سیاست‌گذاران سیاسی و اقتصادی معتقدند توسعه حکمرانی خوب نقش کلیدی در توسعه سیاسی و اقتصادی کشورها بازی می‌کند. لذا شناسایی عوامل موثر بر کارایی حکمرانی خوب به منظور اتخاذ سیاست‌گذاری‌های مناسب برای ارتقاء نظام سیاسی و اقتصادی از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد؛ چراکه از طریق ارتقاء حکمرانی خوب می‌توان به رشد و پیشرفت اقتصادی رسید. بر اساس نظریات اقتصاددانان نهادگرا، یکی از عوامل موثر بر توسعه نهادی،...

نویسندگان همکار