شاعران عارف به ویژه مولوی، برای بیان عرفان عملی و القای مضامین ناب عارفانه، ناچار به استفاده از زبان خاصی بودند؛ بنابراین، با بالابردن ظرفیت زبانی و استفاده از نمادهای عرفانی، سعی در انتقال این مفاهیم عمیق داشتند. از سوی دیگر، برای دریافت دلالت های ضمنی نمادهای اشعار مولوی، ناگزیر باید به روابط میان نشانه ها توجه کرد که از جملۀ آن­ها روابط تقابلی است؛ چراکه دریافت الگوهای فکری مولوی، متضمن بررس...

شاعرانِ عارف برای بیان مفاهیم عمیق عرفانی و عاطفیِ خود به ناچار با بالابردن ظرفیت زبانی دست به هنجارگریزی و استفاده از نماد می زنند، که از جمله آن می توان به نمادهای حیوانی اشاره کرد. در این پایان نامه به نشانه شناسی نمادهای حیوانی در غزلیات شمس پرداخته شده است. نشانه شناسی مطالعه نظامند نشانه ها به جهت دریافت لایه های گوناگون فکری شاعر یا نویسنده است. با بررسی این علم در نمادهای حیوانیِ غزلیات شم...

استفاده ی هنری از آیات قرآن در ادب فارسی، پیشینه ای دراز دامن دارد . مولوی ونجم رازی به عنوان دو عارف شاعر ونویسنده ،به شیوه های گونه گون از آیات کلام الله مجید بهره جسته اند. شاعرعارف ما (مولانا) درکاربرد آیات ، در انواع تقسیماتی که درکتاب «تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی» آمده ، ابتکار وخلاقیت شاعرانه را از دست نداده و ازآیات ترکیبات وکنایات و تشبیهات و استعارات بدیع وابتکاری ایجاد کرده است ....

زبان از فرایندهایی است که خاصیت پیام‌رسانی و ارجاعی دارد و القاگر مضامین فرهنگی، آداب و رسوم، افکار و اندیشة یک قوم است. زبان از نظر زبان‌شناسی‌ شناختی، علاوه بر انتقال مضامین ارجاعی، منعکس‌کنندة مضامین شناختی، نظام ادراکی آدمی و القاگر مضامین انتزاعی موجود در ذهن است. بر این اساس، زبان‌شناسان‌ شناختی بر معنا به عنوان عنصر قالب تکیه می‌کنند. از جمله نظریه‌پردازان حوزة معنی‌شناسی‌ شناختی می‌توان...

چکیده: نشانه­شناسی مطالعه نظامند نشانه­ها جهت دریافت لایه­های گوناکون فکری شاعر یا نویسنده است. با علم نشانه­شناسی می­توان به اصلی­ترین وظیفه آن یعنی بررسی انواع دلالت­های معنایی دست یافت. این نوشتار با رویکرد علم نشانه­شناسی نماد حیوانی شیر را در غزلیات شمس تبیین می­کند. در این مقاله سعی نویسندگان بر این است که نماد شیر را از مناظر رمزگان فرهنگی، هنجارشکنی، بازی دال، کنش، جفت­های تقابلی و دگرد...

   فرهنگ عامه شاخه­ای از فرهنگ هر ملت و از اجزاء سازندة آن است. تمام فرهنگ‌ها و جوامع شناخته­شده در جهان دارای فرهنگ عامه­اند. ابعاد وسیع و گستردة آن شامل آداب و رسوم، جشن­ها و آیین­ها، سنت­ها، باورها، اعتقادات و... در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان انعکاس داشته است. غزلیات شمس یا دیوان کبیر به عنوان یکی از غنی­ترین گنجینه­های فرهنگی زبان فارسی، به لحاظ وجود اجزای گوناگون فرهنگ عامه در آن از...

یکی از آثاری که در طولِ تاریخ  بارها استنساخ شده و نسخِ گوناگونی از آن به دست ما رسیده، غزلیات شمس اثر مولانا جلال‌الدین محمّد است. جامع‌ترین تصحیح موجود از این اثر، به حدود نیم قرن پیش برمی‌گردد که بدیع‌الزمان فروزانفر بدین کار همّت گمارده است. از میانِ نسخِ متعدّدِ غزلیات شمس ـ چه نسخه‌هایی که فروزانفر در اختیار داشته و معرفی کرده و چه نسخه‌هایی که در دسترس ایشان نبوده است ـ تا اواخر قرن نهم، 12 نسخه...

  بررسی و تحقیق در بسیاری از غزل های مولانا نشان می‌دهد که چشمگیرترین جنبه این غزل ها بعد از موسیقی، کثرت و پویایی تصاویر است. تصاویری که محصول لحظات مکاشفه و از خود بیخود شدن شاعر است. ‌در این لحظات عنصر زبان برجستگی خاصی می یابد تا بتواند معنا را به خواننده القا کند و بسیاری از تصاویر و واژه‌ها برای بیان دریافت های مکاشفه آمیز مولانا به یاری او آمده و اشعار او حالتی الهام گونه و رؤیا وار می ی...

نویسنده در این مقاله کوشیده است مبانی معنوی و اخلاقی که در خلال سخنان مولانا اعم از مثنوی، غزلیات شمس و فیه ما فیه موجود است بر کشیده، نشان دهد که در بحران تشنجات و آشفتگی‌های جهان حاضر چه‌گونه این مبانی غنی اخلاقی می‌تواند روشن‌گر و آرامش‌بخش انسان مضطرب معاصر باشد. هم‌دلی، شفقت بر خلق، روی‌گردانی از ستم، سعه صدر و تسامح از دیگر مواردی است که نویسنده از میان اندیشه‌های متکثّر مولانا مورد تأکید...