فهم حدیث و حل تعارض مفهومی احادیث زمانی حاصل می‌شود که مقصود و جایگاه صدور روایت‌ها به درستی تببین شود. نخستین دستورات حکومتی اسلام، در حکومت پیامبر و امیر المؤمنین، متناسب با نیاز و وضعیت جامعه و مخاطبان آن زمان بیان شده است. در نگاه اول، این دستورات و راه‌های شناخت آنها باید شناسایی شوند. و در مرحله دوم، بر اساس تحلیل این احادیث، با شرایطی این دستورها نسبت به دیگر زمان‌ها و مخاطبان هم شامل ...

حفظ میراث فرهنگی و احیای آنها از اموری است که دولت، وظیفة صیانت از آنها را بر عهده دارد. در واقع، این امر، امروزه جنبة حقوق عمومی پیدا نموده است. گستره و میزان میراث‌های باقی‌مانده از گذشتگان و همچنین میراث­های طبیعی به‌اندازه‌ای است که دولت را به سمت تدوین قوانین و مقرراتی در جهت حفاظت از آنها سوق داده است. در این نوشتار تلاش شده است تا برخی از این رویکردها را از منظر فقهی و حقوقی تحلیل نماییم...

تلفیق پیرایه های سیاست و دیانت در اندیشۀ بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران، ارائۀ قرائت متمایزی از شیوۀ مطلوب حکمرانی با عنوان ولایت مطلقۀ فقیه را به همراه داشته است. اندیشۀ ولایت مطلقۀ امام، به مثابۀ نظریۀ مسلط در گفتمان فقه سیاسی شیعه در باب حکمرانی، آنچنان بر تارک جامعۀ معاصر ایران و پیکرۀ نظام حکومتی سایه افکنده که نقش بی بدیلی را در عرصۀ مناسبات مختلف نظام سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی،...

در صورتی که نظام اسلامی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه باشد، از نگاه فقهی و شرعی باید فقیه جامع شرایط در رأس آن قرار بگیرد و از طرف دیگر، در نظام سیاسی برآمده از فقه شیعه در ایران نیز رئیس جمهور، مسئول اجرائی امور معرفی گردیده است. در صورت تزاحم بین آن ها را هحلِ صحیح و منطقی از منظر فقه سیاسی کدام خواهد بود؟ یکی از متصدی جمیعِ امور حکومتی باشد و حقِّ ،« ولی فقیه » ثمرات بحث در این است که اگر ورود د...

از آنجا که احصا تام فرمایشات فقهی حقوقی حضرت در نهج البلاغه را فراتر از توان دیدم، تنها "سیر" نامیدمش تا اذغان و اعتراف به نقیصه ها قلمداد گردد. مضافا اینکه هر چند عمده فرازهای حضرت پیرامون فقه حکومتی، ارتش خراج، مدیریت ، آداب استانداری، و مباحثی از این قبیل را جمع آوری نموده ام، اما بلحاظ حجم زیاد مطلب از انعکاس آن در این جزوه خودداری کرده ام زیرا خود کتابی مستقل می طلبد. شیوه سیر: در این نوشت...

مبانی تقسیم‏بندی و مرزبندی در تفکر اسلامی و فقه سیاسی، عقیده است و بر این اساس، جهان به دو قلمرو دارالاسلام و دارالکفر / دارلشرک تقسیم می‏شود. از سوی دیگر، در جهان معاصر، ممالک اسلامی به دهها کشور جداگانه تقسیم شده‏اند. چگونگی سازگار‏کردن این تقسیم بالفعل عالم اسلام به دولت‏های ملّی با اندیشه امت واحدۀ اسلامی، ذهن بسیاری از پژوهش‏گران و احیا‏گران اسلامی را مشغول کرده و برای آن راه‏حل‏‎هایی ارائه...

اسلام به عنوان دینی جامع و کامل که همه شئون زندگی انسان را در برمی گیرد؛ نمی تواند نسبت به سیاست و حکومت – به ‌عنوان بخش مهمی از زندگی اجتماعی انسان - ساکت باشد. از طرف دیگر بررسی جایگاه احکام و دستور‌های حکومتی از منظر شرعی مسئله ای مهم و قابل پژوهش است؛ و بررسی دیدگاه‌ های علما و صاحب‌ نظرانی همچون علامه طباطبایی به عنوان یکی از بزرگ‌ ترین اندیشمندان معاصر شیعه می تواند به گسترش فضای بحث در ا...

ورود ارزهای مجازی به‌عنوان مولود فناوری اطلاعات به عرصۀ مبادلات و استقبال روزافزون از آنها، عکس‌العمل‌های متفاوتی از ممنوعیت مطلق تا تجویز کامل را در پی داشته است. مقالۀ حاضر می‌کوشد ارزهای مجازی را در بستر فقه، حقوق و مطالعۀ تطبیقی تحلیل کند تا از این رهگذر بخشی از ابهامات برطرف شود. از آنجا که این ارزها با ثروت، منابع مالی و به‌طور کلی اقتصاد جامعه ارتباط دارند، بررسی آنها در بستر فقه فردی و ...

This article has no abstract.