در زبان فارسی و اشعار کلاسیک درباره آسمان و تأثیر آن‌ بر انسان‌ها مطالب متنوعی مشاهده می شود. معمولا هنگام شرح و توضیح این اشعار به آرایه استعاره یا مجاز متوسل شده و اغلب آسمان، استعاره یا مجاز از خداوند، قضا و قدر و... دانسته می‌شود. با نگاهی به پیشینه اعتقادی و اسطوره‌ای مشخص می‌شود، آنچه در زبان موجود است و به تبع آن در بسیاری از اشعار راه یافته است، نه تنها مجاز یا استعاره نیست؛ بلکه باورها...

این مقاله با بررسی نمونه­های نوع ادبی خودزندگی­نامه­نوشت در ادبیات کلاسیک، به توصیف پیشینه و بررسی چگونگی و چرایی وضعیت آن در این دوره خواهدپرداخت. برای دستیابی به این هدف از روش کیفی استفاده شده­است و داده­ها با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده­اند. ابزار گردآوری داده­ها فیش­برداری و نوع مطالعه، کتابخانه­ای است. روش کار بدین ترتیب است که نخست دو نمونۀ شناخته­شدۀ اتوبیوگرافی به عنوان معی...

این رساله، حاصل مطالعه تطبیقیِ ریتم در موسیقی دستگاهی ایران و زبان فارسی رسمی است. ریتم را از منظر زمان بندیِ عناصر صوتی و ایجاد اسکلت های زمان بندیِ قابلِ بازشناسی، که الگو می نامیم، دنبال کرده ایم. هدف اصلی در این مطالعه، ارزیابی الگوپذیریِ زمان بندی در این دو قلمرو، اشتراک الگوها و نحوه ی ارتباط آن ها با یکدیگر بوده و منظور از الگوپذیری این است که تعدادی سلول اولیه وجود دارد که با تکثیر، ترکیب و ...

در حوزة زبان شناسی و نظریه های ادبی، زبان فارسی و عربی معاصر سخت متأثر از ترجمه است. با مقایسة کتاب ها و مقالات فارسی و عربی در حوزة نقد ادبی در می یابیم که مترجمان عرب زبان به رغم ترجمه های متعدد برای هر اصطلاح، عملکرد مقبول تری دارند. شاید از دلایل این موفقیت قابلیّت اشتقاقی زبان عربی باشد. اصطلاح «intertextuality» در زبان عربی به «التّناصّ»، «تداخل النّصوص»، «التفاعل النّصی» و معادل های دیگری ترج...

در شعر و ادبیات همیشه شاعران و نویسندگانی بوده‏اند که اندیشه و کلامشان متأثر از متون گذشته بوده‏است. این رابطه، یکی از شاخه‏های بینامتنیت شمرده می‏شود و در میان روابط بینامتنی که یک اثر ادبی می‏تواند با آثار پیش از خود داشته باشد، نقیضه‏سازی جایگاه ویژه‏ای دارد. این تمهید موجد رابطه پیچیده‏تری میان متون گشته و شاعر به واسطه آن چیزی بیش از یک تقلید یا وابستگی صرف را به مخاطب ارائه می‏دهد. در ادب...

محور اصلی این نوشتار بررسی وضعیت متون ترجمه‌ای در گسترۀ علوم‌اجتماعی در جامعة ماست. فرض اولیۀ ما این است که متون علمی موجود، در‌حالی‌که نمودی از توسعۀ علمی هستند، می‌توانند منبعی برای توسعة علم و فرهنگ نیز باشند. یادآوری می‌کنیم که در این بحث تأکید ما بیشتر بر متون ترجمه‌ای است که مخاطب آنها اجتماع علمی و به‌ویژه فضای آموزشی دانشگاهی است. پس متونی که در این بررسی می‌گنجند با جهان آموزش و یادگیر...

سرودن شعر به گویش های محلی در شعر کلاسیک فارسی گستردگی چندانی نداشته و شاعران همواره اشعار خود را به زبان فارسی دری که زبان معیار شعر فارسی به شمار می آمده، می سروده اند...

متون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می­آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می­کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مرب...

ره یافت به ذخیره های واژگانی متون کهن و شناخت آنها، افزون بر کارآمدتر نمودن و غنی سازی بیشتر گستره واژگان زبان فارسی، گامی مؤثّر در بررسی سیر تاریخی زبان فارسی در حوزه لغات و اصطلاحات خواهد بود. تفسیر قرآن مجید، معروف به تفسیر کمبریج، یکی از ارزشمندترین آثار در بررسی جایگاه متون منثور در زبان شناسی تاریخی و پژوهش های واژه شناسی متون کهن است. اهمّیت واژگانی این کتاب، فراتر از یک تفسیر قرآن است و د...

بررسی مشکلات آموزش واحد درسی «دستور زبان فارسی 1» در دانشکده های گوناگون بیانگر وجود معضلاتی در تدریس این واحد درسی است که می توان آن را در دو سطحِ منابع انسانی و منابع درسی بررسی کرد. بحث منابع انسانی به دو متغیّر یعنی مدرس و دانشجو اختصاص می یابد. بدیهی است که پاسخ معضلات این حوزه را باید خارج از واحد درسی دستور زبان بررسی کرد. بحث منابع درسی، متضمّن بررسی معضلات متون درسی دانشگاهی است که به باو...