زبانِ طنز از قدرتی بس ژرف برخوردار است؛ قدرتی که در سایة آن گوینده می‌تواند بسیاری از معضلات را بازگو و در بهتر شدن اوضاع تلاش نماید. زمانی که جامعه به بلایا و آشفتگی‌های فرهنگی و اخلاقی فراوانی دچار باشد، بر دامنة طنز، به‌ویژه هجو و هزل افزوده می‌شود. در این مقاله اثبات شد که عطاملک جوینی با طبعِ شوخ و انتقادی خود، همانند بسیاری از شوخ‌طبعان و منتقدان تاریخ این سرزمین، از این ابزار شگفت و تأثیرگ...

آیرونی (Irony) اصطلاحی ادبی است که معاصران کوشیده‌اند آن را به کلماتی نظیر طنز، طعنه، کنایه، کنایۀ طنزآمیز، تهکّم، تجاهل‌العارف، استهزاء، وارونه‌گویی، پنهان‌سازی و ... ترجمه کنند، اما در این مقاله خواهید دید که هرکدام از این واژه‌ها فقط بخشی از مفهوم آیرونی را در نظر مخاطب می‌آورد. این مقاله بر آن است تا تفاوت آیرونی را با طنز، طعنه، کنایه و صنایع بدیعی و بلاغی مشابه با آیرونی توضیح دهد. طنز یکی...

سوررئالیسم جریانی است هنری و ادبی که در ابتدای قرن بیستم درکشور فرانسه آغازشد. سوررئالیست‌ها به وجود عالمی ماورای عالم ماده معتقد بودند و راه رستگاری را در  اشراقاتی می‌دانستند که در طی آن انسان از واقعیت و زندگی عادی خویش می‌برد و به عالم ماورا دست پیدا می‌کند. آنان به ضمیر ناخودآگاه معتقد بودند و از شیوه‌هایی چون نگارش خودکار، هذیان، جنون و خواب و رویا برای ثبت محتویات ضمیر ناخودآگاه استفاده ...

نورتروپ فرای منتقد ساختارگرای معاصر، در نقدهای که نالگویی خود علاوه بر این که ژانرهای ادبی تراژدی، کمدی، رمانس و هزل را به چهار میتوس پاییز، بهار، تابستان و زمستان تقسیم م یکند و الگوهای ساختاری و شخصیتی ویژه ای برای هریک قائل می شود؛ خود را یک منتقد «ادیسه » یعنی منتقد علاق همند به ژانر کمدی دانسته است. این مقاله با واکاوی الگوهای شخصیت کمدی معاصر ایرانی، آن ها را با الگوی ارائه شده توسط ف...

آیرونی یکی از عوامل نارسایی و پیچیدگی متن است که در زبان فارسی معادل طنز و طعن می‌باشد که با هدف تأدیب و تنبیه در متن توازن و انسجام ایجاد کرده و لازمه هر اثر هنری است. مولوی در مثنوی معنوی که اثری تعلیمی‌ـ‌عرفانی است در قالب حکایت‌های حکمت‌آمیز قصد تعلیم و آگاهی بخشی دارد، لذا آیرونی بازتاب گسترده‌ای در این اثر تمثیلی دارد و از این نظر می‌توان مولوی را با شکسپیر در ادبیّات مغرب زمین مقایسه کرد....

طنز به عنوان یک نوع ادبی مستقل در ادبیات کلاسیک ما شناخته شده نیست و در گذشته طنز در آثار نویسندگان و شعرا بیشتر به شکل هجو و هزل نمود داشته است، به طوری که اغلب طنز و هجو و هزل به یک معنی به کار برده می شدهجو که شکل مبتذل طنز است ظاهراً به تقلید از شاعران عرب، در شعر فارسی راه یافت اما تولد حقیقی طنز در قرن های ششم و هفتم هجری در ادبیات صوفیه رخ داد؛ به طوری که حکایات طنزآمیز صوفیه هم چاشنی اجت...

تحلیل داستان رستم و اسفندیار مقوله ای است که هرچند استادان بسیاری به آن پرداخته اند، ولی همچنان جای بررسی و بذل دقت دارد. این داستان پیرامون سه شخصیت محوریِ رستم، اسفندیار و گشتاسب ـ به عنوان سه رأس یک مثلث ـ است که هر یک به عنوان نموداری از واقعیت و حقیقت تاریخی ما ایرانیان جلوه ای تازه در عرصة روان شناسانه وجودی مان دارد؛ رستم به عنوان ابرمرد ملی، اسفندیار به منزلة رویین تنی ساده اندیش که بر ج...

زبانِ طنز از قدرتی بس ژرف برخوردار است؛ قدرتی که در سایه آن گوینده می تواند بسیاری از معضلات را بازگو و در بهتر شدن اوضاع تلاش نماید. زمانی که جامعه به بلایا و آشفتگی های فرهنگی و اخلاقی فراوانی دچار باشد، بر دامنه طنز، به ویژه هجو و هزل افزوده می شود. در این مقاله اثبات شد که عطاملک جوینی با طبعِ شوخ و انتقادی خود، همانند بسیاری از شوخ طبعان و منتقدان تاریخ این سرزمین، از این ابزار شگفت و تأثیرگ...

از میان انواع ادبی در ادبیات کودک ونوجوان، طنز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. میان طنز کودک و بزرگسال تفاوت هایی دیده می شود.اگر در ادبیات بزرگسال هدف طنز انتقاد و اصلاح جامعه است،در طنز کودک لزوماً نباید در پی انتقاد بود.هدف طنز کودک سرگرم کردن کودک و نشاندن لبخندی بر لبان او می باشد،اما نمی توان گفت که در طنز کودک انتقاد وجود ندارد.نویسندگان ادبیات کودک می توانند تا جایی که به کودک ارتباط دار...

حافظ در نزد ایرانیان پایگاهی بس بلند دارد. زبان شیرین و کلام تأثیر گذار او شهره­ی خاصّ و عامّ است. هنر مطایبه و طنز، جزو مختصّات بیان خواجه است. حافظ در زمانه­ای  می­زیسته که ریاورزی و ظاهر پرستی­های زاهدان و جور و تزویر حاکمان، دل شاعر را به درد می­آورده است. حافظ با زبان فاخر و شوخ طبعانه، معایب زمانه و زاهدان و پارسایان و شیوخ وابسته درباری را بر ملا می­کند و قصد اصلاح­گری دارد. دوره صفوی نیز گ...