تحولات راهبردی در منطقه خلیج فارس؛ رویکردی سیاسی- امنیتی دکتر احمد جالینوسی* چکیده: بعد از پایان دوران صلح بریتانیایی و شروع عصر صلح آمریکایی، ایالات متحده نقش اساسی و مهمی در ساختار امنیتی خلیج فارس و ادارۀ ترتیبات آن به عهده گرفت و همچنان تلاش کرده پس از جنگ اول و دوم خلیج فارس، نفوذ و حضورش را تقویت کند؛ به ویژه اینکه در جریان اشغال کویت توسط عراق، کویت به عنوان یک عضو شورای همکاری خلیج فارس...

خلیج فارس به دلیل برخورداری از منابع عظیم انرژی و مسیر ترانزیت انرژی مورد توجه بسیاری ازکشورهای جهان بوده و از اهمیت ژئواستراتژیک بالایی برخوردار است و همین موضوع باعث شده که بسیاری نسبت به ترتیبات امنیتی منطقه حساس باشند. پس از جنگ جهانی دوم، انگلستان به عنوان قدرت مسلط منطقه یک نظم سنتی را که از پیش ایجاد کرده بود، همچنان حفظ نمود. در سال 1971، با خروج انگلیسی ها، آمریکا با اجراء سیاست معروف ...

پس از جنگ جهانی دوم، و با استقلال مستعمره ها و فروپاشی حکومت عثمانی، تعداد کشورهای نوظهور در عرصه جهانی افزایش یافت و کشورهای جدیدی به استقلال رسیدند، کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس نیز بعد از این دوره به وجود آمدند. با توجه به این که در نظم نوین جهانی کنونی کشورها برای پیشبرد منافع ملی واهداف خود نیازمند روابط نزدیک به خصوص در سطح منطقه ای هستند، به ویژه اینکه شورای همکاری به دلیل پوشش دادن تمام...

خروج انگلستان از خلیج فارس در سال 1971 که توام با بحران جنگ ویتنام بودایالات متحده را واداشت تا از طریق موکلان منطقه ای خود دکترین دوستونی خود را به عنوان راهبرد اصلی در خلیج فارس تعریف کند. با وقوع انقلاب اسلامی درایران توازن منطقه ای دگرگون شد. نگرانی از نفوذ کمونیسم و تحولات بعدی و بویزه جنگ ایران و عراق از عوامل حضور گسترده این کشور در منطقه بودند. تهاجم رژیم صدام به کویت حضور آمریکا در خلی...

هدف از انجام این پروژه بررسی ارتباط مواد آلاینده در سواحل شمالی خلیج فارس با جریانهای دریایی در خلیج فارس می باشد. از مقایسه نتایج به دست آمده در خصوص آلودگی در خلیج فارس و همچنین جهت جریانهای غالب دریایی ارتباط معنی داری بین آلودگی سواحل وجود دارد. بویژه این ارتباط در منطقه خوزستان در تالاب شادگان تاثیر آلودگی جنگ خلیج فارس در این منطقه بوضوح قابل شناسایی است در سایر مناطق نیز تراکم آلودگی ارت...

بحران آب با گذشت زمان در منطقه ی خلیج فارس به یکی از عناصر موجد وضعیت خطرناک از لحاظ سیاسی تبدیل شده و این امر محتمل به نظر می‌رسد که در آینده‌ای نه چندان دور، یک عامل زیست‌محیطی مثل کمبود آب ممکن است به تنهایی مسیر را برای ایجاد تنش سیاسی هموار سازد. در این راستا نوشتار حاضر، با تأکید بر اهمّیت بحران آب و تأثیر آن بر امنیت کشورهای حوزه ی خلیج فارس در پی ارائه ی پاسخ به این پرسش است که تأثیر بحر...

حوزه ژئوپلیتیکی خلیج فارس به دلیل دارا بودن ذخایر عظیم انرژی و اهمیت اقتصادی همواره مورد توجه قدرت های بزرگ بوده و اختلافات سنتی و ساختاری موجود در این حوزه، علایق ژئوپلیتیکی کشورهای واقع در این حوزه را متفاوت ساخته است. این حوزه، در هیچ دوره ای از تاریخ، به خصوص پس از اکتشاف نفت، بدون حضور قدرت های بزرگ روزگار نگذرانده است. بنابراین، مناسبات و روابط این کشورها معمولاً براساس استراتژی قدرت های ب...

منطقه خلیج فارس به دلیل موقعیت های ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئواستراتژیک دارای اهمیت بین المللی بسیاری بوده است و این مسئله باعث افزایش حضور قدرت های فرا منطقه ای در این منطقه در طول سالیان متمادی گردیده است. در این راستا امنیت خلیج فارس از مسائل اساسی بین المللی، منطقه ای و ملی کشورهای این منطقه محسوب می شود. هدف کلی پژوهش حاضر بررسی سیاست های امنیتی ایالات متحده در خلیج فارس از سال 1968 تا 20...

یکی از مهم ترین سازوکارها و ابزار تأمین هدف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران که بر گسترش فرهنگ ایرانی- اسلامی و الهام بخشی در سایر جوامع ابتناء دارد، تدوین و اعمال دیپلماسی فرهنگی کار آمد است. ضرورت اعمال دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی در منطقه خلیج فارس اهمیت و اولویت مضاعف دارد. از این رو، این مقاله در پی توضیح و تبیین دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی در حوزه خلیج فارس است. هدف اصلی، پاسخگویی به ا...

یکی از تحولات اساسی در امنیت منطقه‌ای خلیج فارس در شرایط کنونی، میل به ائتلاف و اتحاد کشورهای عربی منطقه با ایالات متحده آمریکا به منظور مدیریت بحرانهای امنیتی منطقه خاورمیانه بویژه سوریه و یمن  است. همکاری‌های آمریکا و کشورهای عربی خلیج فارس در شرایطی است که پیش از این در دوران اوباما، ایالات متحده به منظور رقابت با چین، استراتژی چرخش به سمت پاسیفیک در پیش گرفته بود و پیوندهای استراتژیک خود را...