این مقاله با مطالعه موسیقی یکی از مهمترین سکانس های تاریخ سینما، یعنی سکانس پلکان اودسا از فیلم رزمناو پوتمکین، ساخته سرگئی آیزنشتاین، به تشریح این مساله می پردازد که چگونه در این فیلم نظام مونتاژ مبتنی بر ریتم حکم می کند که موسیقی همراه شونده با آن نیز از نظام ساختاری ریتمیکی برخوردار باشد. از آنجاکه آیزنشتاین با ذهنیتی موسیقایی روی مونتاژ این سکانس کار کرده بود، موسیقی دانان بسیاری مشتاق به ت...

مجموعه نامه­های "التوسل الی الترسل" اثر بهاءالدین محمّد بغدادی از قرن ششم هجری تا کنون همواره به‌عنوان یکی از نمونه­های ممتاز فنّ ترسّل مورد توجّه بوده است. این مسأله ناشی از شاخصه‌های ادبی و زیبایی‌شناختیِ خاصِّ این اثر است. در این نوشتار با تکیه بر اصل خوانشِ سبک‌شناختی و  نقّادانه، عناصر مؤثر در شکل‌گیری بافت ادبی و زیبایی‌شناختیِ التوسل الی الترسل در دو سطح "گزینش و چینش واژگان" و "بافت موسیقایی کلام...

ردیف را می‌‌‌توان ابزار ایجاد موسیقی و تکمیل یا تأکید معنا دانست و آن را در دو حوزه معنایی و موسیقایی بررسی کرد. در حوزه نخست، از آنجا که معنای ردیف پیوندی پنهانی با روحیه شاعر دارد، می‌تواند نشان دهنده روحیات و دغدغه‌های درونی او باشد. از سوی دیگر ردیف عنصر مکرر شعری است و معنای آن در رعایت سنتهای ادبی و محتوایی غزل نقش مهمی دارد. هنگامی که کلمه یا کلماتی در جایگاه ردیف قرار می‌گیرند، نقش موسی...

در شعر کودک، کم‌تر شعری را سراغ داریم که در آن‌ از موسیقی کناری یا اَشکالِ مختلف قافیه، نهایت استفاده نشده‌باشد. شاعران شعر کودک به‌دلیل تأثیر غیرقابل انکار عناصر موسیقایی بیرونی، کناری و درونی، همواره کوشیده‌اند این عناصر موسیقایی را به بهترین شکل، به‌کار ببرند. محمود کیانوش یکی از شعرای تأثیرگذار و صاحب‌نظر در عرصه شعر کودک است. این پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر نظریات صورتگرایی نو...

نقد ساختاری یکی از شیوه های تازه، مدرن و نوبنیاد در نقد ادبی است که شیوه ای درون ادبیاتی است. این شیوه ی نقدی پایه و اساس هنری خود را از علم نوپای زبان شناسی، مخصوصاَ دیدگاه های زبانشناس مشهور سوئیسی، فردینان دوسوسور و فرمالیست های روسی گرفته و بنیاد فکری و معرفت شناسی خود را از فلسفه های مدرن و پیچیده ی روز دریافت می دارد. تمام تلاش و کوشش شیوه ی نقد ساختاری بر کشف روابط کلی، رازآلود، سخت و پیچ...

قطعات موسیقی از نت‌هایی با فواصل موسیقایی گوناگون تشکیل می‌شوند. فاصله‌ی موسیقایی[i] بین دو نغمه[ii] چیزی نیست مگر اختلاف در زیرایی[iii] آنها. پس زیرایی مشخصه‌ای است که باید آن را اندازه گرفت. کمیتی که برای سنجش زیرایی معرفی شده است نواک[iv] نام دارد. متخصصان اکوستیک روانی[v]، نواک را با یکای مل[vi] می‌سنجند اما این یکا برای موسیقی‌دانان کاربرد ندارد. موسیقی‌دانان نت‌ها را برحسب یکای هرتز، که ی...

در این جستار کوشیده ام تابر مبنای اشعار سپید شاملو وبا درس گرفتن از آموزش های صاحب نظران و استادانم ، عناصر موسیقایی نهفته در اشعار سپید شاملو را استخراج نموده ، وبا ارائه تعریف و ارزش موسیقایی هر یک از این عناصر به شیوه ای که شایسته است آنها را مطرح نمایم.