مباحثی مانند هویت و هویت ملی در دهه های اخیر در سطح جهان به موضوعات مهم و پر مباحثه علوم انسانی و اجتماعی و به ویژه حوزه جامعه شناسی سیاسی تبدیل شده است. این موضوعات در کشورهایی مانند ایران با سابقه تمدنی چندین هزار ساله از نمود بیشتری برخوردار می باشد. به دلیل اهمیت موضوع، مقاله حاضر، به بررسی و نقد یکی از شاخص ترین و جدیدترین آثار، از یکی از مشهورترین پژوهشگرانی که در ایران در حوزه هویت و هوی...

مطالعة سیر تحول شعر عاشقانه از گذشته تا امروز، ما را با شاعرانی آشنا می­کند، که عشق جوهر وجود آنان و هم ذات شعرشان بوده است. بر این اساس تاکنون آثار و اندیشة تعدادی از شاعران نام آشنای معاصر چون احمد شاملو، فروغ فرخزاد، هوشنگ ابتهاج، حمید مصدق، حسین منزوی و ... مورد نقد و بررسی قرار گرفتة است؛ اما راز و رمز شعر گروهی دیگر همچنان در پردة ابهام باقی مانده و کمتر کسی به سراغشان رفته است. این جستار...

در سال های اخیر در حوزة نقد ادبی مکتب­های مختلفی به وجود آمده و ناقدان بسیاری، نظریه­های نقدی و ادبی خود را بر مبنای این مکتب­ها ارائه نموده اند؛ از جمله این گرایش های نقدی، نقد ساختارگرایی (structuralism) در حوزة ادبیات و زبان شناسی است که پیدایش آن به فرمالیسم و مکتب پراگ و نئوفرمالیسم برمی گردد. نقد ساختارگرایانه شیوه ای است نقدی که در آن پدیده های جزئی در ارتباط با یک کل بررسی می شوند و ناق...

این مدخل، علم سندشناسی را بررسی می کند و تاریخ، محتوای نظری، و روش شناسی آن را، به طور مختصر توضیح می دهد. با مقایسۀ سندشناسی سنتی و سندشناسی نوین، به بحث دربارۀ مفاهیم اصالت، اصلی بودن، و سند می پردازد. سپس اجزای سازندۀ پیکرۀ سندشناسی، یعنی شرایط کنش، اشخاص، راهکار، شکل مستند سازی، و وابستگی آرشیوی را طرح می کند و فرایند نقد سندشناسانه و سودمندی سندشناسی را، به منزلۀ یک حوزه از دانش بشری، توضی...

در این مقاله تلاش می‌شود تا «منطق تکوین» اولین دولت مدرن ایرانی برحسب پویایی برآمده از مواجهه و تلفیق مؤلفه‌های نهادی دولت سنتی ایرانی و ویژگی‌های نهادی دولت مدرن توضیح داده شود، درحالی‌که گروهی در ذیل رویکرد «گسست» با تمرکز بر نهادها و کارکردهای نوسازانۀ دولت رضاشاهی، آن را دولتی مدرن و دارای تمایز مبنایی با دولت سنتی می‌دانند، گروهی دیگر در ذیل رویکرد «تداوم»این دولت را در ادامۀ حکمرانی سنتی ...

نقد ادبی دارای رویکردها و روش های مختلفی است که می توان با استفاده از آن ها تمامی جنبه های گوناگون یک اثر ادبی را تجزیه و تحلیل کرد.برخی از این شیوه ها متعلق به گونه ی نقد سنتی هستند که بیشتر بر علت ها و عوامل پیدایش آن اثر تاکید دارند و به وسیله ی آن ها می توان به شرایط اجتماعی،تاریخی دوران زندگی خالق آن اثر پی برد.در نقد ادبی نو ، تاکید بر خود اثر ادبی است و ادبیت متن مورد توجه منتقد است.طرفد...

از آنجا که میان دو دانش سبک­شناسی و نقد ادبی رابطه و همبستگی هست و تحلیل­های منتقدانه برپایة داده­های سبکی بنا می­شوند، بررسی وضع موجود مطالعات سبک و نقد می تواند زمینه­های نهادینه­سازی و سامان دهی این شاخه­های مطالعاتی را هموار کند. بررسی مقالات علمی- پژوهشی دو مجلة تخصصی بهار ادب (سبک شناسی نظم و نثر) و نقد ادبی در سال 1389- که پایان دهة هشتاد شمسی است- دورنمایی از شاخصه­های این نوع مطالعات ر...

دیدگاه هایی که شاعران بزرگ و صاحب سبک در باب شعر و عناصر دربرگیرنده آن در لایه هایی از سروده های خویش آورده اند، گاه نکته های بسیار باارزشی را درباره شعر و چیستی آن بیان می کند که اغلب منتقدان ادبی از آن ناآگاهند. این دیدگاه های نقادانه و گاه شبه فلسفی که اغلب با بیانی هنری و برخاسته از زمینه های شهودی مطرح شده، به لحاظ کمّی به اختصار و درون تصویر یا بیانی کوتاه و غیرمستقیم آشکار شده است. نکته ا...

کاربست عناصر تصویری و جلوه های بصری هنرهای کهن، قومی و سنتی در آثار سقاخانه ای ها مورد وثوق همگان است. اما در این التفات، نوع نظرگاه و چگونگی کاربست، اهمیت ویژه ای می یابد. گفتمان هویت و سایة سنگین آن در دهه های اخیر بر جامعة «نقد هنری»، تأثیر عمیقی در عدم گشودگی معیارهای زیبایی شناسی واقعی این جنبش داشته است. لذا تشبث به میراث گذشتگان را وجهی شعارزدگی و نگرش در سطح ارزیابی کرده-اند. این پژوهش ...

این مدخل، علم سندشناسی را بررسی می‌کند و تاریخ، محتوای نظری، و روش‌شناسی آن‌ را، به طور مختصر توضیح می‌دهد. با مقایسۀ سندشناسی سنتی و سندشناسی نوین، به بحث‌ دربارۀ مفاهیم اصالت، اصلی بودن، و سند می‌پردازد. سپس اجزای سازندۀ پیکرۀ سندشناسی، یعنی شرایط کنش، اشخاص، راهکار، شکل مستند سازی، و وابستگی آرشیوی را طرح می‌کند و فرایند نقد سندشناسانه و سودمندی سندشناسی را، به منزلۀ یک حوزه از دانش بشری، تو...