تحولات نظام بین الملل در اوایل قرن 21 ، زمینه تصاعد بحران در خلیج فارس را فراهمآورد . علت اصلی این امر را باید در تئوری جنگ پیش دستانه و همچنین ظهور دولت هایخاکستری دانست . اگرچه، یکی دیگر از شاخص های درون ساختاری خلیج فارس را می توانمطلوبیت های اقتصادی آن دانست . شواهد نشان می دهد که اقتصاد منطقه تحت تاثیر موجهای نظام سرمایه داری بوده؛ اما در عین حال قابلیت های لازم برای تامین نیازهای اقتصادیو...

این تحقیقبه بررسی جایگاه فعلی ایران در نظام امنیت خاورمیانه و امنیت بین‌الملل می‌پردازد. نویسنده استدلال می‌کندکه تحولات جدید سیاسی – امنیتی و ژئوپلتیک در خاورمیانه بعد از حوادث 11 سپتامبر و بحران عراق، مسائل خاورمیانه را عمومی‌تر، به هم پیوسته‌تر و بین‌المللی‌تر کرده و این امر نظام امنیت خاورمیانه را به نظام امنیت بین‌الملل متصل کرده است. همچنین تحولات جدید ساخت قدرت و سیاست در منطقه را به نفع...

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی حادثه‌ای با ابعاد بین‌المللی و منطقه‌‌ای بود و ژئوپلتیک منطقه را نیز دچار تحوّل اساسی نمود. این تغییر ژئوپلتیک چالش-های نوینی را برای کشورهای منطقه به بار آورد. یکی از مهمترین چالش‌های پیش آمده برجسته‌تر شدن مسایل قومی است. ولی آنچه که بیشتر کشورهای منطقه را دچار تشویش کرد رشد الحاق گرایی مبتنی بر قومیت در نبود یک ایدئولوژی انسجام بخش ملّی (ملی گرایی مدنی) بود. در ظهور ...

در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بررسی دستاوردهای آن در سیاست خارجی در منطقه اوراسیای مرکزی کار ساده‌ای نیست زیرا در این چهار دهه تحولات ژئوپلتیک گسترده‌ای در منطقه ایجاد شده است. این دوران را می توان به دو مرحله دهه نخست و زمان شوروی و سه دهه بعدی و عصر پسا شوروی تقسیم کرد. در دوران نخست که دوره انقلاب و جنگ تحمیلی بود، قلمرو اوراسیایی در چارچوب اتحاد شوروی و بلوک شرق محیطی بسته و ن...

این مقاله با هدف بررسی روابط تهران و مسکو در دو دهه کنونی و نگاه دو دولت به یکدیگر، همکاری های آنها را در عرصه های اقتصادی، فنی، نظامی، منطقه ای و بین المللی و سرانجام، سفر پوتین به تهران به عنوان نقطه اوج تعاملات می پردازد. مطالب مورد مطالعه این نوشته نشان می دهد که روابط دو دولت ایران و روسیه در دوره پساهمسایگی، به دلیل درک دو طرف از وضعیت ژئوپلتیک  نوین و نیز مجموعه ای از نیازهای داخلی متقاب...

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ، تشیع به یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار دنیای ژئوپلیتیک تبدیل شد. با این دگرگونی کم نظیر در کانون جغرافیایی شیعه، تشیع در کشور بزرگی مثل ایران به قدرت سیاسی دست یافت. مسلّم است که سیاسی شدن شیعه در جهان، ماهیتی ژئوپلیتیک پیدا کرده است، چرا که از نقطه نظر ژئوپلیتیک، مسائل ایران و تشیع به گونه ای با هم پیوند خورده است که ایران نمی تواند نسبت به سرنوشت ش...

انسان از  بدو خلقت در تعامل با محیط زندگی و جغرافیای زیستی خود بوده و ضمن  آنکه بر آن تأثیر گذاشته، پیوسته از آن تأثیر پذیرفته است. همچنین وجود جغرافیای متنوع با ویژگی های خاص طبیعی و اقلیمی در نقاط گوناگون جهان تاریخ متفاوتی را رقم زدهاست. اگرجه پیشرفت علم و فناوری به مرور از تأثیرات  محیط جغرافیایی بر زندگی انسان کاسته، اما این عامل هیچ گاه از بین نرفته است. در واقع، شرایط اقلیمی، موقعیت جغرا...

فروپاشی شوروی موجب این تصور غلط شد که ناتو ب هپایان خط رسیده است. از اینروی علمای سیاسی متعددیاز جمله هنری کسینجر، رونالد استیل، هوگو ده سانتیز و کنث والتس ساختارگرا از پایان ناتو صحبت نمودند.دلایل متعددی چون توسعه بنیادگرایی مذهبی، تروریسم بی نالمللی، الزامات نظم دموکراتیک جهانی نوین، امنیتنظم اقتصاد جهانی، باعث توسعه مباحث در زمینه احیا و توسعه ناتو گردید. این مقاله از میان عوامل متعددمؤثر بر...

قفقاز جنوبی به لحاظ ژئوپلیتیک همواره از اهمیتی خاص برخوردار بوده و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تغییرات ژئوپلیتیک صورت گرفته در منطقه قفقاز، عاملی بود که باعث اهمیت و تأثیرگذاری بیشتر عوامل ژئوپلیتیک این منطقه گردید. با توجه به همسایگی و اشتراکات تاریخی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با این منطقه، عوامل(ویژگی‏های) ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی را می‏توان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار دان...

کشور ایران به لحاظ ذخایر هیدروکربوری از موقعیت ژئوپولتیکی ممتازی برخوردار است. در اختیار داشتن نُه درصد ذخایر نفتی و بیش از 15 درصد از ذخایر گازی جهان و قرار داشتن در حاشیه خلیج‌فارس، موقعیت ژئوپولیتک منحصر به فردی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. طبق پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی و با توجه به ذخایر عظیم هیدروکربوری در منطقه خاورمیانه، در سال 2030 این منطقه بزرگترین صادرکننده گاز در جه...