آیه به شیء نمایان و قابل مشاهده اطلاق می‌گردد که با ظهور خود و به نسبت علم و ادراک انسان، برای او حامل پیام و نشانی برای مقصدی مشخّص می‌باشد و توجّه انسان را به سویی خاص جهت می‌دهد و معطوف می‌نماید. خداوند متعال آیات آفاقی و انفُسی را به فرد نشان می‌دهد و در نتیجة آن تجلّی، می تواند فهمی برای فرد اتّفاق بیفتد که منجر به درک حقّانیّت آیات می‌شود. از بین حواس، مشاهده و رؤیت از اهمیّت خاصّی برخوردار است. ب...

سیر تاریخی »آیات الأحکام« در عصر صحابه مورد بررسی قرار گرفته است. پس از رحلت پیامبر(ص)،حفظ و حراست قرآن از هر گونه تحریف و تبیین و تفسیر آیات قرآن از مهم ترین مسؤولیّت های صحابه در ارتباط با قرآن، تلقّی می شد.آیات الأحکام نیز به عنوان بخشی از آیات مورد توجه صحابه قرار داشت.شماری از صحابه با دانشهای قرآنی و تفسیر قرآن آشنا بودند و علی(ع) به عنوان سرآمد این افراد شناخته می شد. آن حضرت با استناد به ...

واژه فتنه از کلمات کلیدی قرآن کریم می‌باشد که با واژگان دیگری چون کفر، شرک، قتل، عذاب و ... ارتباط سیستماتیک دارد. از طرفی خود کلمه فتنه در آیات مختلف معانی و وجوه گوناگونی داشته و در ضمن آیات قرآن در چندین معنی استعمال شده است. برخی از صاحب‌نظران معانی متعددی برای این واژه بیان داشته‌اند. این نوشتار پس از بیان مقدمه‌ای کوتاه از علم معناشناسی، به تحلیل و بررسی وجوه معنایی فتنه در آیات قرآن کریم...

ورود پیامبر به مدینه با پدیده­ای به نام نفاق و گروهی به نام منافقان در جامعه اسلامی همراه بود. این گروه برای ایجاد مانع در راه گسترش اسلام دست به توطئه می­زدند. جریان افک توطئه­ای خطرناک از سوی منافقان بود. موفقیت منافقان در این ماجرا، انزوای سیاسی- اجتماعی پیامبر را به دنبال داشت. در این ماجرا یکی از همسران پیامبر متهم به زنا شد. اهل سنت ماجرای افک را مربوط به عایشه و  نزول آیات را فضیلتی برای...

  امروزه با گستردگی مباحث زبان‌شناسی متن، افقهای نوینی در مطالعه‌ی متن قرآن گشوده شده است. انسجام یکی از معیارهای مهمی است که در متنیت متن دخیل بوده و در بحث‌های زبان‌شناسی متن نیز اهمیت زیادی یافته است و در سطوح مختلفی قابلیت بررسی دارد. یکی از بارزترین جلوه‌های انسجامی در قرآن کریم، انسجام آوایی حاصل از فواصل آیات است که با برقراری ارتباط و هماهنگی میان آیات، پیوند ناگسستنی میان آن برقر...

نزول قرآن به عنوان آخرین کتاب آسمانی،سر منشا هدایت تمامی آحاد بشر است که با فهم دقیق آیات وپی بردن به اهداف ومقاصد سوره های آن میتوان به سر منزل مقصود و وصال محبوب رسید. فهم واستنباط مقاصد سوره ها مستلزم فهم تمام آیات درکنار یکدیگر و یکپارچه دیدن پیکره مرتبط ومنسجم آیات ولحاظ کردن زمینه وسیاق آیات در جهت فهم آن است. البته برای رسیدن به این مهم،یعنی ارائه اهداف سوره های قرآن،اندیشمندان وپژوهشگرا...

پژوهش حاضر به تبیین سه رابطه؛ الف: «تناسب آیات با اسباب نزول»، ب: «تناسب آیات با ترتیب نزول»، و ج: «تناسب آیات با ترتیب و اسباب نزول»، پرداخته است. تناسب آیات، اسباب نزول و ترتیب نزول سه مقوله علوم قرآنی و به عنوان ابزارارهای فهم متن قرآن بسیار حائز اهمیت هستند. این سه علم، رابطه های تنگاتنگی با یکدیگر دارند. فهم چگونگی این رابطه ها و توجه به آن ها، فهم صحیح قرآن را در پی خواهد داشت. قرآن دارای...

آیات قرآن از لحظات آغازین نزولشان، مشتاقان وحی را هدایت گر و رهنمون بودند. مردم هم عصر پیامبر(ص) در دریافت معنی آیات قرآن مشکل چندانی نداشتند، اما پس از گسترش اسلام و رسیدن قرآن به دست مسلمانانی که با زبان عربی و فرهنگ و فضای عصر نزول آیات که فرهنگ و موقعیت آن زمان جزیره العرب بود بیگانه بودند، ضرورت ترجمه قرآن به زبان مورد نیاز آنان مطرح شد. برای ترجمه قرآن به زبان های دیگر علاوه بر احاطه بر ز...

قاعدة سیاق از مهمترین قرائن متصل برای فهم صحیح آیات الهی است که به معنای دقت در آیات قبل، بعد و توجه به آهنگ کلی آیات می‌باشد و دارای شرایطی مانند وحدت موضوعی آیات، ارتباط صدوری آنها و عدم تعارض با قرائن قویتر است. بیشترین کاربرد این قاعده در قرن چهاردهم قمری می‌باشد که در آثاری نظیر المیزان اثر علامه طباطبایی و فی ظلال القرآن از سید قطب مشاهده می‌شود. علامه بیش از 2000 مرتبه ...