از خودگروی روان­شناختی تقریرهای گوناگونی ارائه شده و در هر یک از آن‌ها بر ویژگی خاصی تأکید شده است؛ در تقریر آین بر بازگشت «هدف و منفعت به فاعل فعل»، در تقریر پویمن بر «بازگشت رضایت به فاعل فعل»، در تقریر ریچلز بر عنصر «خودخواهی» و در تقریر هولمز بر «انگیزه» و «حب ذات» تصریح و تأکید شده است. عناصر یادشده به ظاهر در فلسفۀ ملاصدرا حضور دارند؛ چنان­که ملاصدرا در نظریۀ غایت از «حب ذات» و « ارجاع هم...

در گزاره‏هاى اخلاق اسلامى، احکام اخلاقى بر مطلوبیّت موضوعات خود و ارتباط مثبت یا منفى آن‏ها با سعادت انسانى دلالت دارند ولى در گزاره‏هاى اخلاقىِ موجود در آیات قرآن و روایات، کم‏تر از این دست مفاهیم استفاده شده است.  در این پژوهش «مطلوبیّت» به عنوان یکی از شاخصه های مهم‏ گزاره‏هاى اخلاق اسلامى شناخته شده و دلایل زیر را برای اثبات این ادعا شمرده ایم: «اشتمال بر امور مقرِّب یا مبعِّد نسبت به هدف نه...

تجلی خداوند ناشی از حب اوست و آفرینش چیزی جز تجلی نیست؛ چنان که اگر تجلی صورت نمی گرفت، عالم موجودیت نمی یافت. از سوی دیگر، تجلی منشأ حب بندگان است و عارف به تناسب آن که از چه نوع تجلی برخوردار شده باشد، نوع خاصی از محبت پیدا می کند و در دسته خاصی از دوستداران حق جای می گیرد. پیامدهای این مسأله، هم از جنبه نظری قابل بررسی است و هم از جنبه عملی. مقاله حاضر به پیامدهای نظری می پردازد و بدین منظور...

مطالعات اسلامی در غرب که گاهی توسعاً از ان به « شرق شناسی » تعبیر می شود نزد بسیاری از مسلمین طنینن منفی داشته است . این جریان اساساً ضد اسلامی بوده و خاستگاهی اسلام ستیزانه داشته و به نحوی کاملاً بارز امتداد جنگهای صلیبی بوده است . با این حال این مطالعات در تکوین روشنفکری ضد دینی یا غیر دینی در جهان اسلام بی تأثیر نبوده و به این جهات منفی محدود نمی باشد . اما به هر حال باید فارغ از حب و بغض و ...

مسئلۀ اصلی این پژوهش این است که از منظر غزالی ملاک­های اصلی سعادت عظمی چیست؟ روش تحقیق آن توصیفی‌ـ‌تحلیلی است. غزالی در مکتوبات مختلف خویش ملاک­های متعددی برای وصول به سعادت عظمی و تحقق آن بیان می­کند که عبارت‌اند از: ­­معرفت الهی، تقرب به خدا، لقای الهی، نظر به وجه الهی در آخرت، داشتن بیشترین حب به خدا در آخرت، تفکیک سعادت عظمی از حیث نظری و عملی. او برای تحقق عامل پنجم (داشتن بیشترین حب به خد...

در میان حکمای مسلمان، شیخ اشراق از نخستین کسانی است که با استناد به آیات و روایات، دیگاه های خود را در مسیر دستیابی به حقیقت اعلی قرار داده و سپس حقایقی را که به واسطه مشاهده معنوی به دست آورده، به زبانی رمزی و نمادین بیان کرده است تا تنها اهل معرفت، با رمزگشایی و تفکر عمیق در آنها، به معنای اصلی پی ببرند. وی درباره "حب" و "عشق" نیز به زبان رمز سخن رانده که دیدگاه وی در موارد فراوانی قابل ارجاع...