هدف از تحریر مقاله حاضر، باور نگارنده نسبت به گویای واقعیت زیر است. به نظر می رسد ،آنچه را تاکنون در منابع دستور زبان فارسی تحت عناوین اصطلاحاتی چون(( بند وابسته قیدی )) و یا (( حرف ربط مرکب )) مورد بررسی قرار گرفته است ‘ براساس تحلیل زبان شناختی استوار نیست . در سطور نوشته حاضر‘ سعی می شود تا از یک طرف آن دسته از بندهای وابسته قیدی که دارای عنصر ((که )) هستند به صورت بند وابسته موصولی تحلیل شو...

در این مقاله نخست از حروف ربط همپایگی و انواع ساخت همپایگی و پیشینة مطالعات آن در زبان فارسی بحث شده است، سپس رویکرد چندهسته ای و رویکرد حرف ربط همپایگی به مثابة یک هستة نقشی مورد مطالعه قرار گرفته و به نارسائی های انگارة مشخصگر- هسته- متمم و افزودگی برای ساخت همپایگی اشاره شده است. در رابطه با نوع و بنیان همپایه ها تصریح می شود که همپایگی در هر سطحی حتی در سطح پایین تر از واژه نیز امکان پذیر ا...

طنزنویسان صاحب سبک برای ایجاد طنز و روحیۀ تفکر انتقادی در بین مخاطبان خوش­فکر و خوانندگان حرفه­ای متون ادبی، از شگردها و امکانات خاصی، خلاقانه بهره­می­برند. یکی از امکانات طنزساز که از شاخصه­های سبک کیومرث صابری نیز محسوب­می­شود، واژه­سازی و ترکیب­سازی است. در این مقاله ابعاد مختلف این کاربرد را در «دو کلمه حرف حساب»های صابری بررسی­کردیم. واژه­ها و ترکیبات ابداعی صابری را از دو نظر ساخت و معنا ...

  ترجمه جمله‌های شرطی به دلیل منطبق نبودن ساختار نحوی دو زبان فارسی و عربی، همواره مشکلاتی برای مترجم پدید می‌آورد. یکی از جوانب این دشواری ناشی از انطباق نداشتن ادوات شرط فارسی و عربی است؛ بدین معنی که بیشتر جمله‌های شرطی در زبان فارسی با حرف شرط «اگر» بیان می‌شود، در حالی که در زبان عربی بیش از یک واژه معادل حرف شرط «اگر» قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت معنایی جمله‌های شرطی در متون دینی و ادبی...

معانی و کاربردهای مختلف «را» در کتب و مقالات دستوری، محلّ بحث‌ها و مناقشات گوناگونی بوده است. گروهی از دستورنویسان آن را حرف نشانه و نقش‌نما شمرده‌اند و برخی آن را حرف اضافه دانسته‌اند. در کتب سنّتی دستور نیز معانی چندی برای «را» ذکر کرده‌اند؛ از جمله اختصاص، استعانت، تعلیل، توضیح، موافقت، مطابقت. در این مقاله، هفت نوع کاربرد مختلف «را» بازشناخته شده است: «را» به عنوان نشانۀ مفعول صریح و غیرصریح؛...

چکیده:بازشناسی معنای مفردات و ترکیبات قرآنی، لازمه قهری توجه به خصوصیات و ظرافتهای لفظی آنهاست. کلمات برگرفته از ریشه «غفل» در قرآن، گاه بصورت مطلق، و گاه در ترکیب با حرف «عن» و یا «من» استعمال شده‌ است. اثرگذاری حرف جرّ در معنای فعل، امری پذیرفته شده‌ نزد لغت‌شناسان عرب می‌باشد؛ با این‌حال ملاحظه بیشتر تفاسیر و ترجمه‌ها حاکی از عدم توجه به ویژگی یادشده در خصوص واژه غفلت است. پژوهش پیش‌رو ...

سابقه و هدف: تعیین ارتفاع عمودی صحیح، یکی از مهمترین مراحل ساخت پروتز کامل می‌باشد و روشهای متعددی برای اندازه‌گیری آن پیشنهاد شده است. از متداولترین روشها، استفاده از ارتفاع عمودی وضعیت استراحت و فاصله بین اکلوزالی و نیز ارتفاع عمودی به هنگام تلفظ حرف «S» می‌باشد. هدف از انجام این تحقیق مقایسه ثبات فاصله بین اکلوزالی و نزدیکترین فاصله بین دندانها به هنگام تلفظ حرف «S» بود.مواد و روشها: این مطا...

دیر زمانی است که نحویان درباره نوع ارتباط بعضی جارومجرورها با فعل و شبه فعل اختلاف نظر دارند یا اظهار نظر کاملی نکردهاند؛ اما بررسی جارومجرورهای مختلف نشان می دهد که ارتباط آنها با فعل و شبه فعل شدت و ضعف یا درجات و مراتب دارد. با این دید، فقط فعلی که همیشه با حرف جر خاصی به کار میرود متعدی با واسطه است و متقابلاً فعلهای دیگری که با یک حرف  جر عام و غیر دائمی به کار میروند فقط متمم یا قید گرفته...

تعریف حروف اضافۀ مرکب، تعداد و حد‏و‏مرز آنها یکی از موضوع‏هایی است که در زبان فارسی و بین دستور‏نویسان و زبان‏شناسان سنتی و معاصر، بر‏سر آن اختلاف‏نظر وجود دارد. این موضوع به ساختار زبان فارسی و نیز ساختار ویژۀ خود حروف اضافۀ مرکب بر‏می‏گردد. از ترکیب برخی حروف اضافۀ مرکب فارسی می‏توان حروف اضافۀ ساده را بدون تغییر در معنای آن حذف کرد و برخی دیگر را می‏توان به‏کل، با یک حرف اضافۀ ساده و دارای ه...