تأمل در آرایش نیروهای اجتماعی و جریان‌های اندیشه‌ای گوناگون که در هر جامعه قومی، چشم‌انداز هویتی ویژه‌ای را توسعه می‌دهند، تأییدگر این نکته است که امر قومی به‌طور عام و مسئله هویت قومی به‌طور خاص، پدیده‌ای اجتماعی است که می‌تواند زمینه‌ساز مناقشه‌های اساساً گفتمانی باشد. پژوهش حاضر برمبنای چنین درکی و با توجه به ضرورت فهم گوناگونی‌ اندیشه‌هایی که در مورد مسئله قومیت و هویت قومی در بلوچستان ایران...

سرزمیـن گیلان، به واسطۀ موقعیت جغرافیایـی‌اش، از ورود اسلام تا صفویه، همواره تحت فرمان خاندان­های حکومتگر محلی بوده و معمولاً زیر سلطۀ مستقیم حکومت مرکزی قرار نداشت. این روند تا پیش از روی­کار آمدن صفویـان هم­چنان ادامه پیـدا کرد. فقط در دورۀ صفوی، شاه­عباس اول (حک: 996-1038ق/1588-1629م) با بسط نفوذ و سلطۀ حکومت مرکزی در گیلان، بساط حکومت‌های محلی آن را در هم پیچید. از آن پس، امور گیلان توسط کار...

در عصر قاجار در محدوده مرزهای شمال شرقی ایران، اقوامی به نام ترکمن زندگی می کردند که همه ساله به دلایل مختلف، سرزمین های شرقی و سواحل جنوب شرقی دریای خزر را عرصه غارت و تجاوز خود قرار داده بودند. با این که همواره از سوی حکومت با آن ها مقابله می شد اما به دلیل خیانت بعضی از خوانین و حکام سرحدی به طور قطعی از حملات آن ها جلوگیری نمی شد. چون آن ها از این طریق منافع مادی زیادی کسب می کردند. ترکمانا...

امرای آذربایجان به عنوان بیگلربیگان ولایات خود که از طرف دولت مرکزی انتخاب می شدند در حوزه ی حاکمیت شان استقلال داخلی داشتند ،ولی بطور کلی در دوره ی صفویه در اطاعت فرامین پادشاهان ایران بودند. هرگونه ارتباطی هم که با عثمانیها داشتند، در جهت موازی و موافق سیاست ایران بود. اواخر صفویه هم این روال جاری بود به جز شیروان و داغستان که بصورت ظاهری تابع ایران بودند، ولی پنهانی با عثمانیهای هم کیش خود ا...

در نتیجه ی انحطاط سریع حکومت صفویه در دوران حکومت سلطان حسین صفوی، طایفه ی غلجایی ساکن قندهار به علّت سیاست های سوء حکمرانان صفوی، سر به طغیان برداشته، اصفهان، پایتخت صفویان را به تصرف خود درآوردند. ناتوانی افغانان سنّی در اداره کشور، فقدان مشروعیت سیاسی و مذهبی و عدم توفیق در تصرّف همه ی ایالات کشور موجب بروز اختلالات وسیعی در کلیه ی امور داخلی ایران گردید. دامنه ی بحران با سوء استفاده کشورهای هم...

در اواخر دوره ی صفویّه و آغاز افشاریّه در میان شاعران و نویسندگان ایران اندیشه هایی مبنی بر روی گردانی از سبک هندی پدید آمد و این اندیشه ها در دوره ی کریم خان زند به نهضتی ادبی تبدیل شد که به سبک «بازگشت ادبی» موسوم است. در این دوره شاعرانی که از نازک خیالی ها و باریک اندیشی های سبک هندی به ستوه آمده بودند، بر آن شدند که قصیده را به سبک پیشینیان خود در سبک خراسانی و غزل را به شیوه ی شاعران سبک عر...

چکیده ندارد.

محدوده سرزمین بختیاری در زمان قاجار گسترش یافت، چنانکه محمدتقی­خان چهارلنگ از تیره کنورسی و یکی از اعقاب علیمردان­خان بختیاری دهات متعددی را در نواحی فریدن و بربرود خریداری کرد. و مناطق شوشتر و رامهرمز را به تصرف خود درآورد و بدین­سان محدوه بختیاری از شمال و جنوب گسترش یافت. محمدتقی­خان در سال 1249 هجری قمری سر از فرمان فتحعلی­شاه پیچید، ولی در زمان حکمرانی محمدشاه، شاه قاجار موفق به ایجاد نفاق...

در مقالۀ پیش رو تلاش شده است یکی از جنبه‌های مغفول زمامداری محلی در ایران یعنی منابع اقتصادی و الگوی مدیریت آن در جهت حفظ و توسعۀ اقتدار سیاسی خاندانی بررسی شود. به این منظور نمونۀ حکومت محلی شیروان (شروان) در دورۀ فرمانروایی خاندان آل سرکار انتخاب شده و دلیل این انتخاب امکان منحصربه­فردی است که دسترسی به یک گزارش آماری فراهم آورده است. همزمان تلاش شده است از رهگذر یک بررسی تحلیلی مبتنی بر واکا...

اقبال السلطنه ماکوئی، بعد از مرگ پدرش حکومت ماکو را دراختیار گرفت (1277ش./ 1316ق.). او با سود جستن از ضعف دولت مرکزی، به تحکیم قدرت خویش در این ناحیه پرداخت و با این اقتدار، خود را از زیر نظارت دولت مرکزی کنار کشید و برخلاف خواست دولت، با روسیه و عثمانی روابطی برقرار کرد. با وقوع کودتای 1299، اقبال‌السلطنۀ ماکوئی در ادامه سیاست‌های سابق خویش، باز هم به طور کامل از دولت مرکزی اطاعت نکرد و به پیو...