گویش بیرجند جزو گویشهای بسیار شبیه فارسی میانه است. واژه های متعددی در این گویش وجود دارد که در دوران فارسی میانه مورد استفاده ی متکلمان بوده است. تفاوت مهمی که بین گویش بیرجند و فارسی چه در فارسی میانه و چه در فارسی معاصر دیده می شود اینگونه است که حالتهای صرف فعل ماضی این گویش بیشتر از فارسی است که هر کدام خود به گونه های مختلف صرف میشوند. فعل حال و اینده نیز در این گویش گونه های مختلف صرف می...

حوزه فرهنگی جازموریان منطبق و همسان با تعریف حوضه آبریز جازموریان است که منطبق بامکن دوران آکاد در هزاره سوم وگدروزیا- اکوفاجیا- ومکران دوره تاریخی است. شهر قدیم جیرفت، مرکز و کرسی حوزه فرهنگی جازموریان در دوران اسلامی در محوطه باستانی «شهر دقیانوس» جیرفت با بیش از 12 کیلومتر مربع بوده  است. بافت  کلان شهر جیرفت در دوران اسلامی، تمام ویژگی‌های بافت شهری دوران اسلامی مانند بارو، شارستان؛ محله‌...

ظهور اندیشه اسلام میانه رو در ترکیه و حاکمیت یافتن آن در عرصه اجتماعی و سیاسی این کشور از جمله رویدادهای جهان اسلام است که توجهی جدی را می طلبد؛ پس از نهضت بیداری اسلامی، تلاش می شود این گفتمان ـ که، با اتکا بر برداشتی کثرت گرایانه از اسلام، توانسته است در عرصه داخلی از سد لائیسیته متصلب آتاتورکی عبور کند و نیز اسلام گرایان سیاسی (اربکانی) را به حاشیه براند ـ الگویی برای حکومت‎داری مطلوب اسلامی...

یهودیان ، بنا بر ملاحضات اعنقادی و اجتماعی معمولا در حاشیه جامعه ایرانی قرار می گرفتند .به ویژه در دوران اسلامی تاریخ ایران ،نظر به نگرش خاص مسلمانان نسبت به این قوم با بد بینی های عمومی نسبت به آنان ،موقیعت خاصی نداشتند .از این جهت تنها در پاره ای از دوران اسلامی که تساهل و مدارای دینی در دستور کار حکومت ها قرار داشت ، یهودیان ساکن در ایران از حداقل فرصت ها برای مطرح کردن خویش در امور اقتصادی ...

آفرین و نفرین(دعا و لعن) از بن‌مایه‌های دینی، فرهنگی، اسطوره‌ای و ادبی است که از دیرباز، همگام با هم، از ادبیات قبل از اسلام تا شریطه‌های قصاید مدحی و انواع مختلف ادبی استمرار یافته است. هدف این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، بررسی وجوه مختلف آفرین و نفرین در آثار دوران پیش از اسلام(باستان و میانه) است. از همین منظر، با توجه به آثار ایرانی باستان(اوستا و کتیبه‌های هخامنشی) و آثار اش...

مجازات در دوره ایران باستان به شدت توسط حاکمان مورد توجه بوده است. منشاء قوانین و مجازات در این دوران معمولاً دستورات شاهان بوده و این اعتقاد وجود داشته که فرمان شاه، الهامی از جانب خدا یا خدایان است. در برخی از دوره های باستان روحانیان وضع کننده قوانین و گهگاه مجریان آن ها نیز بوده اند. مهم ترین دینی که در این دوران رایج و قوانینش مورد اجرا در مدت طولانی بوده، دین زرتشت بوده است که شواهد نشان م...

به رغم کشمکش های خانگی، ناپایداریهای سیاسی، تهاجم مغول و تسلط بیگانگان در دوران میانه، تجارت و صنعت ایران،از جمله صنعت نوغان شرایطی متفاوت با دوران پیش از آن را تجربه کرد. چرا که با بهره گیری از ابریشم و فرآورده های ابریشمی در صنایعی چون: فرش، منسوجات، پزشکی، موسیقی و غیره تقاضا برای این کالا به شدت افزایش یافت. همچنین عملکرد مثبت سلاطین، تشویق و ترغیب دولتمردان ایرانی، سبب بالندگی صنایع شهری گ...

با خارج شدن زبان های ایرانی میانه از ساختار تصریفی زبان های ایرانی باستان، تغییراتی در آن ها روی داد تا عملکرد اجزای ازمیان رفته یا ضعیف شدۀ این زبان ها به نحوی توسط اجزایی دیگر جایگزین شود. از جملۀ این تغییرات تقویت نقش حروف اضافه در کنار شکل­گیری گونه­هایی جدید از آن ها بود. ساختارهای اضافی در دورۀ میانه شامل گروهی اند که مستقیماً از دوران باستان به میانه رسیدند و نیز مجموعه ای دیگر که در دورۀ...

در فروردین­ماه سال 1389، بررسی باستان­شناسی دشت مهران با هدف شناسایی و ثبت محوطه­های پیش­از­تاریخی مشهود انجام شد. طی این بررسی تعداد 36 محوطة باستانی اعم از محوطة باز، پناهگاه صخره­ای و تپه شناسایی و ثبت شد؛ از این تعداد، 15 محوطه مربوط به دوران پیش­از تاریخ (روستانشینی تا شهرنشینی) می­باشند که در این مقاله به بحث در مورد دوره­های زیستگاهی این محوطه­ها از دوران نوسنگی تا آغاز شهرنشینی پرداخته ...