شکل‌گیری تمدن اسلامی بر حسب دستاوردهای جهان‌شمول آن یکی از مهمترین نقاط عطف تاریخ بشر است. این تمدن در گذر تاریخ، اوجها و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است. عناصر و عوامل شکل‌دهنده به تمدن اسلامی به طور مدوام در پی احیا و جهان‌شمول ساختن آن هستند. از منظر آینده‌اندیشی نکته حائز اهمیت آن است که می‌توان آینده‌های متفاوتی را در طیفی از آینده‌های مطلوب و نامطلوب برای تمدن اسلامی شناسایی کرد. در این ...

شهرحامل روح و بستر جغرافیایی پا گرفته در آن و تبلور تمدن و فرهنگ جامعه خود است. تفاوت های مکان جغرافیایی سبب ظهور تمدن های مختلف شهری شده است. شهرنشینی در ایران که در دوران اشکانیان و ساسانیان شکل ویژه ای به خود گرفت، نقش مهمی در روند تمدن ایران زمین داشته است. بررسی روند تغییرات شهرهای ایران بیانگر دو شکل متمایز از سازمان فضایی شهر در دوران قبل از اسلام و پس از آن است. در این مقاله حیات و ساخت...

موسیقی هنر برخاسته از درون آدمی و یک نیاز روحی است و مانند هر هنری می­تواند تاثیرپذیر از موقعیت­ها و شرایط موجود در هر عصری باشد. موسیقی ترکیب(composition) الحان (جمع لحن) و یا ملودی است. موسیقی ترجمه واژه music که در فارسی معادل آهنگ می­باشد و غنا را خواندن با آهنگ گویند که همان موسیقی آوازی است. موسیقی عرب، موسیقی محدود به آواز حدی و نصب بوده است. با زوال دولت ساسانیان و انتقال قدرت از تیسفون...

سرزمین‌های اروپایی در قرون وسطی از جمله در قرن دهم میلادی قربانی بربریت، جنگ‌ها، غارتگری‌ها و رقابت‌های شوالیه‌ها و طبقه اشراف بودند و از امنیتی نسبی برخوردار نبودند. ایشان همواره سعی داشتند با تشکیل دولت‌هایی مستقل و جنبش‌های دهقانی به دنبال ایستادگی در برابر مهاجمان و شکست آنها از وضعیتی پایدارتر برخوردار شوند. مورخان از قرن دهم به آخرین دوره از «عصر فترت» یاد می‌کنند. در این قرون اروپا به لح...

تاکنون موضوع «امت» و «امت اسلامی» بیشتر با رویکرد علوم اجتماعی مورد توجه بوده و کمتر از منظر فرهنگی و تمدنی به آن پرداخته شده است. این نوشتار خواهد کوشید با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به مؤلفه های امت از منظر قرآن به تبیین مفهوم و نقش امت در فرایند ساخت تمدن اسلامی پرداخته تا وانماید که این نظریه چه قابلیت ها و ظرفیت هایی در باروری فرهنگی و نیز تمدن سازی دارد. بدیهی است که «مدینه النبی...

اندلس در عصر حکومت های اسلامی به اوج رونق و شکوفایی رسید. از آنجا که مسلمانان با سایر ادیانی که در اندلس بودند، تسامح دینی داشتند و حاکمان مسلمان زمینه ی رشد و پیشرفت را فراهم می کردند در عصر امویان اندلس توجه به علوم و دانشمندان، مدارس، هنر و معماری بیشتر حاصل شد حتی اندلس با بغداد برابری می کردی حکم کتاب الاغانی را قبل از این که به بغداد ببرند خریداری کرد. در پژوهش حاضر سعی بر این است که علل...

کتاب فرهنگ و تمدن اسلامی نوشتۀ دکتر علی اکبر ولایتی که برای تدریس در مقطع کارشناسی تألیف شده است، به سبب گستردگی دامنۀ موضوع و عدم تخصّص کافی مؤلف در مباحث متعدّد و متنوع آن و اتّکا و اعتماد بسیار وی بر ماخذ دست دوم و ترجمۀ منابع - نه اصل آنها - دارای اشکالات عمدۀ ساختاری، روشی، محتوائی و شکلی ونگارشی، همچنین تناقض ها، تحلیل ها و استنتاجات نادرست و نااستواری است که دراین مقاله به برخی از آن ها با ...

با توجه به اهمیت  کتاب و کتابخانه  در جهان اسلام ، که  ناشی از  تعالیم این  مکتب آسمانی  است، و وجود  احادیث  و روایات بیشماری از رسول  اکرم «ص»  و ائمه «ع»  درباره دانش و پژوهش ، جایگاه کتاب و کتابخانه درتمدن اسلام  به وضوح آشکار می شود. در دوران  تمدن اسلامی دو دوره کلی و بارز وجود دارد،  دوران رشد و شکوفایی علم و دانش  در این تمدن، که باعث  به وجود آمدن کتابخانه های بسیار بزرگ  و کاملی شد ک...

حکمرانی خوب ایده‌ای است که به‌دنبال ناکارآمدی سازوکارهای پیشین توسعه مطرح شد. درواقع، این ایده به‌دنبال آن است که دولت‌ها و به‌طورکلی ساختار اداری و سیاسی را به‌سمتی هدایت کند که کمترین فساد و آسیب‌های درونی ـ‌که معمولاً باعث تضعیف دستگاه‌های مدیریتی و سیاسی می‌شودـ بروز کند. این ایده با سازوکارهایی همچون پاسخگویی بیشتر در بدنه دولت، قانون‌محوری، عدالت‌جویی، مشارکت‌جویی و کارایی و اثربخشی و...، ...