ایران در 25 سال گذشته نظاره‏گر رویدادهایی در آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی بوده که گاه نقش چندانی در آن‌ها نداشته است. با این همه، به‏دلیل وجود رگه‏هایی از عمل‏گرایی در سیاست خارجی ایران در قبال جمهوری‏های اتحاد شوروی پیشین، تهران توانسته است تاحدودی نقش و جایگاه تاریخی خود را در این مناطق حفظ کند و از منافع آن بهره‏مند شود. پرسشی که پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخی برای آن برآمده، این است که سیاست خار...

چکیده امروزه یکی از بحث های مهم بین المللی، تحولاتی است که در منطقه خاورمیانه رخ داده است. تحرکاتی موسوم به بهار عربی که از بیداری ملت ها برای دستیابی به حق و حقوق خود و انجام اصلاحات در برابر حکومت های بعضاً دیکتاتور مآب نشأت گرفته است. یکی از این تحولات، بحرانی است که کشور بحرین را درگیر خود کرده است. موج بیداری اسلامی و کشیده شدن دامنه آن به کشور بحرین، اوج رقابت دو الگوی شیعی(ایران) و وهابی...

بحران یمن از جمله مسائل چالش‌برانگیز منطقه خاورمیانه است که بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در جهت‌دهی به سمت‌وسوی تحولات آن مؤثرند. از جمله بازیگران منطقه‌ای در این بحران، ایران و عربستان هستند که کنش رفتاری متضادی را در یمن از خود به نمایش گذاشته‌اند. نوشتار حاضر بر آن است تا عوامل مؤثر بر تقابل این دو کشور را در بحران یمن مورد بررسی قرار دهد. دستاوردهای این نوشتار نشان می‌دهد که بر اساس نظری...

در سال 2011 منطقه خاورمیانه و شمال افریقا با تحولاتی مواجه شد که در طی ان زین العابدین بن علی در تونس، حسنی مبارک در مصر، معمر قذافی در لیبی، علی عبدالله صالح در یمن سرنگون شدند. همچنین اعتراضات در سوریه و بحرین حالت فرسایشی به خود گرفت. در طول این مدت روابط کشورهای ایران، عربستان و مصر به عنوان داعیه داران رهبری منطقه بسیار قابل توجه شد. در این راستا جمهوری اسلامی ایران بدنبال تحقق اهداف کلی س...

کشور سوریه از جمله کشورهای مهم و استراتژیک خاورمیانه است که به دلیل همسایگی با اسرائیل و لبنان،‌ عراق و ترکیه همواره مورد توجه بوده است. همزمان با آغاز بحران و جنگ داخلی در سوریه، قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به طور فعالی سعی در نقش‌آفرینی در حل وفصل این بحران داشته‌اند. بازیگران فعال در بحران سوریه را می توان به دو بخش، قدرت‌های طرفدار حفظ وضع موجود( مانند ایران، عراق، حزب الله لبنان و روسیه...

دوران سازندگی یکی از دوره های مهم در تاریخ جمهوری اسلامی است. در این مقطع مسئولان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ رویکرد عملگرایی، در عین پایبندی به آرمانگرایی انقلاب، به تعاملی سازنده با جهان خارج اقدام نمودند. با اتخاذ رویکرد عملگرایی در سیاست خارجی از سوی مسئولان به دلیل حاکم بودن اوضاع و احوال زمان جنگ، افکار عمومی تحمل پذیرفتن برخی امور نظیر تجدید روابط دیپلماتیک میان ایران و عربس...

هدف اصلی این مقاله بررسی سیاست خارجی ایالات متحده با محوریت دولت تازه کار دونالد ترامپ است و سعی در بازخوانی حضور ایالات متحده و منافع این کشور در منطقه پر اهمیت خاورمیانه دارد. همچنین در این نوشتار سیاست های اعلامی و اعمالی ترامپ در قبال خاورمیانه و چالش های پیش روی آن بررسی خواهد شد. سوال اصلی مقاله این است که سیاست خارجی ترامپ در قبال خاورمیانه بر اساس چه مولفه هایی است؟ در پاسخ فرضیه مقاله ...

از سال 1979 تا سال 2003، لبنان و فلسطین دو حوزه اصلی رقابت سیاست خارجی دو کشور عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران بوده است. اما با سقوط صدام در سال 2003 و به قدرت رسیدن نیروهای نزدیک به جمهوری اسلامی ایران، عراق تبدیل به یکی از اصلی ترین میدان های (و شاید اصلی ترین میدان) رقابت طرفین شد که در آن هرکدام سعی در افزایش نفوذ خود و کاهش و یا مهار حوزه نفوذ رقیب داشته اند. در حال حاضر عربستان سعودی ...

یمن یکی از حاصل خیزترین مناطق شبه­ جزیره عربستان به شمار می­رود و به علت دارا بودن موقعیت خاص جغرافیایی و بنادر و جزایر مهم در طول تاریخ مطمع نظر بازیگران منطقه­ای و بین­المللی بوده و صفحات تاریخ این کشور را حوادث گوناگون پر کرده­است. دیپلماسی و سیاست خارجی دولت عربستان سعودی به شدت متأثر از ایدئولوژی وهابیت و نفت است و لذا به شدت نگران افزایش نفوذ ایران در منطقه است. ب...