مقاله ی حاضر، حاصل برنامه­ای پژوهشی (میدانی، کتابخانه ای) است که با نگرشی کلی، به مساجد بلوچستان می­پردازد. جایگاه بلوچستان در مطالعات هنر اسلامی ایران تاکنون، ناشناخته مانده است. مساجد بلوچستان دارای شاخصه­های هنری زیادی در زمینه ی معماری، عناصر و تزئینات وابسته است. بیشتر مساجد شناسایی شده، دارای عظمت و شکوه چندانی نیستند و از نظر قدمت نیز، اکثر آن ها متعلق به سده­های متأخّر دوره اسلامی هستند؛...

در ادامة مطالب پیشین، که در شماره 77  فصلنامه آوردیم و یازدهمین بخش از مباحث «خفتگان در بقیع» بود، به شرح حال پاکانی از دودمان پیامبر(صلی الله علیه و آله) و منسوبان آن حضرت پرداختیم. اکنون در این بخش (که دوازدهمینِ آن است) به سرگذشت اشخاصی دیگر از بنی‌هاشم و یا وابستگان به خاندان رسالت ـ که در خاک مطهر بقیع غنوده‌اند و تاریخی مملو از حماسه و حادثه‌های شکوه آفرین دارند ـ  می پردازیم:

اصول حاکم بر شهرهای اسلامی –ایرانی درگذشته‌ی قبل از مدرنیسم حکایت از وجود وحدتی جامع بانظم سلسله‌مراتبی بین اجزا و عناصر از جزء به‌کل و یا بالعکس است. سیر حرکت از درون خانه (حریم خصوصی) تا مرکز محله (فضای نیمه عمومی) و سپس تا مرکز شهر (فضای عمومی) و یا از مرکز شهر تا درون خانه و آغاز سلسله‌مراتبی دیگر و ساخت فضایی و ساختار کالبدی متناسب باکرامت وجودی انسان و در جهت تقویت خانواده و تعاملات اجتما...

کوشش نویسندگان در این مقاله، به بازخوانی روند پدیدآمدن حماسه‌ی ملی شاه‌نامه، معطوف بوده است. نویسندگان از زاویه‌ای به نسبت تازه‌تر به روند پدیدآمدن شاه‌نامه یا شاه‌کار حماسه‌ی ملی، پرداخته‌اند. این درست است که ما امروز از متن به نسبت منقّح شاه‌نامه یا به تعبیری دیگر، کتاب بزرگ حماسه‌ی ملّی، برخوردار هستیم؛ امّا این که در فرایند پدید آمدن این متن که از باشکوه‌ترین متن‌های فرهنگی، اسطوره‌ای، زبانی، ...

نقش مایه هاله نور در دوران باستان، مسیحیت و اسلامی همواره در هنرهای بصری از اهمیت زیادی برخوردار بوده است.مطالعات در این بخش نشانگر گستره آن از هند تا بیزانس می باشد، اما هاله نور علاوه بر تمایز شخصی تها از جنبه های دیگری هم اهمیت دارد؛ نوع، رنگ، اندازه و شکل و همچنین خاستگاه آن. این مقاله شامل بررسی تاریخی حضور این نقش مایه از دوران باستان تا هنرهای اسلامی و مسیحی خواهد بود. این تحلیل هم جنبه ...

ساخت اشیای فلزی و سفالین از دوران پیش از تاریخ تا به امروز همواره مورد توجه انسان‌ها بوده است، چراکه درواقع، این گونه‌های هنری تجلی‌گاه باورها و اسطوره‌ها و انعکاس جهان‌بینی حوزه‌های تمدنی و عرصۀ معناآفرینی و شکوه نامیرای فرهنگ‌های بشری به شمار می‌روند. نقوشی که بر این آثار نقش بسته، معرف و بیانگر میراثی مادی و معنوی هستند که این هنرها در آن فضا و زیست‌بوم بالیده‌‌اند. در دورۀ ساسانی در انواع ...

نیمه دوّم سلطنت رضاشاه مصادف بود با حاکمیت نازیسم در آلمان که رویای امپراطوری "آریایی"و تسلّط "نژاد برتر" را بر کل جهان در سر می پروراند. ایشان با ارائه یک چهره برتر از نژاد آلمانی و با تکیّه بر عامل اسطوره ای"خون آریایی" آنچنان ملّت آلمان را برانگیخت که پرچم غرور و نخوت را در جهان اروپایی برافراشتند. این گمان که خون پاک در رگان "نژاد آریایی" جریان داشت و "ابرمرد" همواره در شکوه و عظمت بود؛ پیشوا ر...

هنرِ ایران همواره در حفظ تداوم و پیوستگی اش در طول تاریخ موفّق بوده است. هنگامی که با ظهور اسلام، در کم تر از یک قرن، بخش قابل توجّهی از جهانِ امپراتوریِ آن زمان تحت حکومت تازیان قرار گرفت؛ هنرِ ساسانی در روزگاری متفاوت با دوران اوجِ خود در قرن های چهارم و پنجم میلادی به سر می برد. در قرونِ شش و هفت میلادی، توجّه به مضامینِ سرگرم کننده و لذّت طلبانه، جایگاهِ ویژه ای در سلیقه ی حاکم بر هنرِ ساسانی داشت. در ا...

شکوه و عظمت حکومت هخامنشیان و تغییر و تحولات آن دوران با قدرت یابی داریوش اول و اوج و فرودهای این خاندان با روی کار آمدن خشیارشا یکی از نکات برجسته ی تاریخ ایران باستان است و محققان و پژوهشگران اروپایی و ایرانی با انگیزه های مختلف و با نگاه های متفاوت و گاه غرض آلود به کندو کاو مسائل گوناگون این عصر پرداخته اند. در این میان اقدامات سیاسی،فرهنگی، مذهبی و اقتصادی داریوش اول و خشیارشا بیش از همه ب...