یکی از شاخه­های ادبیات تطبیقی که به مقایسه و تطبیق آثار ادبی می­پردازد «ادبیات مقابله­ای» است. در این شیوه تأثیر ادبیاتی بر ادبیات یا شاعری بر شاعر دیگر در نظر گرفته نمی­شود و تکیه بر روی نقاط وحدت اندیشه است. ادبیات تطبیقی آمریکایی نیز برخلاف مکتب فرانسه، بر همین شیوه نظر دارد. در این نوشته براساس شیوه «ادبیات مقابله­ای» به مقایسه تعدادی از «عاشقانه» های احمد شاملو و ناظم حکمت پرداخته شده است....

غلام احمد احمدی مدراسی از جمله شاعران ناشناخته­ی پارسی­گوی هنـد است که در اواخر دوره­ی تیمـوریان مـی­زیستـه؛ تنـها اثـر باقی­مانـده از  این سراینده، منتخبی از غـزلیّـات او است کـه نسخه­ای خطّی از آن در کتابخانه­ی مجلس نگهـداری می­شـود. احمـدی مدراسی را می­توان در ردیف شـاعران درجه­ی دوم این دوره به شمار آورد؛ شاعرانی که شاید در قالب­ها و مضامین شعر فارسی تحوّلی پدید نیاورده­اند؛ امّا شعرشان نمودی ا...

عبدالقادر بیدل دهلوی (وفات 1133ه-1720م) از جمله متفکر- شاعرانِ صاحب سبک در عرصه‏ی شعر و عرفان و حمکت است. اندیشه‏ی بلند و شعر غریب او جدای از نبوغ و قریحه‏ی سرشار او، ازآبشخورهای متعددی سیراب می‏شود. تسلط شگرفش بر اندیشه‏ها و جریان‏های بزرگ فکری- فلسفی ِاوپانیشاد- مهابهارات، عرفان اسلامی، دنیای مولوی و وحدت وجود ابن العربی؛ شعر او را آکنده از رمز و راز و ژرفا کرده است. سحرِ غزلیات غنی و غریب بی...

با نگاهی اجمالی به مطالعاتی که در باب سبک هندی انجام شده­ ‌‌است، به صراحت می­توان دریافت که بیشتر این پژوهش­­ها، اصطلاح «معنای بیگانه» و اصطلاحات معادل آن (چون معنای غریب و دور، مضمون­سازی­های پیچیده و ...) را از عناصر بایسته و از مختصات اصلی سبک هندی، و تلاش بسیار برای یافتن «معنای بیگانه» و مضامین تازه را سیرۀ شعرای سبک هندی می­دانند. این جستار، یکی از صناعات کنایه­محور و پرکاربرد در غزل صائب...

قطب‌الدین راوندی از شارحانمتقدّم نهج‌البلاغه است که در تبیین کلمات امیرالمومنین(ع) توجه ویژه‌ای به واژگان غریب نهج‌البلاغه داشتهو شرح خود را با رویکردی ادبی تالیف کرده است.مقاله حاضر کوشیده است تا به روش توصیفی- تحلیلی، روش لغوی قطب‌الدین راوندی در کتاب منهاج‌البراعه فی شرح نهج‌البلاغه را بررسی و نقش واژگان در فهم حدیث را تبیین نماید و چگونگی بهره‌گیری وی از ویژگی‌های این‌دست از متون نهج‌البلاغه...

دیری است درباره محل شهادت امام حسین×  مقتلی زبان‌زد میان عوام شده که به گودال یا «گودال قتلگاه» شهرت یافته است. چنان چه منابع تاریخی و حدیثی متقدم و معتبر شهادت داده‌اند، شهادت امام حسین× در مکانی غیر از آنچه امروزه در لسان عموم جای گرفته اتفاق افتاده است. بی‌گمان اعتقاد به چنین امری لوازماتی را به دنبال خواهد داشت و به نظر می‌رسد یکی از این لوازمات بُعد عاطفه است که منابع و مقاتل متأخر آن را به...

آشنایی زدایی (غریب سازی) یکی از شگردهای آفرینش شعر و از مباحث مهم نقد ادبی معاصر است که نخستین بار توسط فرمالیست ها (صورتگرایان) روس مطرح شد. آنها اعتقاد داشتند استفاده مکرر از واژگان و ترکیبات کهن در شعر، از ارزش و زیبایی متن کاسته و انگیزه مخاطبِ شعر نیز از آن سلب خواهد شد. به همین دلیل آنها بحث آشنایی زدایی را مطرح کردند و هدف اصلی آن را جلوگیری از تکرار و ابتذالِ واژگان، ترکیبات و تصاویر کلیش...

جوزف کمپبل اسطوره‌شناس آمریکایی، بر اساس آرای کارل گوستاو یونگ، به بررسی سفرهای قهرمانی در فرهنگ‌های مختلف پرداخت و در کتاب «قهرمان هزار چهره» الگویی برای این سفرها ارائه کرد. این الگو، قابلیت‌های فراوانی برای تجزیه و تحلیل آثار ادبی دارد. هزار و یک شب، یکی از آثاری است که می‌تواند با توجه به الگوی کمپبل، مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش پیش رو، بر اساس این الگو به بررسی ماجرای «عجیب و غریب» در هزار...