فرمانهای برجای مانده از سلاطین منابعی مهم و موثق در بررسی تاریخ سیاسی و اجتماعی هستند. شمار قابل ملاحظه‌ای فرمان از دورۀ افشاریه تا نیمۀ نخست قاجاری در نسخه‌ای در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی برجای مانده که بسیار ارزشمند بوده و تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. در میان این فرامین، پانزده فرمان به زبان عربی از نادرشاه افشار، خطاب به سران قبایل عرب جنوب ایران مشاهده می‌شود که سندی از چگونگی ارتباطا...

مهم‌ترین مؤلفه و رکن سیاسی و اجتماعی جامعه عصر جاهلی، نظام قبیله و عصبیت مبتنی بر آن است، قبیله که در جایگاه دولت یا قدرت سیاسی قرار می‌گیرد، به وسیله شیوخ مدیریت شده، افراد قبیله نیز تحت اطاعت محض شیوخ قرار داشتند. رؤسای قبایل مسئولیت تمامی شئون زندگی افراد قبیله را در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و دینی بر عهده داشتند. به سبب همین نظام قبیله‌ای، شیخ یا رئیس قبیله باید از برخی ویژگی...

تحلیل تاریخی تأثیر ساختار اجتماعی قبایل جزیره العرب در پیدایی سقیفه[1] محمدعلی چلونگر[2] زهرا سادات کشاورز[3] چکیده جامعه‌شناسی تاریخی به شناخت بستر، زمینه و ساختار اجتماعی جامعه گذشته می‌انجامد که رفتارها و کنش‌های تاریخی در قالب آنها صورت می‌گرفته است. پس از وفات پیامبر (ص)، جانشینی ایشان و واقعه سقیفه بنی‌ساعده مهم‌ترین مسئله مطرح در جامعه اسلامی بود. افزون بر امام علی (ع)، شخصیت برجسته اهل...

هخامنشیان به یکی ازقبایل متعدد آریایی بودند که درمهاجرت بزرگ اقوام آریایی به طرف فلات ایران آمدند و در نهایت در سرزمین پارس( انشان) مستقر شدند و سرانجام کورش کبیر توانست امپراطوری هخامنشیان را به مرکز پارس تشکیل دهد. این امپراطوری از سال 550 تا 330 قبل ازمیلاد برقسمت بزرگی از دنیای متمدن قدیم یعنی از نواحی شرقی هندوستان وآسیایی مرکزی تا ممالک شرقی افریقا وسواحل این قاره دربحر احمر وتمام بالکان ...

شیواپرستی از گرایش های مهم دین هندویی است که پیروان بسیاری را به خود اختصاصمی دهد. این گرایش بر پرستش شیوا، خدای کهن که مفاهیم متباینی را در خود دارد ، متمرکزاست. شیوا خدایی پیش از آریایی است که در طی گذاری نسبتاً طولانی، از تمدن پیش آراییتا دین هندویی متأخر، جایگاه ویژه ای در دین هندویی به دست آورد . این سیر تحول با توجهبه متون مقدس اصلی هندو قابل درک است . افزون بر این، می توان مشاهده کرد که ب...

پیشینة اقوام کنونی ایرانی به عصر مشترک دوران هند و اروپایی و آریایی باز می­گردد که اجداد آنان چندین هزار سال پیش از میلاد در ناحیه­ای حوالی پونت و کاسپی و سپس حوالی قزاقستان (فرهنگ آندرونوو) با هم می­زیستند و با وجود جدایی این اقوام از یکدیگر، در طی این چندین هزاره و برخورد با فرهنگ­های دیگر هنوز می­توان به میراث مشترک اقوام منشعب از آنان پی برد.  هدف از این مقاله بررسی تقدس آتش در میان قوم لر ...

افسانه ها و حماسه های اسطوره ای با بن مایه نبرد پدر و پسر، از مضامین مهیج اقوام آریایی و انعکاسی از پیکار مجاز و حقیقت هستند. وجود سلسله شباهات بی شمار بین حماسهرستم و سهراب و سروده ژرمنی هیلدبراند، حیرت و توجه بسیاری از محققین شرق و غرب را طی دو قرن اخیر معطوف خویش ساخته است.جستار حاضر، تلاشی است تا از گذر بررسی تطبیقی این دو حماسه، شناخت بیشتری در زمینه ریشه یابی کهن الگوها، چگونگی راه یابی و...

هدف کلی این تحقیق بررسی مهمترین ویژگیهای اجتماعی مدینه قبل از ورود اسلام به این شهر و تاثیر آن در گسترش اسلام است؛ که با تاکید بر اختلافات داخلی بین قبایل یثرب جاهلی و نقشی که وجود این اختلافات در پذیرش اسلام در این منطقه داشته ، صورت گرفته است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر تاریخی – جامعه¬شناختی با تکیه بر نقد تاریخی متون است. برای بررسی عوامل طبیعی موثر بر قبایل و مناسباتشان با یکدیگر و روشن...

پس از انقراض سلسله صفویه توسط افغانها، تا زمان به قدرت رسیدن حکومت قاجاریه، یعنی بین سالهای 1209-1135 هـ حاکمیت بر کشور ایران به طور کامل در دست ایلات و عشایر قرار داشت. این ایلات و قبایل در طی این مدت تاثیرات بسیاری از لحاظ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بر کشور ایران نهادند. این مدت مملکت ایران، سه حکومت متفاوت (افغانها، افشاریه، زندیه) را تجربه نمود. اما این سه حکومت یک وجه تشابه داشتند و آن عبارت...

هدف از این مقاله بررسی انسان شناختی آریا ورنا و داسا ورنا به معنای نظام طبقاتی کاست در جامعه هند است. مطالعه حاضر با استفاده از روش اسنادی انجام شده است. نتایج نشان « ریگ ودا » از نگاه کتاب دینی می دهد اگرچه آریایی هایی که به هند مهاجرت کردند مردمانی صحرانشین بودند، ولی تصور اینکه بین آنها هیچ گونه طبقه اجتماعی وجود نداشت مشکل به نظر می رسد، چون سرودهای ریگ ودا به طور مشخص و مختصر به سه طبقه مخ...