در این مقاله که بخشی از پژوهشی وسیع دربارة میزان کارایی نظریة آمیختگی مفهومی در تبیین مؤلفة شناختی فرآیند ساخت معنا در قصه های عامیانه است، می کوشیم با توجه به مبانی نظریة «آمیختگی مفهومی»، پیوستگی معنایی را که یکی از مهم ترین عوامل ساخت معناست، در قصه ای از قصه های عامیانه ایرانی بررسی کنیم. دو پرسش اصلی این مقاله عبارت اند از این که آیا به استناد مبانی و قواعد نظریۀ آمیختگی مفهومی می توان پیو...

مطالعات نظری زبانشناسی و تجربۀ عملی در فرهنگ‌نویسی، دو شاخۀ مستقل از بررسی‌های زبانی‌اندکه هرکدام با پرسش‌ها و مسائل خاص خود روبه‌رو هستند اما درحوزۀ «معنی‌شناسی واژگانی » کار زبان‌شناس و فرهنگ‌نویس بیشترین مرز مشترک را باهم دارند؛ و از این میان نیز بیشترین همگرائی درمبحث «چندمعنایی » به چشم می‌خورد. درپژوهش حاضر بررسی چندمعنایی برمقولۀ واژگانی «فعل» انجام‌شده و داده‌ها،که مشتمل بر حدود 500 جمل...

چکیده: «علم خدا»، یکی از مهم ترین مسائل مطرح در شناخت خدا و در متون دینی است. روش ها و رویکردهای دین شناسان در بررسی متون دینی یکسان نیست و هر گروه با روی آورد ویژه خود، به آن نگریسته، تو بر توی آن را واکاویده اند. متکلمان، فلاسفه، عرفا، مفسران و دیگر دانشمندان مسلمان، هر یک با رهیافت و روش خویش، لایه های گوناگون این بحث را بررسیده اند. هر دسته از آنان در رهگذر این تلاش، گره هایی از این بحث گش...

اغلب جریانات فکری فمینیستی به ویژه فمینیست های فرامدرن بین دانش و معرفت زنانه و مردانه تفکیک کلی قائل می شوند و معتقدند بسیاری از دانش ها و معرفت شناسی های رایج با رویکردی مردانه سرشته شده و معتقدند در عدالت جنسیتی باید همه سطور دانش و معرفت بر اساس توجه به مسائل جنسی و جنسیتی بازخوانی شود. در این نوشتار مبانی معرفت شناسی این دسته از فمینیستها، با تأکید بر مباحث قرآنی (در حوزه معرفت شناسی قرآنی...

واژۀ ظلم یکی از پرکاربردترین واژه های قرآنی است. عالمان مسلمان در آثار تفسیری وزبان شناختی مختلف، تحلیلهای مختلف و احیانا، متناقضی در بارۀ معنای آن بازنموده اند. بنا داریم در این مطالعه با کاربرد روش ریشه شناسی واژگان ـ که نوعی معناشناسی تاریخی محسوب می شود ـ معنای اصلی و ریشه ای این واژه را بازشناسیم. بدین منظور، نخست ریشۀ ثنایی این واژه را در زبانهای خانواده حامی ـ سامی بازمی کاویم. در مرحلۀ ...

جریان‌های معناشناسی معاصر را می‌توان به دورة متقدم و دورة متأخر تقسیم کرد. در دورة متقدم که جریان‌های معناشناسی، خصوصاً در اروپای غربی، متأثر از دیدگاه‌های سوسور است، مکاتب معرفی‌شده عمدتاً در تکمیل دیدگاه‌های او حرکت کرده‌اند. در حوزة اروپای مرکزی، جریان‌های برخاسته از فرانسه و دانمارک و حوزة آلمانی‌زبان و کشورهایی که تحت عنوان کشورهای اروپای شرقی شناخته می‌شوند، به همراه اشاره به حرکت‌های مختصر...

یکی از رویکردهای مهم زبان‌شناختی در قرن بیستم، زبان‌شناسی شناختی است. این رویکرد ادعاهای خاصی درباره رابطه زبان و واقعیت و نحوه‌ مفهوم‌سازی‌ها در زبان و ارتباط آن‌ها با ذهن دارد. در این مقاله، نخست دربارۀ ادعای اصلی این رویکرد توضیح کلی می‌دهیم و اصول مهم آن را برمی‌شمریم. این اصول عبارت‌اند از: اصل چشم‌انداز؛ اصل پویایی؛ اصل دایرة‌المعارف؛ اصل کاربرد و تجربه. اصالت تعابیر، مهم‌ترین دستاورد نگا...

فهم آیات قرآن مستلزم داشتن مبانی درست برای فهم متن است. بررسی تطبیقی از روش‌هایی است که می‌تواند مزیت‌ها و نقایص روش‌های مختلف را نشان دهد. براساس پژوهش‌های جدید، زبان‌شناسی مدرن در شاخۀ معناشناسی شناختی کارایی خود را در درک مفهوم آیات قرآن نشان داده است. نظریۀ شناختی پیش‌نمونه با نظریۀ سنتی روح معنا هر دو می‌تواند در تحلیل معنای واژگان متشابه یا واژه‌هایی که در کاربردهای گوناگون و معانی متفاوت...