اسطوره حلقه ی وصل میان انسان معاصر با انسان نخستین است. پیوند میان خواست های درونی و رفع نیازهای ناشناخته ی انسان معاصر و همتای نخستین او، با اسطوره مفهوم پیدا می کند. شناخت اسطوره و دریافت دقیق هویت آن به سادگی امکان پذیر نیست؛ به همین سبب نمی توان تعریف دقیقی از اسطوره ارائه کرد. وجود دهها تعریف متفاوت از دیدگاه های دین شناختی، روان شناختی، فلسفی و غیره دلیل روشنی بر این مدعا است. نوشته ی حاض...

نقش اسب در اساطیر ایرانی از اسطوره آغاز هستی جهان تا جایگاه ایزدان به صورت پررنگ وجود دارد. علاوه بر اسطوره‌ اهمیت اسب در حمل بار، میدان نبرد و همراهی شکارچی در میدان شکار قابل توجه است. این نقشمایه حیوانی در دوره های متعدد در آثار هنری ایران قابل مشاهده است. با توجه به اهمیت این نقشمایه در آثار هنری این پژوهش، با هدف بررسی جایگاه اسب از اسطوره تا تداوم نقش آن بر فرش و ارتباط این نقشمایه با بن ...

از جمله دیدگاه های مهم درباره اسطوره دیـدگاهِ امیل دورکیم، جامعه شناس فرانسوی، است. دورکیم معتقد است که اسطوره ها ازلی نیستند، بلکه تابع عوامل تاریخی و به تبعِ آن، عوامل اجتماعی و جغرافیایی هستند. این دیدگاه درباره اسطوره های ایرانی نیز درست به نظر می رسد؛ از این رو، در این جستار اسطوره های ایرانی از این منظر بررسی شده اند. بر این اساس، باور به نخست از خاک بودن وجود انسان و آسمان در اسطوره های ای...

اسطوره فره­ایزدی از مهمترین ارکان اندیشه سیاسی ایران باستان و جزو مولفه­های اصلی مفهوم شاهی­آرمانی بود. این اسطوره کارویژه­های سیاسی مشروعیت­آفرین داشت، رفته­رفته دستخوش تحول معنایی شد. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که سازوکار این تحول معنایی و تطور محتوایی چه بود؟ در این جستار با روش تحلیلی-‌تفهمی مبتنی بر معناکاوی و فهم همدلانه شواهد تاریخی ذیل رهیافت جامعه­شناسی تفهمی، این موضوع بررسی می‌شود. ...

چکیده بحران سوریه از ماه مارس 2011 و از شهر مرزی درعا آغاز شد. بی تردید یک طرف منازعه در این کشور جریان معارضان و یا مخالفان حکومت اند که با حمایت برخی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای، توانسته اند موجودیت و بقای دولت دمشق را با تهدید مواجه کنند. این مقاله با ارائه چارچوبی نظری و تحلیلی، به بیان اصلی ترین دلایل و نقاط ضعف مخالفان سوریه در برابر حکومت مرکزی در این کشور پرداخته است. با توجه به ا...

تلمیح یکی از عناصر و آرایه های مهم شعر فارسی است و می تواند ما را در رسیدن به آبشخورهای فکری و فرهنگی و اندیشه های شاعران رهنمون باشد. تلمیحات موجود در شعر نو حاصل بینش و نگرش متاثر از دوران جدید است. تلمیحات تازه و متنوعی در شعر نو شکل گرفته که در جای خود مستلزم تحقیقات تازه ای نیز هست. شاعرانی چون احمد شاملو و مهدی اخوان ثالث -که از ارکان شعر نو محسوب می شوند -ویژگی هایی در بیان افکار و اندیش...

سنجیده و بَوَنده تر (= کاملتر) آن می نماید که ما در بحث های اسطوره شناختی سنجشی (= تطبیقی) به پهنة بَوَنده تر آن، یعنی نقد اسطوره شناختی سنجشی بپردازیم و تنها در نمایاندن همانندی­ها و همسانی­های دو یا چند اسطوره باز نماییم؛ که به نقد و گزارش آن­ها بپردازیم. این جُستار، دو قهرمان اسطوره های ایرانی و یونانی، «فریدون و تزه» را به دبستان نقد اسطوره شناختی ژرفا برده، و پس از سنجشی در میانة این دو قهرمان ...

در مقاله حاضر به بررسی اسطوره شناختی نمایشنامه دلی بای و آهو، اثر عباس معروفی پرداخته ایم. گمان ما بر این است که معروفی برای نیل به شناختی عمیق تر از فرهنگ و ارزش های قوم ترکمن، این نمایشنامه را بر بنیاد اسطوره های این قوم پدید آورده است و بدون کشف و تحلیل این اسطوره ها توفیقی در ورود به ژرفای اثر نخواهیم داشت؛ لذا مسأله اصلی ما در این مقاله این است که این نمایشنامه تا چه اندازه و چگونه از اسطو...

اسطوره های سیاسی گروهی از اسطوره هستند که در قالب و محتوای خود گویای رابطه ای مشخص با مفهوم قدرت می باشند. نمادها و نشانه های قدرت پیش از هر چیز درپی ایجاد مشروعیت بوده اند یعنی در پی آنکه فرمانروایی و فرمانبرداری را در میان انسان های ممکن سازند. این نشانه ها ممکن است در فرهنگ های گوناگون به اشکال مختلفی در آیند اما اغلب معانی مشخصی را حمل و پی آمدهای مشابهی را ایجاد می کنند. اسطوره ‹‹وای›› (با...

به باور بسیاری از ادیبان و فولکلورشناسانی که در زمینۀ مشترکات ژانرهای نثر شفاهی و ادبیات به تحقیق مشغول اند، اسطوره نطفۀ معنوی نثر شفاهی و عامل پیدایش انواع ادبی است. برخی نیز این موضوع را براساس شباهت تیپولوژی و عوض شدن نقش های اساطیری تحلیل کرده اند؛ مثلاً به باور پراپ، افسانه ها از اسطوره ها مواد زیاد گرفته اند؛ اما این بدان معنا نیست که اسطوره ها و افسانه ها یک چیزند. در این مقاله، تفاوت ها ...