چکیده الف) موضوع و طرح رساله ما به عنوان سخنگویان بومی زبان ، مجموعه ای گسترده از داده ها را در اختیار داریم ؛ به همین دلیل ممکن است در دام این باور بیفتیم که مطلبی برای توضیح باقی نمی ماند و تمامی اصول و سازماندهی و ساخت و کارهای زیر بنایی احتمالی،همانند این داده ها مشخص اند؛ اما حقیقت چیز دیگری است و تلاش برای توصیف دقیق نظام قواعدی که بر آن تسلط داریم و ما را قادر می سازد جملات جدید را درک...

این مقاله به بررسی فضای معنایی فعل «شدن» در زبان فارسی می¬پردازد تا برخی ویژگی¬های بنیادین شناخت زبانی بشر، همچون تحلیل¬پذیری و ترکیب¬پذیری را تحلیل کند. یکی از پربسامدترین افعال در زبان فارسی فعل «شدن» است که با توجه به نقش¬های متفاوتی که در سطح جمله ایفاء می کند، شاید فعال¬ترین فعل در این زبان باشد. با چشم¬اندازی درزمانی «شدن» با چهار کاربرد مجزا (فعل اصلی، فعل ربطی، فعل کمکی تکلیفی و جزء فعل...

در این مقاله به بررسی واژه­بست­های ضمیری در گویش  بهبهانی و نقش آنها در گروه و جمله پرداخته می­شود. واژه­بست­های ضمیری در گویش  بهبهانی دارای چهار نقش فاعلی، مفعولی صریح، مفعولی غیر صریح و اضافی می­باشند. در این مقاله نشان داده می­شود که واژه­بست­های فاعلی دارای پانزده میزبان ـ از نظر نقش دستوری ـ  در این گویش می­باشند که به تفصیل در مقاله به این امر پرداخته شده است. میزبان­های واژه­بست­های مفع...

فعل ناقص «کان» و مشتقات آن با ساخت­های مختلف، هزار و چهار صد و پنجاه بار در قرآن ذکر شده؛ از این­ رو بایسته است تا مترجمان قرآن با عنایت به سیاق این فعل و ویژگی­های آن، ترجمه­ای که نزدیک به مدلول متن عربی قرآن باشد، ارائه دهند. از ساخت­های پرکاربرد این واژه در قرآن، می­توان به «کان» در سیاق جملة شرطیه و جملة صله و مواردی که خبر «کان»، صفت مشبهه یا صیغه مبالغه است، اشاره نمود که باعث شده مترجمان...

این پژوهش، اصول کلی حاکم بر علم نحو و اصول تجزیه و ترکیب را بیان کرده و تأثیر تجزیه بر ترکیب و تأثیر ترکیب یا تجزیه بر تعامل علم و صرف و نحو و تجزیه و ترکیب با یکدیگر را بررسی می کند. این مبحث در سه بخش ارائه شده است. نویسنده در بخش اول به بحث درباره اصول کلی تجزیه و ترکیب و انسجام و ارتباط وثیق بین آن ها پرداخته است. وی در این زمینه ابتدا تعریف های متعددی از علم صرف و نحو و سبب پیدایی این دو ع...

این پژوهش به بررسی فرآیندهای واژی نحوی زبان لری گونه ی خرّم آبادی پرداخته است.در این پژوهش ابزارهای ساخت واژی بازنمودی مقوله های دستوری (تحوی) مختلف مثل زمان،نمود، وجه،تطابق، شمار، جنس و قیاس در اسم، فعل و صفت در زبان لری گونه ی خرّم آبادی مورد بررسی قرار گرفته است.

با ملاحظۀ مبحث حرف اضافه در منابع دستوری زبان فارسی معلوم می‌شود، پنج حرف اضافة بسیط «به، با، بر، از، در» رفتار دستوری چندگانه دارند؛ یعنی گاهی کلمه‌ای مستقل‌اند و متمم می‌سازند و گاه فقط جزئی از یک کل یکپارچه‌اند و متمم نمی‌سازند. اگر کلمۀ پس از آن‌ها متمم باشد یا خاص است یا عام. متمم خاص همان مفعول با‌واسطه است و فقط با فعل متعدی لازم المتمم می‌آید اما متمم عام هرگز مفعول به حساب نمی‌آید ...

گویش دالینی یکی از گویش­ های جنوب غربی ایران است که امروزه گویش رایج مردم روستای دالین است. این روستا در استان فارس، حد فاصل شیراز و اردکان قرار­دارد.گویش دالینی زیر­شاخۀ گویش اردکانی از گویش‌های شاخهٔ ایرانی نو غربی است. این مقاله به بررسی ساختار فعل در گویش دالینی می­ پردازد. مواد زبانی این تحقیق در تابستان 1391 از میان مردم این روستا و بخصوص خاندان رئیسی و اسدی دالینی جمع‌آوری شده ­است. در ای...

رساله ی حاضر، تصحیح قسمت سوم و چهارم از نسخه خطی گرانبهایی است، به نام شرح اللباب فی علم الإعراب که اصل آن به وسیله ی فاضل اسفراینی به رشته ی تالیف درآمده است و محمد زوزنی آن را به زینت شرح، مزیّن کرده است . این کتاب متعلق به قرن هشتم هجری است. موضوع این پایان نامه همانطور که از اسم آن پیداست، علم نحو و به زبان عربی است که شامل یک مقدّمه و چهار فصل است، درمقدّمه درباره کلمه و انواع آن و انواع اعر...

زبانها ویژگی های مصادیق جهان بیرون را به نحو متفاوتی در خود منعکس می کنند؛ برای مثال، مقولة شخص، شمار، زمان و نمود فعل[1] یا حالت[2] و جنس اسم[3] در زبان های مختلف به صورت های متفاوت بیان می شود. یکی دیگر از این مقولات، ویژگی جانداری[4] است که زبان ها توجه کمتری به بیان آن دارند. این خصوصیت در تعدادی از گویش های ایرانی وجود دارد که موضوع بحث این مقاله است. [1] aspect [2] case [3]...