چکیده : این پژوهش با هدف بررسی اثر آموزه های عرفانی و معنوی اشعار حافظ بر سلامت روان، اضطراب مرگ و راهبردهای تنطیم شناختی هیجان انجام شد. 100 نفر از حافظ پژوهان و افراد عادی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند (هر گروه 50 نفر). بوسیله مقیاس های سلامت روان گلدبر و هیلر، تنظیم شناختی هیجان گرنفسکی، کریج و اسپین هاون (2002) و اضطراب مرگ تمپلر (1970)، اطلاعا...

آشنایی حافظ با موسیقی و همچنین آوازخوانی او از موضوعاتی است که حافظ‌پژوهان بر آن اتفاق­نظر دارند. دربارة اصطلاحات موسیقیایی به­کاررفته در اشعار او نیز بسیار سخن گفته شده است؛ اما واژه‌هایی را نیز می‌توان یافت که در عین­حال که معنی لغوی آنها در شعر حافظ مورد نظر است، هاله‌ای از معنای موسیقیایی هم آنها را احاطه کرده است؛ به گونه‌ای که بدون توجه به این هاله‌ها‌ی موسیقیایی، ظرایف هنری شعر حافظ به ‌...

عبدالوهّاب البیّاتی (متوفای 1999 م) یکی از شاعران بزرگ و نامدار جهان معاصر عرب به حساب می آید. او در بخشی از آثار و سروده های خود تحت تأثیر بزرگان شعر و ادب ایران از جمله ؛ حافظ و خیّام قرار گرفته. در این نوشتار، میزان نفوذ اندیشه ها و افکار عرفانی لسان الغیب در اشعار و افکار عبدالوهّاب البیّاتی مورد بررسی قرار می گیرد، از جمله؛ قصیده «بکائیةً اِلی حافظ الشیرازی» این شاعر بزرگ و معاصر عراقی که به تأثی...

در این تحقیق، نگارنده با بررسی اشعار محمدحسین شهریار و اشعار امیر هوشنگ ابتهاج ، سعی کرده است تا با پیدا کردن اشتراکات بین این دو شاعر از لحاظ مضامین به کار رفته، صور خیال و تأثیر پذیری آنها از یکدیگر با توجه به روابط دوستانه ای که داشته اند، نقاط مشترک فکری و شعری آنها را بیابد و تأثیر پذیری ابتهاج از شهریار و شهریار از ابتهاج را نشان دهد. نگارنده با توجه به مضامین هر دو شاعر، سبک شعری، تأثی...

مدح و ستایشگری در تاریخ ادبی ایران زمین، قدمتی به بلندای شعر فارسی دارد و شکی نیست که بخش قابل توجهی از اشعار حافظ را، ستایش های غلوّ آمیز او از حاکمان عصر خویش تشکیل می دهد. علیرغم کارهای فراوانی که در حوزه ی حافظ شناسی و حافظ پژوهی صورت گرفته، هنوز جای خالی یک رساله ی مدوّن درباره ی مدایح و ممدوحان حافظ بعینه دیده می شود. از این رو، این کار در تبیین اندیشه و تفسیر شعر حافظ یک ضرورت است و تحلی...

هدف مقالۀ حاضر رویکردی است به کتاب «حافظ چه می‌گوید؟» نوشتۀ احمد کسروی، که در آن به اعتراض و انتقاد از شخصیت و شعر حافظ، زبان گشوده همۀ ستایش‌هایی که از حافظ شده مایۀ گمراهی ایرانیان دانسته و گفته‌های حافظ را در هم و پریشان خوانده و با نوشتن این کتاب، به گفتۀ خود، کوشیده تا زحمت ایرانیان را کم کند و چاره‌ای برای گمراهی‌شان بیندیشد. در این مقاله نگارنده با توجّه به مرقومات موجود در نقد کتاب مذکور...

شعر به‌مثابۀ ابزاری مؤثر و سودمند، حضوری گسترده در متون تاریخی ایرانیان داشته و کارکردهای گوناگونی را در بیان روایت، عهده‌دار شده است. حافظ، حافظۀ تاریخی و ایرانی ماست و از زمرۀ شاعرانی که برخی از اشعارش، توجه تاریخ‌‌نگاران ایرانی را به خود جلب کرده است. آگاهی و دانش تاریخی حافظ، انگیزه‌های تاریخ‌نگاران از واردکردن شعر وی در متون تاریخی، خصوصاً کارکردهای آن در بیان روایت، موضوع پیچیده و شایستۀ د...

یکی از ابواب مهم حافظ¬شناسی بررسی تاثیرپذیری حافظ از پیشینیان است. اگر به بررسی دیوان اشعار او بپردازیم درخواهیم یافت که اوآثار شاعران دیگر را مطالعه کرده، و بسیاری از غزل¬های خود را به استقبال یا در جواب غزل¬های پیشینیان یا معاصران سروده است، و برخی از مصراع¬ها و ابیات شاعران پیشین و هم عصر را درلابه لای اشعار خود گنجانده است، و در بسیاری از موارد از حیث شیوه¬ی بیان مضامین و مفاهیم نیز تحت تاث...

در این پژوهش برآن ایم تا از دیدگاه بینامتنیت قرآنی، غزلیات خواجه راز را مورد  نقد و بررسی قرار دهیم. در حقیقت بینامتنیت قرآنی در سخنان این شاعر و عارف بزرگ، در اشکال مختلفی جلوه گر شده است. وی از واژگان و عبارات قرآنی به وفور در کلام خویش استفاده نموده است. این پژوهش با هدف نمایاندن بینامتنیت قرآنی در اشعار حافظ و با بررسی چگونگی استفاده حافظ شیرازی از آیات نورانی وحی در غزلیات پر شوراش صورت گر...

تصویرسازی و تصویرگونگی که حاصل ارتباط انگیختۀ بین دال و مدلول در سطح نشانه است، مختصه‏ای ادبی و زیبایی‌شناسی است که کاربرد غنی آن در اشعار شیخ ازل حافظ شیرازی توجه بسیاری از پژوهشگران را به سوی خود جلب نموده‌است. هدف از پژوهش حاضر نیز در همین راستا بررسی انواع روابط انگیخته و فراوانی آن‏ها در چهارچوب پیوستار نمادپردازی آوایی پیشنهادی هینتون و دیگران (1994) در مجموعۀ اشعار حافظ می‏باشد. بدین منظ...