چکیده: از آنجا که قضیه حقیقیه، موضوعِ آن طبیعت لابشرط است؛ شأنیت شمول تمامی افراد خود را بدون قید دارا است. اما بر خلاف قضیه طبیعیه و ذهنیه با خارج در ارتباط است. یعنی می تواند افراد خارجی داشته باشد. این امر باعث شده است که چنین قضیه ای از قابلیتهای ویژه ای برخوردار باشد. و در واقع شمول افراد در موضوع این قضیه، بر خلاف عام، محدود به یک جمعِ خاص در شرایط محدود نیست. از این رو، قضیه حقیقیه از موا...

عدل مفهومی است که به دلیل انطباق آن بر فطرت نوع بشر، همواره در طول تاریخ موضوع مباحث مختلف الهی و انسانی بوده و از زوایای گوناگون بررسی شده است. در این مقاله با استفاده از روش معناشناسی ایزوتسو، ساختار معنایی این واژه بر اساس گزاره های حاصل از آیات قرآن بررسی می شود. در دستگاه معناشناختی قرآن، واژۀ عدل ـ با حفظ معنای اصلی که ذاتی کلمه است - با برخی دیگر از مفاهیم اخلاقی و دینی از قبیل قسط، حق، ...

در این مقاله تلاش کرده­ایم نظریّة مطابقت راسل را با توجّه به تحوّلات فیلسوف در طول حیات فکری­اش، در آثار فراوان او مورد پژوهش قرار داده، تحلیل و در مواردی نقد کنیم. تغییر در نظریّة صدق او، به دنبال تغییراتی است که در نظریّة باور وی رخ داده است. زمانی که او باور را گرایشی ذهنی می­دانست که معطوف به قضایا است، بر آن بود که صدق و کذب، صفات تعریف ناپذیر قضایا است. اما زمانی که به این اندیشه دست یافت که ب...

رودلف کارنپ منکر هرگونه علم تألیفی پیشین است. دلیل عمدة او بر نفی هرگونه شناخت (علم) تألیفی پیشین، تعریف معناداری بر طبق اصل تحقیق پذیری تجربی و یا تأیید پذیری تجربی است. بر طبق این تئوری، جمله ای که قابلیت آزمون و تأیید تجربی را نداشته باشد، شبه قضیّه، مهمل و فاقد معناست. این گونه از جمله ها، هر چند به نظر می آید که مسأله ای را مطرح می کند اما در واقع مسأله نماست که بر اثر سوء استعمال زبان و اب...

در منطق شرطیات نزد مسلمین این اجماع وجود دارد که ارزش شرطی لزومی بر اساس رابطه میان مقدم و تالی و نه ارزش مقدم و تالی معین می‌شود. با این همه در نظرات آنان بحث‌هایی درباره امکان صدق و کذب شرطی بر پایه ارزش مقدم و تالی وجود دارد. در این میان، در بعضی از متون منطق‌دانان مسلمان در کنار صدق و کذب از وضعیت دیگری با واژه‌های گوناگون مانند محتمل صدق و کذب، مجهول الصدق و الکذب و... نام برده می‌شود. برر...

در سنت اسلامی، یکی از مباحث مهم و اساسی در خصوص معجزه، بحث از دلالت معجزه بر نبوت پیامبران است. اندیشمندان اسلامی عمدتاً معجزه را دلیل بر صدق مدعی نبوت می دانند نه بر صدق تعالیم او؛ زیرا به اعتقاد آنان رابطه ای میان یک عمل خارق العاده و صدق تعلیمات کسی که چنین امری را انجام داده است وجود ندارد. می توان گفت وجه مشترک دیدگاه اسلامی در دلالت معجزه، صدق مدعی نبوت پیامبر است. دیدگاه اندیشمندان غربی ...

معناشناسی یکی از شاخه های زبان شناسی جدید است، دراین پایان نامه معناشناسی به دو شیوه انجام گرفته است: معناشناسی تاریخی و معناشناسی توصیفی. منظور از معناشناسی تاریخی، شناخت معنای اولیه واژه است. در معناشناسی تاریخی، در دوره قبل از نزول قرآن،واژه صدق علاوه بر معنای «راستی» در معناهایی دیگر از جمله: «قوت»، «شدت»، «شجاعت»، «محکم بودن»، «بخشش»، «حقیقت» به کار رفته و همچنین در توصیف نیزه تیز از واژه...

در این مقاله ابتدا به معرفی اجمالی نظریة مطابقت و سپس اشکالات آن پرداخته‌ام و آن‌‌گاه نظریة صادق‌‌ساز را در پرتو نظریة مطابقت بررسی کرده‌ام. پس از معرفی این نظریه، به بحث چگونگی صدق گزاره‌‌های سالبه به واسطة اصل صادق‌‌ساز پرداخته‌‌ام و به انواع راه‌‌حل‌‌هایی که این نظریه برای پشتیبانی صدق گزاره‌‌‌های سالبه آورده است، اشاره کرده‌‌ام.  

بسیاری از تئوری های علمی هویات غیرقابل مشاهده ای را فرض می کنند که هرگز نمی توان وجودشان را به طور مستقیم اثبات کرد. تنها راه اثبات وجودشان از طریق پیش بینی های موفقی است که از آن تئوری-ها ناشی می شود؛ اما این رویکردی است که تنها رئالیست های علمی آن را قبول دارند و آنتی رئالیست ها نمی پذیرند. به عبارت دیگر، رئالیست ها معتقدند که می توان وجود هویات نظری را از موفقیت یک تئوری در عرصه ی پیش بینی ب...

صدق در لغت به معنای قوت و استواری و راستی و درستی است و ضد آن کذب است که به معنای بی قوتی و بی استواری است. انسان دارای کمالات و صفات و رفتارهایی است که همه ی این ها با صدق متصف می شود. صدق فضیلتی است الهی که در وجود انسان نهاده شده است و آدمی به صدق در نیت و گفتار و کردار زیبنده می شود، اگر در همه حال صادق باشد. در خصوص صدق، هم در آثار بزرگان و عرفایی همچون خواجه عبدالله انصاری و قشیری و مولا...