فیلم تاریخی همواره مقوله‏ای بحث‏انگیز بین مورخان و فیلم‏سازان بوده است. در سه دهه‏ی اخیر که تولید این گونه فیلم رشد چشمگیری یافته، میزان پژوهش‏ها‏یی که به  فیلم‏‏های  ‏تاریخی و یا به رابطه‏ی فیلم و تاریخ پرداخته‏اند ‏نیز افزایش یافته است. این مقاله با بکارگیری روش پژوهش کتابخانه‏ای و اسنادی، پس از معرفی انواع فیلم‏‏های ‏تاریخی، به مقوله‏ی تاریخ‏نگاری می‏پردازد و دیدگاه‏های متفاوت مورخان، فیلم‏س...

تاریخ‏نگاری رنسانس، همانند سایر وجوه این نهضت فرهنگی و ادبی، در پی احیای فرهنگ و تمدن یونان و روم باستان بود. از زمان جنگ‌های ایران و یونان، بربرخواندن غیریونانی‌ها متوجه ایرانی‌ها شد و در هویت‏سازی تاریخی آنها، به ابداع مفهوم «دیگری» انجامید. این در حالی است که تفکر فلسفی یونانی‌ها، ایرانی‌ها را صاحبان خِرد و حکمت دانسته و شیوﮤ حکومت‏داری آنها را ستوده بود. تاریخ‏نگری و تاریخ‏نگاری رنسانس در وج...

امروزه رعایت «حقوق شهروندی» یکی از سنجه‌های حکمرانی‌های مردم‌سالار و نیز کارآمدی نظام-های سیاسی به شمار می‌آید. در گذشته چنین تصوری از حقوق برای همه اتباع یک حکومت وجود نداشت. در واقع، حق‌های محدودی برای برخی از گروه‌ها در بعضی از جوامع وجود داشت. در تاریخ فکر سیاسی، برداشت‌های متنوعی از مفهوم شهروندی صورت پذیرفته تاجایی‌که از تصوری فضیلت-مدارانه و مبتنی بر اخلاق مشارکت، به برداشتی حق‌مدارانه و...

مسئلة (نا)پیوستگی در سیر تحول علم از مباحث مناقشه خیز تاریخ نگاری علم است، که در هر دو جبهه طرفدارانی دارد. عده ای از مورخین، به اقتفای ، سعی کرده اند تا مواردی از پیوستگی را در دوره های مختلفِ سیر تحول علم نشان دهند. در همین راستا در مقالة حاضر سعی شده است تا این بحث در زمینة طبیعیاتِ فلسفة اسلامی، مورد بررسی قرار گیرد و به مواردی از پیوستگی با نظریه های علمی جدید در این دوره از علم اشاره شود. ب...

من با این پیشفروش وارد کار شدم که تحول ادبی مسبوق به تحول اجتماعی است و تحول و احتماعی هم تا حدود زیادی مسبوق و مصبوغ به تحولی در اندیشه و تقکر مردمان. حال اگر قایل بدین معنی باشیم که مقارن عصر مشروطیت تغییری بنیادین در ادبیات فارسی به وقوع پیوسته باید به دنبال یافتن تحولی اساسی در جامعه آن روز باشیم و چه تحولی مهم تر از انقلاب مشروطیت بنابر همان پیش فرض باید برای همین انقلاب اجتماعی نیز باید د...

علم تاریخ حاصل انضمام مورخان به گزارش واقعیت های تاریخی است و تداخل افق های زمانی حال و گذشته را در خود دارد. افق زمانی حال در پرتو دانش، بینش، ارزش، و روش مورخان نمود پیدا می کند و مورخان این ویژ گی ها را مرهون جامعه خود و شرایط حاکم بر جامعه جهانی اند. اگر اندوخته های فکری و معرفتی مورخان در زبان و ادبیات آن ها، اعم از گفتاری، مفهومی، و نوشتاری، خلاصه شود و از علم تاریخ برداشتی پویا و متناسب ...

تاریخ تحول قراردادهای نفتی ایران از قراردادهای امتیازی به سمت مشارکتی و سپس خدمتی از ابتدا تا انقلاب سال 1357 به همراه تحلیل های مربوط آن، در مقالۀ حاضر به رشته تحریر درآمده است. بررسی این سیر تحول به ارتقاء دانش از موضوع مهم قراردادهای نفتی برای انعقاد کارآمد تر قراردادهای کنونی کمک می کند. در حقیقت می توان نتیجه گرفت آنچه امروزه در انعقاد قراردادهای نفتی ایران رخ می دهد چیزی چندان فراتر از بس...

درباره‌ی تاریخ سیاسی جوامع مختلف بسیار نوشته می‌شود، ولی در اکثریت قریب به اتفاق موارد، این تاریخ‌نگاری‌ها بر تعریف مشخص و موجهی از تاریخ سیاسی استوار نیست.به بیان دیگر، در اکثر این‌گونه کتاب‌ها و مقالات چیستی تاریخ سیاسی مفروض گرفته می‌شود، بی‌آنکه درباره‌ی این فرض سخنی به میان آید.در موارد اندکی هم که تعریفی از تاریخ سیاسی داده می‌شود، معمولاً تعریف از حد توضیح واضحات فراتر نمی‌رود.به علت این ...