یکی از فرقه های مهم کلامی در عصر امام رضا(ع) «اهل حدیث» بود. آنان بر ظاهر آیات و روایات جمود داشتند و بر این اساس در مسئله صفات خبریه خداوند یا تصویری جسمانی از خداوند ارائه می‌کردند یا با اثبات این صفات و بدون تبیین آن ها، سکوت اختیار می کردند. امام رضا(ع) در مواجهه با چنین رویکردی به تبیین عقیده صواب در صفات خبریه پرداختند و آیات و روایات نبوی(ص) را در این باب به شکلی صحیح تفسیر کردند، بنابرا...

توحید، یگانه دانستن خداست­و از مهم‎ترین محورهای تعالیم پیامبران الهی از منظر قرآن کریم به شمار می‌رود و یکتا پرستی از اهداف بعثت پیامبران می‌باشد. صفات او عین ذات اوست. هیچ صفت کمالی بیرون ذات او وجود ندارد و هرچه هست در ذات او جمع است وقابل قیاس با صفات مخلوقات او نیست. نظریه عینیت صفات با ذات، در دو مکتب کلامی اشاعره و معتزله، بر اساس قدیم بودن ذات و صفات خداوند استوار است. امام رضا(ع) خداوند...

یکی از صفاتی که در میان اوصاف خداوند از اهمیت خاصی برخوردار است، و بحث های فراوانی را از جهات مختلف در میان فلاسفه و اندیشمندان اسلامی بر انگیخته، صفت «اراده» و «مشیت» خداوند است. در این رساله، به بررسی و شناخت این صفت خداوند پرداخته ایم. هدف اصلی ما از تدوین این رساله، تبیین و بررسی دیدگاه های فلاسفه اسلامی، درباره حقیقت اراده و مشیت خداوند، و گستره و شمول آن، و مقایسه این دیدگاه ها با ظواهر آ...

در غالب کتب فلسفی، پس از نقد دیدگاه اشاعره و معتزله در باب صفات خداوند ادعا می­شود دیدگاه مورد اتفاق اهل حکمت، قول به عینیت صفات کمالیه با ذات مقدس واجب تعالی است؛ اما با قدری تأمل در آثار متفکران شیعی، اختلاف نظر قابل توجهی در مقام تحلیل عینیت صفات با ذات ملاحظه می­گردد. یکی از این نظرات، قول به «ترادف مفهومی صفات حقیقی خداوند» می­باشد که با صراحت تمام و بدون هیچ شائبه تردید در آثار برخی اندیش...

در قرآن کریم و روایات از قدرت مطلق خداوند در آشکار و نهان، دنیا و آخرت سخن به میان آمده است. صفت قدرت خداوند، پیوسته مورد بحث متکلّمان بوده است و شبهه‌هایی دربارة آن مطرح شده است و گسترة این صفت الهی مورد اختلاف نحله‌های مذهبی بوده است، به‌ویژة بر اساس گزارش قرآن، پیروان مذهب یهود، خداوند را به ضعف و ناتوانی متّهم کرده‌اند. از طرف دیگر، طرح مسئلة «بدا» به منظور نمایش قدرت عظیم خداوندی، جایگاه مهمّ...

چکیده: دراین پژوهش اندیشه های کلامی علامه امینی1بر اساس متن های کلامی بر جای مانده از ایشان بررسی شده است. از دیدگاه این اندیشمند بزرگ،معرفت خداوند آسانترین معارف است و از مخلوقات عالم می توان به خالق و مدبر آن پی برد و نظریه تشبیه و تعطیل در مورد صفات الهی باطل بوده و نظریه صحیح اثبات صفات برای خداوند بدون تشبیه به مخلوقات است.قدر به معنی صحیحش عبارت می باشد از ثبوت امر جاری در علم ازلی ا...

اندیشه رؤیت خداوند، در تعالیم ابن تیمیه که از شاگردان مکتب احمد بن حنبل شمرده می شود، بسیار پررنگ است. استناد وی به ظاهرگرایی در صفات خبری خداوند او را به اعتقاد به جسمانیت و مکان مندی خدا سوق داده است. هرچند ابن تیمیه خود را از پیروان سلف می داند، معتقد است در کلام سلف، سخنی مبنی بر جسمانیت یا عدم جسمانیت خداوند ذکر نشده است؛ درحالی که با استناد به سخنان امام علی× در متون اولیه اهل سنت که او ن...

توحید اصل اول همه ی فرق و مذاهب اسلامی است. با این وجود در جزئیات این اصل میان آنها اختلافات اساسی وجود دارد. از جمله ی مهم ترین و بحث برانگیزترین شاخه های توحید، موضوع اسماء و صفات خداوند متعال است. اینکه خداوند اسم یا صفت دارد یا خیر و اگر دارد، چگونگی اتصافش به اسماء و صفات، مهم ترین مسائل این بحث است. یکی از گروه های مهم اسلامی، «مکتب اعتزال» است. عمده شاخصه ی این مکتب، خلاف دیگر فرق اهل سن...

جریان فکری نیرومندی در میان متفکران، هم در جهان غرب و هم در جهان اسلام، وجود دارد که همواره توان عقل را در شناخت خداوند به طور جدی مورد تردید قرار می داده است. این جریان موسوم به «الهیات سلبی» است. عصارۀ دیدگاه یادشده این است که شناخت چیستی خدا به هیچ وجه امکان پذیر نیست، نهایت چیزی که انسان می تواند بداند، این است که خداوند چه نیست، نه اینکه چه هست. در این نگرش صفات ایجابی خداوند یکسره، و یا ب...

یهودیتّ و اسلام دو دین بزرگ هستند که باور به توحید و یگانگی خداوند، در محور عالمقدسی آنها قرار دارد. این رویکرد درگرایشات عرفانی ا ین دو دین نیز لحاظ شده است؛ به این گونهکه زُهر، مهمترین مکتوب قباّلای یهودی و فصوص الحکم به مثا بۀ مؤثرّترین متن تصو فّ اسلامی ،هر دو با محور یتّ توحید تدوین یافته اند . در هر دو اثر ، خداوند دارای دو ش أن تنزیهی وتشبیهیاست و فرایند خلقت که از میل خداوند برای ظهور نشات گر...