ابن‌ابی‌جمهور احسایی از علمای متضلّع شیعی است که تا اوایل تشکیل دولت صفوی در ایران، در قید حیات بوده است. او را از این حیث که هم در قالب و روش و هم در تلقّی کلامی، تحوّلی بنیادی در کلام شیعه پدید آورد، می‌توان مؤسّس خواند و از آن‌جا که این تحوّل با تکیه بر حکمت اشراق و به مدد آن محقق می‌شود و صبغۀ آن را می‌گیرد، وی را باید «مؤسس کلام شیعی اشراقی» دانست. مقاله نشان می دهد که تحول مذکور، از حیث قالب، ...

مشروعیت تبارشناختی، یعنی خویشاوندی با رسول خدا حضرت محمد(ص)، یکی از پایه­های نظریه­ امامت شیعی در کنار نص و فضیلت­های شخصی است و ازآن‌جاکه اهمیت مفهوم خویشاوندی برای عموم مسلمانان قابل درک و پذیرش بود، جایگاه مهمی در بحث­ها و مجادله­های سیاسی و فرقه­ای پیرامون امامت پیدا کرد. مسأله مقاله­ حاضر به‌طور کلی عبارت از این است که از چشم­انداز فرهنگ خویشاوندی و نظام حقوقی پیشااسلامیِ عرب­ها، جانشینی عل...

مقاله حاضر به بررسی پدیده ژئوپلیتیک و ژئوکالچر تشیع با استفاده از نظریات کلاسیک در این حیطه می پردازد و با تبیین مفهوم «ریملند شیعی» و موقعیت تشیع به عنوان عاملی مؤثر در مناسبات منطقه ای و بین المللی، سعی در پاسخ به این سؤال دارد که نقش ایران به عنوان یک بازیگر منطقه ای، در معادلات بین المللی چیست؟ پدیده شیعه و جمعیت های شیعی، از لحاظ جغرافیایی در قلب ریملند واقع شده و با ظهور انقلاب ایران به پ...

زمان و مکان حضور علویان و اندیشه های شیعی در اقصی نقاط جهان، نقش مهمی در توسعه و استقرار اسلام و مسلمانان در آن مناطق دارد. یکی از عوامل مهم ظهور و انتشار پیروان علوی و افکار شیعی، زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی لازم، در مناطق مختلف جغرافیایی بوده است و گرچه اندلس، از سرزمین های تحت نفوذ اسلام، از این موضوع مستثنا نیست، باید اذعان کرد که در این منطقه، نه تنها بستر مناسب برای ش...

ادبیات در هر عصری، ابزاری برای تبلیغات و توسعه ی افکار و عقاید مختلف بوده که بیانگر وقایع و رخدادهای اجتماعی آن عصر و زمان است. و از سوی دیگر نشان دهنده ی موضع گیری گروههای مختلف در برابر حوادث و رویدادهاست.هر اثر ارزشمند ، هدفدار و متعهد دارای خصوصیات و ویژگی های منحصر به فرد است که آن را از آثار دیگر متمایز می سازد، ادبیات شیعی و به خصوص شعر شیعی از این قاعده مستثنی نیست.ادبیات شیعه ، متعهد و...

اندلس، سرزمینی است پهناور با موقعیت جغرافیایی مناسب و طبیعتی بکر که مسلمانان در سال 92 هجری، موفّق به فتح آن شدند و توانستند نزدیک به هشت قرن در این منطقه، حکمرانی کنند. با تصرّف اندلس توسّط مسلمین، شیعیان نیز به این سرزمین هجرت کردند و در گوشه و کنار آن به فعّالیت های تبلیغاتی پرداختند؛ امّا زمینه ی ظهور اعتقادات شیعی و به تبع آن، پیدایش ادبیات و شعر شیعی با تشکیل دولت حمودیان در اوایل قرن پنجم هجر...

تبیین مشارکت سیاسی یکی از موضوعات مناقشهبرانگیز در جامعهشناسی سیاسی است. از همینرو نظریههای متعددی در ایـنزمینه ارائه شده است. این نظریهها طیفی از متغیرهای روانشناختی، منزلتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را بهکـار مـیگیرنـدتا به تبیین درخوری از مشارکت سیاسی دست یابند. این مقاله ضمن مرور مختصر برخـی نظریـههـای مشـارکت سیاسـی کـهبیشتر بر متغیرهای نگرشی متمرکز شدهاند، الگویی نظری ارائه میکند که همزما...

میرداماد از فیلسوفان و متکلمان بنام شیعه در عصر صفوی است. آثار او را می توان تبیین گر بسیاری از مقوله های بنیادین کلام شیعی تلقی کرد. در مقاله حاضر برای تبیین اندیشه های کلامی شیعه از دریچه آثار میرداماد، به بررسی موضوعاتی چون توحید، جبر و اختیار، نبوت و... می پردازیم و آنها را به عنوان بنیادهای کلام شیعی مورد امعان نظر قرار می دهیم

میرداماد از فیلسوفان و متکلمان بنام شیعه در عصر صفوی است. آثار او را می توان تبیین گر بسیاری از مقوله های بنیادین کلام شیعی تلقی کرد. در مقاله حاضر برای تبیین اندیشه های کلامی شیعه از دریچه آثار میرداماد، به بررسی موضوعاتی چون توحید، جبر و اختیار، نبوت و... می پردازیم و آنها را به عنوان بنیادهای کلام شیعی مورد امعان نظر قرار می دهیم