نام پژوهشگر: رسول دهقان ضاد

تحلیل و بررسی اشعار محمد عبده غانم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده علوم انسانی 1390
  سودابه سحری   عزت الله مولایی نیا

چکیده محمد عبده غانم یکی از شاعران جاودانه و برجسته یمنی است که نامش در آفاق قله شعر این سرزمین می درخشد. شعر این شاعر بزرگ معاصر در عین دوری از هرگونه تکلف و تصنع زیباست و در عین زیبایی، رسا، روان و فصیح است. زبان روان، توصیف صادقانه دنیای عاطفی شاعر، تصویرهای بدیع و ترکیبات تازه و موسیقی شعر از ویژگیهایی است که بر زیبایی اشعار غانم می افزاید. شعر غانم به فرهنگ و ادب کلاسیک تکیه دارد. مجموعه های شعری اش غالباً به سبک شعر کلاسیکی سروده شده است. مضامین شعریش را عموماً وطنیات و موضوعات سیاسی و اجتماعی روز تشکیل می دهد. شعر او سرشار از عواطف وطنی است. موضوعات شعری غانم هم عشق و عواطف شخصی و هم سیاست و مسائل حاد اجتماعی است و مایه اصلی شعرش همان میهن خواهی است.مفاهیمی چون مقاومت و پایداری، عشق و دلدادگی به وطن، غم و اندوه، نفرت از جنگ های ویرانگر و استعمارگران در شعر غانم موج می زند. شعر روان با درون مایه های عاطفی غنی و بیان مصائبی که بر فلسطین رفت، از ویژگی های شعر غانم در سروده های فلسطینی اش است. فقر، فساد اجتماعی، جهل و عقب ماندگی و نوع دوستی و همدردی از موضوعات شعر اجتماعی اوست. زبان گفتگو و محاوره، رمز و نماد، قصه پردازی و تصویرگری موجب تنوع اسلوبها در بیان مفاهیم سیاسی و اجتماعی شعر محمد عبده غانم شده است. کیفیت تصویرگری شاعری و نوع نگاهش به تاریخ و فرهنگ یمن است. در حقیقت شعر او با تاریخ یمن گره خورده است و بیانگر اوضاع سیاسی و اجتماعی آن دوران است. واژه گان کلیدی: محمد عبده غانم، یمن، اشعار سیاسی و اجتماعی، اسلوب شعر.

نقد و بررسی شعر متعهد شیعی عراق در قرن یازدهم هجری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  زهرا امانی پور   حیدر محلاتی

ادبیات در هر عصری، ابزاری برای تبلیغات و توسعه ی افکار و عقاید مختلف بوده که بیانگر وقایع و رخدادهای اجتماعی آن عصر و زمان است. و از سوی دیگر نشان دهنده ی موضع گیری گروههای مختلف در برابر حوادث و رویدادهاست.هر اثر ارزشمند ، هدفدار و متعهد دارای خصوصیات و ویژگی های منحصر به فرد است که آن را از آثار دیگر متمایز می سازد، ادبیات شیعی و به خصوص شعر شیعی از این قاعده مستثنی نیست.ادبیات شیعه ، متعهد و دارای رسالت است که در همه ی دوره ها دارای موضوع ها و ساختارهای گوناگون بوده است.شاعران شیعی از قدیم در مورد اهل بیت(ع) سروده هایی بسیار زیبا به نظم در آورده اند و توانایی بالای زبان شعر شیعی و کارایی زیاد آن در زمینه ی تبلیغ و گسترش معارف و ارزشهای اخلاقی همراه با تعهد، تاثیر اندیشه های ناب و والای ائمه(ع) را در شعر شاعران بیشتر کرده و باعث پرمایگی اشعار آنان شده است. سرزمین عراق نیز از دیرباز در تربیت شاعران شیعی موفق بوده و عرصه را برای رشد و شکوفایی ارزشهای الهی و اخلاقی مهیا ساخته است.عراق در قرن یازدهم میدان جدال عثمانی سنی مذهب و صفوی شیعه مذهب می باشد و همچنان محل پرورش شاعران شیعی بود که ما در این تحقیق برآنیم ، ویژگی شعر متعهد شیعی عراق قرن یازدهم هجری را با توجه به حکومت امپراطوری عثمانی و تاثیر آن بر ادبیات آین عصر و معرفی شاعران برجسته این قرن را مورد بررسی قرار دهیم. واژگان کلیدی: عراق ، شعر متعهد، شاعران شیعی قرن یازدهم، ادبیات اهل بیت(ع)

بررسی مضامین اجتماعی در شعر أحمد عبدالمعطی حجازی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  زهرا سلگی   رسول دهقان ضاد

احمدعبدالمعطی حجازی درسال 1935م در مصر متولد شد. وی یکی از شاعران پیشگام ونو آور معاصرعربی است و در حوزه ی نقد نیز فعالیت داشته است و در این خصوص چندین مقاله از خود بر جای گذاشته است و مجموعه ی اشعارش درچندین دیوان گرد آمده اندکه عبارتند از: «اوراس»، «لم یبق الاالاعتراف»، «مرثیه العمرالجمیل»، «کائنات مملکه اللیل»و«اشجار الاسمنت». وی شاعری است که تقریبا در همه ی زمینه های شعری دستی توانا داشته است،اما در این پایان نامه، نگارنده مسائل اجتماعی اشعار شاعر را بررسی نموده وسعی برآن بوده تا مسائلی از قبیل ازدحام و شلوغی، زمان، تنهایی و غربت، ضعف روابط اجتماعی، میل به بازگشت به روستا، مرگ، دردورنج، فقر، فساد ومقایسه شهر و روستا را مورد بررسی قرار دهد، و نیز بخاطر تاثیرپذیری شاعر از مکاتب ادبی دربیان مضامین اجتماعی ابتدا مکاتب ادبی تاثیرگذار در شعر شاعر از قبیل مکتب رمانتیک،رئالیسم و سمبولیسم بررسی شده و در ادامه به مسائل اجتماعی پرداخته است. در این پایان نامه،این نتیجه حاصل شد که این شاعر بیشترین اهمیتش را در موضوعات اجتماعی شهرنشینی قرار داده که نشانگر نگاه بدبینانه ی وی به این جامعه است واز مکاتب رمانتیک، رئالیسم وسمبولیسم نیز در بیان شعر اجتماعی بهره جسته است.

تحلیل و بررسی اسالیب تهکم و استهزاء در قرآن کریم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  مرضیه السادات کدخدایی   رسول دهقان ضاد

تهکم یکی از اسالیب تعبیر بیانی است که متکلم به منظور اهانت و استهزای مخاطب کلام خود را با کمک قرینه در ضد معنای اصلی به کار می برد. استفاده از اسلوب تهکم اهداف متعددی دارد که می توان به تحقیر، تعجیز، توبیخ و غیره اشاره کرد. هدف در این پایان نامه تحلیل و بررسی اسالیب تهکم و استهزاء در قرآن کریم است. برای این منظور پس از استخراج آیات مربوط به این اسالیب با مراجعه به کتب بلاغی و تفاسیر ادبی به بررسی ساختار، بیان اهداف و اغراض بلاغی مورد نظرآنها پرداختیم. با بررسی این موضوع مشخص گردید که اسالیب مورد نظر در بسیاری ازآیات قرآن وجود دارد. این اسالیب در علم معانی تحت عنوان اغراض ثانویه، در علم بیان ذیل استعاره تهکمیه و در علم بدیع به شکل استعمال کلام در ضد معنای خویش بیان شده است.

بررسی اسلوب تقسیم در قرآن کریم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1391
  سیده ربابه طباطبایی   رسول دهقان ضاد

چکیده: اسلوب تقسیم یکی از فنون و آرایه های معنوی علم بدیع به شمار می آید که حجم قابل توجهی از آیات شریفه ی قرآن را به خود اختصاص داده است. این اسلوب گاه به تنهایی و گاه به صورت ترکیبی به همراه آرایه های دیگری چون جمع و تفریق در بافت آیات قرآنی به کار رفته است. و پس از خلق زیبایی در معنا، درصدد القای مضامین و مفاهیم والای قرآنی بر دل مخاطبان بوده و موجبات تقریب و تفهیم عمیق تر معانی را به اذهان آنان فراهم گردانیده است. این نوشتار با بررسی انواع تقسیم در قرآن و دست یابی به برخی اسرار بلاغی آیات مربوطه در پی آن است تا گام کوچکی در جهت نمایاندن زیبایی های معنوی و لفظی قرآن به مخاطبان قرآن پژوه برداشته، زمینه درکی عمیق و توأم با بصیرت و معرفت را برای آنان به ارمغان آورد. در این نوشتار داده ها به روش استقصائی – تحلیلی گردآوری و مورد ارزیابی قرار گرفته است و از جمله نتایج حاصل گردیده در پژوهش این است که بیشترین انواع اسلوب تقسیم در قرآن از نوع استیفای اقسام معنای مورد نظر متکلم به طور کامل می باشد که در موضوعاتی پراکنده همچون ارکان ایمان و تقوا، مراتب انبیاء و انفاق به کار رفته است. با این اسلوب اغراض مهمی چون ایجاد تفاوت، درجه بندی بین اقسام تقسیم، ترغیب مردم به کارهای نیکو و پسندیده، حصر عقلی اقسام تقسیم و احاطه کامل به موضوعی خاص تبیین شده است.

بررسی عناصر پایداری در اشعار معین بسیسو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  فاطمه حسینی   رسول دهقان ضاد

ادبیات پایداری یکی از برجسته ترین گونه های ادبیات متعهد است که بویژه در کشورهایی که طعم جنگ را چشیده و در راه دفاع از سرزمین، فرهنگ، آزادی و استقلال میهن از خود پایمردی نشان داده اند به رشد و بالندگی رسیده است. "معین بسیسو" از جمله شاعران نوپرداز ادبیات پایداری فلسطین است. در پژوهش حاضر که به بررسی ادبیات پایداری در شعر معین بسیسو اختصاص یافته است، تلاش برآن بوده تا پس از تبیین ادبیات پایداری و مقاومت به تشریح عناصر پایداری در شعر بسیسو پرداخته شود. در این راستا به شیوه تحلیلی-توصیفی اشعار بسیسو مورد بررسی و پژوهش قرار گرفت و آنچه بدست آمد اینکه بن مایه های پایداری در شعر وی شامل توصیف وطن، تبعید وآوارگی، تهدید دشمن، دعوت به مبارزه، وحدت، تحریک غیرت عربی، جدال بین امیدو نا امیدی و القای امید، خیانت شاعران و سیاستمداران و سیمای شهید است که با به کارگیری اسلوبهای داستانی، غنایی، گفتگو و زبان شعری متأثر از زمان و مکان زندگی خویش و اسطوره و نماد، آنها را ترسیم کرده است.

بررسی کارکرد اسطوره در شعر أمل دنقل
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  الهام احمد پور   رسول دهقان ضاد

حضور اسطوره و شخصیت های اسطوره ای در شعر معاصر عرب و نوع فراخوانی آنها به عنوان یکی از مهم ترین تحولات ساختاری و مضمونی، جایگاه ویژه ای نزد ناقدان و پژوهشگران دارد. فراخوانی اسطوره توسط شاعران معاصر، غالبا جهت تبیین موضوعات و مشکلات سیاسی و اجتماعی انجام می شود و در عین حال جان پناه آنان در مقابل حکومت و زندان و بازداشت است. امل دنقل شاعر بزرگ مصری به عنوان یکی از سرآمدان سنت گرایی، با ایجاد تغییرات بنیادین در شیوه به کارگیری اسطوره و نمادهای اسطوره ای، توانست رویکردی جدید در شعر عربی به وجود آورد که او را از نسل پیشین خود جدا نمود و اسوه ی نسل معاصر خویش ساخت. در هم آمیختن چندین شخصیت اسطوره ای از ملل مختلف در یک شعر و پردازش آن در جهت بیان بحران های جامعه شکست خورده عرب نیز از جمله شگردهای این شاعر است. در پایان نامه حاضر که به بررسی کارکرد اسطوره در شعر امل دنقل می پردازد آنچه حاصل شد این است که دنقل در آغاز با تقلید از شاعران معاصر، اساطیر ملل مختلف را در شعرش به کار گرفت، امّا با گذر زمان با ترک فرهنگ غیربومی و به کارگیری اساطیر عربی- اسلامی، رویکردی جدید در فراخوانی اساطیر ایجاد کرد که او را از شاعران معاصر متمایز ساخت. وی با توجه به میراث و سنت عربی- اسلامی، تلاش کرد واقعیت های موجود در جهان عرب و نابسامانی های آن را به چالش کشد، جامعه ی خفقان زده ی عرب را بیدار کند و روح عظمت پیشین امت را بار دیگر در وجود آن بدمد.

اهل بیت (ع) در آئینه ی اشعار احمد الوائلی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  خدیجه زارعی قاسم نیا   رسول دهقان ضاد

مدایح دل انگیز شاعران در مورد اهل بیت عصمت و طهارت و مراثی جان گداز آنها، در تاریخ ادب عرب بازتاب گسترده ای دارد. کسانی همچون حسان بن ثابت و کعب بن زهیر از همان آغاز اسلام سروده های صادقانه در مدح و منقبت ختم الرسل، محمد مصطفی(ص) و اهل بیت او نگاشته اند. و در هر دوره ای از تاریخ شاعرانی دل سوخته و عاشق اهل بیت(ع) تولی خود را نسبت به مقام شامخ اهل بیت(ع) و تبرّی خود را نسبت به دشمنان آن والا مقامان عرضه کردند و نام خود را در دفتر شاعران شیعی متعهد به ثبت رساندند. احمد الوائلی از جمله ی این شاعران حقیقت جوی معاصر عراق است که در شهر علم و ایمان نجف، متولد و در همان جا بزرگ شد، وی با توجه به مصادیق عقیدتی، محیطی و اجتماعی خود به سرودن شعر پرداخته در اشعار اهل بیت(ع) توانسته است با عاطفه صادقانه، عشق و علاقه خود را نسبت به جایگاه والای اهل بیت(ع) نشان دهد. وائلی با شخصیت خطابی و علمی کوشیده است تا از مدح و منقبت اهل بیت(ع) استفاده سیاسی و اجتماعی کند. او با اعتقاد راستین خود به قرآن و اهل بیت(ع) درصدد است مردم را به راه راست هدایت کند.در این مجال برآنیم مقام شامخ اهل بیت(ع) را از خلال اندیشه ادبی احمد الوائلی بررسی کنیم.

صور بیانی وصف حیوانات در نهج البلاغه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  محمدرضا شریفی   حسین شریف عسکری

الملخص عند ما نراجع کتاب «نهج البلاغه» وهو ذو مضامین متعدده ـ نجد الصور البیانیه فیه بوجه خاص قد تجلت بکثیر و قد استخدمت لأغراض بلاغیه عدیده تحمل فی طیاتها أهداف تربویه وإرشادیه وبالوقت ذاته لها مدلولات ومصادیق اجتماعیه وسیاسیه. من هذه الصور البیانیه المتمثله فی مجال التشبیه والمجاز والاستعاره والکنایه نجد قد استخدمت لوصف الحیوانات والطیور والحشرات والغرض من ذلک المعانی الثانویه لهذه الأغراض البلاغیه حیث وردت بشکل التشبیه التمثیلی والترکیب الاستعاری والتعبیر الکنائی منها فی وصف الإبل والبهائم وابن اللبون والناقه والأسد والضبع والمعز والماعز والحیه، ومنها ماجاء من أجل الوصف ذاته وذلک فی وصف الطاووس والخفاش والجراده و النمل و کان القصد من ذلک بیان حکمه الباریء فی خلقه و تدبیره فی الکائنات الحیه. استهدف البحث، تبیین الصّور البیانیه الوارده فی وصف الحیوانات وتطبیقها مع عناصر البیان المعروفه فی علم البلاغه وهی التشبیه والمجاز والاستعاره والکنایه، مستعینین فی ذلک بشروح کتاب نهج البلاغه وکتب البلاغه والمعاجم اللغویه لشرح المفردات. قد تبین من خلال البحث أنّ الإمام علی (ع) کان یستخدم وصف الحیوانات لأغراض بلاغیه لإیصال الفکره والغرض السامی الذی صاغه من خلال التعبیر البلیغ و البیان الموجز و المتواتر فی النفوس لأجل تقریب الأفکار و المفاهیم إلی الأذهان و إثاره دفائن العقول لاستنهاض الهمم و الوقوف علی عظمه الخالق و درک الحقایق الکونیه و الالهیه و کان اهلاً لذلک. الکلمات الدلیلیّه: الصّور البیانیه، التشبیه، المجاز، الاستعاره، الکنایه. الحیوانات.

تحلیل و ترجمه ی کتاب النقدالأدبی و مدارسه عندالعرب (قسمت اول)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  عیسی بخشنده   رسول دهقان ضاد

اعراب جاهلی نسبت به آفرینش های ادبی روزگار خود، بی تفاوت نبوده اند و آنچه امروزه نقد ادبی نامیده می شود، ریشه در فرهنگ دوره ی جاهلی دارد. مهم ترین بازارهای فرهنگی آن دوره مانند بازار عکاظ، عرصه ی نقد آثار ادبی بوده است. از آن زمان تا کنون، آثار و مکاتب نقدی معروفی ایجاد شده اند. ابن سلام و کتاب طبقات شعراء، جاحظ و کتاب « البیان و التبیین»، ابن قتیبه و کتاب « الشعر و الشعراء»، ابن معتز و کتاب « البدیع»، آمدی و کتاب« الموازنه بین الطائیین»، جرجانی و کتاب « الوساطه بین المتنبی و خصومه»، ابو هلال عسکری و کتاب «صناعتین»، نمونه هایی از ادیبان و تلاش های آنان در جهت بارور ساختن درخت کهنسال نقد ادب عربی است که تا دوره ی جدید ادامه یافته است. پایان نامه حاضر با عنوان " ترجمه و تحلیل نیمه اول کتاب « النقد الأدبی و مدارسه عند العرب»"، بخشی از این تلاش تاریخی است. تلاش دکتر قصی حسین در نگارش این کتاب، نمونه ای جدید و موفق در معرفی تاریخچه ی نقد ادب عربی و مکاتب آن است. مترجم با نگارش جستاری بر جریان کلی نقد ادب عربی، خواننده را با روند تاریخی نقد آشنا می نماید. هم چنین ضمن حفظ اصالت لفظ و معنا، به توضیح اعلام دشوار فهم و غامض کتاب پرداخته است. تحلیل متن کتاب، آغازی است بر پایان ترجمه ی نیمه نخست کتاب و امید است با الحاق ترجمه بخش دوم کتاب، دانش پژوهان و ادب دوستان از مراجعه به کتاب های پراکنده نقد ادب عربی بی نیاز شوند.

ترجمه، بررسی و تحلیل کتاب «حکایات طبیب» اثر نجیب کیلانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  اسماعیل سعیدی   مهدی مقدسی نیا

گفته می¬شود ادبیات هر عصر آینه¬ی تمام نمای آن عصر است و مطالعه¬ی ادبیات هر دوره، ویژگی¬ آن دوره را بیان می¬کند. این امر به ویژه در گونه¬های نوین ادبیات از قبیل رمان و داستان کوتاه مشهود است. در هر کشوری ادبیات تحت تأثیر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن کشور قرار می گیرد. ترجمه¬ی آثار ادبی دیگر کشورها بر غنای ادبیات و فرهنگ جامعه می¬افزاید. از سویی نویسنده¬ی معروفی چون نجیب کیلانی آن گونه که باید مورد توجه مترجمان زبان پارسی قرار نگرفته است و این دلایل نگارنده را بر آن داشت تا اثری از این نویسنده به زبان فارسی ترجمه کرده و مورد بررسی و تحلیل ساختاری، محتوایی و فنی قرار دهد. گفتنی است در این کار تلاش بر ترجمه¬ی وفادارانه ی کتاب «حکایات طبیب» اثر معروف نجیب کیلانی قرار گرفت. همچنین نکته¬ی قابل توجه رسیدن به جواب این پرسش¬ها بود که نویسنده، چه میزان به تعاریف بزرگان ادب داستانی جهان از این ژانر ادبی(داستان کوتاه) پایبند بوده است و بر اساس اصول داستانی معیار گام برداشته است و آیا نگاه ایشان به ادبیات تنها نگرشی ابزاری است و داستان را مستمسکی می داند برای نیل به اهداف خود که همانا ابراز باورها و آموزه¬های دینی است یا خیر؟ پژوهنده در این اثر کوشیده است علاوه بر ترجمه¬ی کل اثر به زبان فارسی، حتی¬الامکان با توجه به مولفه¬های داستان امروزی فرم، شکل، ساخت و محتوای این مجموعه را مورد نقد منصفانه قرار دهد که منتج به این نتیجه شد که کیلانی نویسنده¬ای متعهد و واقع¬گرا است و هدف متعالی و بزرگ آگاهی بخشیدن به جامعه خود را با کمک مستقیم¬ترین و صریح¬ترین شیوه¬ی بیانی در زبان تقریباً رسمی و گزارش¬گرانه، برگزیده¬ است و چون معلمی منتقد و دلسوز در تلطیف فضای فرهنگی- اسلامی مصر، تاثیر گذار بوده است.

صور خیال در حسینیات آیت الله کاشف الغطاء
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده زبانهای خارجی 1393
  رقیه عجم حسنی   رسول دهقان ضاد

چکیده استفاده از صنایع بلاغی، به حسینیات آیت الله کاشف الغطاء زیبایی صد چندانی بخشیده است؛ صور خیال که در چهار آرایه ی تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه رخ می نماید از جمله ی این صنایع است که به چشم نوازی این اشعار، که بسان تابلویی از حماسه ی جانکاه عاشورا است، کمک شایانی نموده است؛ و از آن رو، اشعار این عالم گرانقدر مورد توجه واقع شد، تا کمی چراکه پررنگ بودن فعالیت های سیاسی علامه کاشف الغطاء، سایر ابعاد زندگی وی از جمله شعر و شاعری را تحت الشعاع قرار داده است؛ در پژوهش پیش رو، پس از گزارشی کوتاه از زندگانی علامه کاشف الغطاء و تبیین تعاریف و مفاهیم مرتبط با تصویر و صورخیال، به بررسی و تحلیل تصاویر خیال انگیز در حسینیات شاعر مورد بحث، پرداخته شده است. آن چه از این تحقیق، به دست آمد این که تشبیه دارای بیشترین فراوانی در اشعار یادشده است ،سپس استعاره، پس از آن کنایه و در نهایت مجاز در رتبه های بعدی قرار می گیرند. نیز باید اشاره نمود که تصاویر به کاررفته در این ابیات پر ازدحام نیست، و هم چنین عنصر عاطفه که نشانگر اندوه ژرف کاشف الغطاء از واقعه ی عاشورا است، در تصاویر وی نمودی بارز، دارد. کلیدواژگان: شعر، حسینیات، صورخیال، محمدحسین کاشف الغطاء.

مقایسه نظرات صرفی و نحوی بین ابن مالک و فرزندش بدرالدین محمد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - پژوهشکده ادبیات 1394
  ابراهیم عبدالرزاق   رسول دهقان ضاد

تُعتبر المقارنه بین آراء ابن مالک وابنه المعروف بابن الناظم فی المسائل الصرفیه والنحویه المرتکزه علی «الألفیه» و«شرح ألفیه ابن مالک لابن الناظم» من المقارنات المفیده بین المقارنات حول آراء النحاه؛ لأنّ «الألفیه» من أقیم الکتب النحویه التی یستفید بها ویعتمد علیها کلُّ من یرید التعمق فی اللغه العربیه، وکذلک لأنّ «شرح ألفیه ابن مالک لابن الناظم» من أفضل شروح «الألفیه»؛ لأنّ الشارح ابنٌ لمولف «الألفیه» وتعلم منه «الألفیه» بدون أیه واسطه. وأهمیه هذه المقارنه تتبلور عند معرفه شخصیه ابن مالک ومکانه «الألفیه» من جانب، وعند معرفه شخصیه ابن الناظم العلمیه و قوه ذهنه التحلیلیه من جانب آخر؛ لأنه لن یستغنی أحد من الطلبه والمحققین فی النحو عن «الألفیه» ولا عن «شرح ألفیه ابن مالک لابن الناظم» فی فهم القواعد الصرفیه والنحویه.

ترجمه، بررسی و تحلیل نمایش نام? «السلطان الحائر» اثر توفیق حکیم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  مرضیه کیوانی هفشجانی   سید محمد رضی مصطفوی نیا

ایرانیان همچون دیگر ملت های طالب پیشرفت جهان، در کنار قدم هایی که برای تولید علم برداشته اند، از ترجمه نیز پلی برای دسترسی به علم، فرهنگ و ادبیات ملت های دیگر، ساخته اند. ترجمه که قرن ها پیش به وجود آمده و در تکامل تمدن های ایرانی نقش پررنگی داشته، تاریخچه ای طولانی و پر فراز و نشیب دارد. از زمان تاسیس دار الفنون که ترجمه به طور جدی پیگیری شد، عنایت مترجمان، بیشتر به متن هایی از زبانهای اروپایی بوده و هرچند آثاری از زبان عربی به فارسی برگردانده شده ولی در مقایسه با زبان های دیگر، کمیت قابل ملاحظه ای ندارد. از میان آثار ترجمه نشده، برخی درحیط? هنر و ادبیات عربی است که زیر مجموعه ای چون نمایش نامه دارد. تعدادی از این نمایش نامه ها توسط نویسندگان صاحب سبکی همچون توفیق حکیم نوشته شده است. او که معروف به پدر نمایش نامه نویسی عرب است، با الهام از آثار نویسندگان اروپایی، نمایش نامه نویسی عربی را از دایر? سرگرمی محض خارج ساخت و در خدمت جامعه قرار داد و آن را به عنوان یک نوع ادبی، شکل و گسترش داد. نمایش نام? «السلطان الحائر» یکی از آثار اوست که در آن، برخی واقعیت-های موجود در جامعه را در چارچوبی تاریخی ریخته و با استفاده از مکاتبی چون واقع گرایی، رمزگرایی و نگرش ذهنی و فلسفی، سعی در بیان مشکل و ارائ? راه حل آن دارد. این نمایش نامه هم یکی از هزاران اثری است که به زبان فارسی ترجمه نشده است. نگارنده بر آن است تا در جهت غنای ادبیات فارسی، مخصوصاً ادبیات نمایشی و آشنایی هرچه بیشتر فارسی زبانان با آثار نویسندگان برجسته ای چون توفیق حکیم، ضمن ترجم? این اثر، به برخی زوایای محتوایی وفنی آن نیز بپردازد. ترجمه، فصیح و به روش امین و در موارد اندکی، ارتباطی است.در بخش تحلیل نیز، آنچه تحت عنوان بررسی محتوایی ارائه می شود، جایگاه زن در این اثر و نوع نمایش نامه است و عناصر داستانی و عناصر خیال موجود در متن، بخشی از فنون به کار رفته در نمایش نامه است که در این پایان نامه بررسی می-شود.

بررسی وطنیات در اشعار ایلیا ابو ماضی و عارف قزوینی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1394
  مینا کمری ریخک   رسول دهقان ضاد

بی شک عشق به وطن و تلاش در راستای بهبود شرایط حاکم بر جامعه، از جمله دغدغه های همیشگی مردم هر سرزمین بوده و گویای وطن خواهی و میهن دوستی آنان است. این مسأله در اشعار برخی از شاعران، به ویژه زمانی که بیم تجاوز بیگانگان می رود، در طول تاریخ نمود بیشتری داشته است. در این راستا، ایلیا ابو ماضی و عارف قزوینی دو شاعر بزرگ عرصه شعر میهنی در لبنان و ایران هستند که ملقب به «شاعر ملی» شده اند.

بررسی تطبیقی ارزش های انسانی در اشعار ایلیا ابوماضی و مهدی اخوان ثالث (با تکیه بر قرآن)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  مینا خداوردی   رسول دهقان ضاد

از آنجا که یکی از مهم ترین محورهای قرآن کریم، انسان است، و با توجه به حضور انسان در عصر علم و فن آوری، آگاهی از ارزش های انسانی یکی از ضروری ترین نیازهای عصر حاضر محسوب می گردد که توجه بسیاری از متفکران را به خود جلب کرده است. موضوع مورد بحث در این پژوهش؛ تطبیق ارزش های انسانی در اشعار دو شاعر دوره معاصر لبنان و ایران است. تحقیق حاضر با رویکردی تطبیقی، ارزش های انسانی را در اشعار شاعر عرب زبان، ایلیا ابوماضی و شاعر فارسی زبان، مهدی اخوان ثالث مورد بررسی قرار داده است. هدف از این تحقیق بررسی و استخراج ارزش های انسانی از اشعار دو شاعر در راستای اهمیت و غنای ارزش انسانی است. لذا با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به روش تحلیلی_توصیفی انجام شده و ارزش های انسانی موجود در شعر ایشان را استخراج کرده، و به توضیح مفهوم آن مصداق پرداخته است. آنچه در این نگارش بدست آمد اینکه هر دو شاعر به مصادیق ارزشی اهتمام داشته اند و مضامینی چون محبّت، خدامحوری، فقر ستیزی و... را در شعر خود به کار برده اند. به گونه ای که گاهی این مهم به صورت اشاره و تصویر کردن مصداق بوده است و گاهی به صورت کامل بیان شده و مهدی اخوان ثالث در بیان ارزش های انسانی بهتر و گسترده تر از ایلیا ابوماضی سخن گفته، درحالی که ابوماضی به صورت موجز سخن گفته است.