قواعد روش شناختی حاکم بر پارادایم های علم و اهمیت ورود ارزش ها و اخلاقیات در آنها از موضوعات مورد بحث مسئولیت اجتماعی علم به شمار می رود. مسئولیت اجتماعی علم عبارت است از مبانی روش شناختی و ارزش شناختی هر حوزه از علم که تعهد نسبت به این مبانی به عنوان مسئولیت اجتماعی عالمان آن علم شناخته می شود. در پارادایم های غربی، مسئولیت اجتماعی علم دارای مبانی متفاوت، متکثر و حتی متضاد است؛ در حالی که در ج...

پرسش من در این رساله آن بود که چرا گروههای اسلامگرا و غربگرا در جهان عرب ، نتوانستند با ارائه راه کاری کارآمد و توسعه نظریات خود، در سیری تکاملی به آرمانهای خود جامه عمل بپوشانند؟ من عقیده دارم که پیش از بررسی مصادیق عینی و برخوردهای این دو گروه و نیز ناکارامدی برنامه کارهر دو برای جامه، نخست باید به برنامه فکری و از آن بالاتر، روش شناسی حاکم بر آنها پرداخت . بنابراین، فرضیه من مبتنی بر آن است ...

 مصرف سیگار یکی از علل بروز اختلالات و مرگ‌و‌میر در جهان است. علی‌رغم وجود درمان‌های متعدد برای قطع مصرف سیگار، حفظ پاکی طولانی‌مدت از این ماده‌ی اعتیاد‌آور دشوار است و بسیاری از افراد، پس از مدت کوتاهی از ترک، دوباره به مصرف سیگار بازمی‌گردند. نیکوتین نیز مانند مواد دیگری چون شیشه‌، هروئین و الکل نه‌تنها بر عملکردهای شناختی اثر می‌گذارد، بلکه در ساختارهای مغزی نیز تغییراتی به وجود می‌آورد که ن...

پزشکی در دوران مدرنیسم و در برخورد کلی از دو سده قبل با فلسفه مادی گری منطبق با دیدگاههای فلسفی آن روز جهان غرب، بخصوص نظریات کلودبرنارد، متولد شد و نگرش آن به سلامت و بیماری دیدگاه بیولوژیک محض (زیست شناختی) بود. با نزدیک شدن به قله های درک زیست شناختی از انسان و گذر از دوران مدرنیسم و رسیدن به دوران پس از مدرنیسم (post-modernism) ، ناکافی بودن دیدگاههای زیست شناختی در حل مشکلات انسان و در نگا...

رساله حاضر، با موضوع تحلیل جامعه شناختی قرآن کریم نسبت به جنگ، و در پی پاسخ به این سوال اصلی که دیدگاه قرآن کریم نسبت به جنگ چیست و بر چه مبنای معرفتی هستی شناختی (جهان بینی) استوار است؛ به تحقیق پرداخته است. روش این تحقیق، روش تحلیل متن است که از جمله روش های کیفی به شمار می آید. مهم ترین نتیجه حاصل از تحقیق این است که، تفاوت اصلی و ریشه ای دیدگاه قرآن کریم با سایر دیدگاه ها، تفاوت در مبانی مع...

هرچند کانت در نقد عقل محض، مغالطات برخاسته از الهیات نظری را خاطر نشان ساخته است ولی از این میان، برهان فیزیکی- خداشناختی (غایت شناختی) را ارزشمند دانسته است. وی در نقد عقل عملی، صورت صحیح خداشناسی را در قالب الهیات اخلاقی عرضه نموده و برخی از مبانی نظری آن‌را در نقد قوه حکم تبیین کرده است. در اثر اخیر، با تقریری جدید از برهان فیزیکی- غایت شناختی به‌مدد قوه حکم تأملی، تصویری فی‌نفسه (نومنال) از...

برهان آنسلم یکی از نمونه های نامور برهان وجودی است که می کوشد وجود «آن چه فراتر از آن قابل تصور نیست» را اثبات کند. در نگاره حاضر، چهار مورد از صورت بندی های منطقی این برهان مورد بررسی قرار می گیرد؛ نخست به صورت بندی اوپنهایمر و زالتا (1991) پرداخته می شود که با ارائه یک مدل مبتنی بر تصورپذیری و در نتیجه بازسازی یک زیربرهان، تلاش می شود فاصله میان متن آنسلم و مقدمات نویسندگان پر شود. بر اساس ای...

کیهان شناسی در آغاز کار خود پایة مشترک فلسفه، دین، و علم بوده است. در فرهنگ اسلامی، کیهان شناسی یا بر محوریت خلق از عدم (دیدگاه متکلمین) استوار شده بوده، یا مبتنی بر جهانی قدیم بوده است (دیدگاه فلاسفه)، و از مسئلة چندجهانی غالباً ذکری به میان نیامده است. در اوایل دهة 1970، پس از ارائة آن چه «اصل انسان محوری» نامیده می شود، ایدة چندجهانی وارد حوزة کیهان شناسی شد. در میان متفکران مسلمان متقدم دو ن...

در این مقاله دو پیش‌فرض اساسی حاکم بر هر پژوهش علمی یعنی ممکن بودنِ شناخت و معقولیت قانونمند پنداشتن جهان و اینکه قوای شناختی انسان قابل اعتماد است و انسان می‌تواند به شناخت از جهان دست یابد، به‌عنوان مهم‌ترین نقاط ریشه‌ای تعامل دین و علم و حمایت ادیان از علم مدرن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نشان داده می‌شود که ادیان ابراهیمی هم به طریق نظری و هم در عمل در طول تاریخ پیشرفت علم، توانسته‌اند این د...