«جلال الدّین سعدالله تبریزی» متخلّص و ملقّب به «حافظ سعد» از شعرای نیمه نخست قرن نهم هجری است که در عهد تیموریان گورکانی می زیسته و از مریدان «قاسم انوار» بوده است. او در انواع قالب های شعری مانند قصیده، غزل، قطعه، رباعی، مستزاد و مخمّس، مثنوی و نیز در سرودن معمّا طبع آزمایی کرده است. اشعار وی به سبک عراقی است و بخش عمده دیوان وی غزل است. او بسیاری از اشعار خود را از شعرای متقدّم و معاصرش چون حافظ ...

چکیده: نوستالژی از اصطلاحات علم روان شناسی و به معنای دل تنگی، حسرت زدگی و غم غربت است. بررسی جلوه های نوستالژی در آثار یک شاعر و نویسنده، ما را با جنبه های گوناگون شخصیت او آشنا می کند. این دل تنگی و غم غربت از دیرباز در ادبیات فارسی نمود گسترده ای داشته است و خصوصاً در شعر غنایی جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده است. حافظ شیرازی از جمله شاعرانی است که جنبه های گوناگون غم غربت و دل تنگی را در...

حافظ غزل سرای شگفت آور و شیرین سخن ادب پارسی است که گستره ی غزل او عرصه ی درگیری دو نیروی عظیم خیر و شر است. ریاکاری و فساد اخلاقی جامعه ی روزگار او برخی را داعیه دار صلاح کرده است، چنانکه با ریاکاری و ظاهرسازی بر مرکب دغل بازی خویش سوارند و برخی نیز به دلیل رفتار این ریاکاران گوشه نشین خرابه ها شده اند و از ریا و نیرنگ گریزانند که این دو نگرش گروه های مثبت و منفی اجتماع عصر حافظ را تشکیل می ده...

در این مقاله به بررسی گفتمانی ابیات تخلص در غزل های حافظ پرداخته شده است؛ چنان که با نگاه گفتمان شناختی باختینی به ابیات تخلص حافظ روشن شد که هرچند در همة آن ها حافظ خود را خطاب قرار می دهد و بیت آخر را به عنوان امضای اشعارش به گونه ای نتیجه گیرانه می سراید، اما در این خطاب قرار دادن خود، یک گویندة واحد وجود ندارد؛ به عبارت روشن تر، این «خود» که در واقع طرف مکالمة حافظ است، هر بار موضعی متفاوت ...

در سبک شناسی نوین، بین روانشناسی و مختصات سبکی شاعر یا نویسنده رابطه وجود دارد. یونگ معتقد بود که یک ناخود آگاه جمعی میان همه انسان ها مشترک است. ضمیمه ناخودآگاه جمعی خود در بردارنده کهن نمونه هایی است که انسان از نیاکان به یادگار دارد. هنر و ادبیات از طریق آرکی تایپ به تاریخ قدیم همه افراد بشر می پیوندد و هر خواننده ای به نوعی خود را ناخودآگاه در آن باز می یابد. بین اندیشه هـای ناب حافـظ و مقو...

چکیده: حافظ در قالب غزل های شورانگیز خود ، سخن از عشق و دوستی می گوید و لابلای این همه شور و عشق متذکر می شود که ، ریا و سالوس آفت عشق است . پس با ریا به ستیز برمی خیزد . زاهد ، شیخ ، صوفی ، محتسب و ... نمادهایی هستند که حافظ برای نمایاندن زشتی ریاکاری و تزویر، آنها را به خدمت می گیرد و با یاری رند ، پیر و حافظ ، پا به میدان مبارزه با آنها می گذارد . خود را در حد یک رند خراباتی بدنام پایین...

بسیاری از ابیات حافظ، بدون آنکه به لحاظ واژگان و ترکیبات دشواریی داشته باشد محل شبهه و نزاع است. این شبهه انگیزی جزء ذات غزلیات حافظ است و مربوط به رندانه سخن گفتن اوست؛ این روش درحقیقت بخشی از رندی حافظ است ما برای فهم رندی حافظ، ناگزیریم روشی به کار ببریم که آن شبهات را برطرف کند. با توجه به تبحّر حافظ در حوزة بلاغت اسلامی بویژه دانش معانی، شاید یکی از ابزارهای کارآمد در فهم رندی حافظ و حلّ اخت...

چکیدهیکی از مباحثی که همواره در بحث از ساختار غزل مطرح می شود، موضوعِ بود یا نبود انسجام در غزل ‏است. پژوهش حاضر با به کارگیری رویکرد زبان شناسی نقش گرا و بر اساس الگوی هلیدی و حسن ‏کوشیده است به بررسی و تحلیل انسجام غیرساختاری در غزل بپردازد. از این رو پس از استخدام این ‏الگو، تبیین اصول انسجامِ غیر ساختاری و تفکیکِ آن از انسجام ساختاری کوشیده شده است بر اساس ‏غزلی از حافظ موضوع انسجام توصیف و تب...

یکی از مباحثی که همواره در بحث از ساختار غزل مطرح می شود، موضوعِ بود یا نبود انسجام در غزل است. در همین راستا، مقاله پیش رو در پیِ آن است که با به کارگیری رویکرد زبان شناسی نقش گرا و استخدامِ الگویِ انسجامِ ساختاری، ساختارِ تماتیکِ غزلی از حافظ را بررسی کند. بنابراین هدف از انجام این پژوهش آن است که با تحلیلِ ساختارِ تماتیک «بند» و نحوۀ ساز مان دهی عناصرِ درونی آن چگونگی، بروز و ظهورِ انسجام ساختاری را در...

یکی از مباحثی که همواره در بحث از ساختار غزل مطرح می شود، موضوعِ بود یا نبود انسجام در غزل است. در همین راستا، مقاله پیش رو در پیِ آن است که با به کارگیری رویکرد زبان شناسی نقش گرا و استخدامِ الگویِ انسجامِ ساختاری، ساختارِ تماتیکِ غزلی از حافظ را بررسی کند. بنابراین هدف از انجام این پژوهش آن است که با تحلیلِ ساختارِ تماتیک «بند» و نحوۀ ساز مان دهی عناصرِ درونی آن چگونگی، بروز و ظهورِ انسجام ساختاری را در...