بحث عقل، کارکرد و محدوده آن یکی از مباحث مهم و تأثیرگذار در شکل‌گیری آرا و عقاید، مخصوصاً در حوزه دین، است که افراط و تفریط‌های فراوانی در خصوص آن صورت گرفته است. در این مقاله ضمن بررسی معانی عقل، دیدگاه ابن‌تیمیه، از رهبران و بنیان‌گذاران جریان سلفی‌گری، و شیخ یوسف بحرانی، از علمای اخباری‌گری شیعه، را بررسی می‌کنیم و نقاط اشتراک و اختلاف آنها را، به رغم ظاهرگرایی هر دو، می‌کاویم. هرچند هر دو تا...

از بحث‌های فلسفی مورد اهتمام در فلسفة اسلامی و فلسفة غرب مشخص کردن مرزهای شناخت عقل انسانی از واقع است. به تبع مرزهای وجودی عقل در شناخت، مرزهای سخن و گفتار عقل در مقام اخبار از واقع به میان می‌آید. در مقالة حاضر کوشش شده است تا مرزهای شناختاری و گفتاری عقل با ملاک‌هایی بیان شود که با توجه به آن‌ها سکوت‌های ممکن و سکوت‌های ضروری عقل در مقام اخبار از واقع مشخص شود. در عین حال، متعلق سکوت ضروری ع...

نوشتار حاضر، ترجمه کتاب شیعه شناسی تألیف علی ربانی گلپایگانی به زبان اردو است، که ضمن بررسی تاریخچه پیدایی شیعه، به مهم ترین عقاید شیعیان در زمینه مباحثی همچون: توحید، نبوّت، امامت، معاد و عدل و مسایلی مانند اعتقاد به شفاعت، توسل و زیارت قبور اهل بیت( اشاره کرده و برخی شبهه های وارد شده از مخالفان شیعه نسبت به خاستگاه و اعتقادات کلامی و فقهی آنان را بررسیده و با ادله عقلی و نقلی به آن ها پاسخ می...

هدایت، به معنای نشان دادن راه درست مقصد، از واژه‌های پرتکرار در قرآن و حدیث است. هدایت، گونه‌ای راهنمایی، همراه با لطف و بار معنایی مثبت است؛ ولی گاه به قصد تهکّم برای غیر آن به کار می‌رود. هدایت کردن خداوند به دو گونه عمومی و ویژه است. هدایت عمومی خداوند، شامل همه آفریده‌هاست و به سه گونه هدایت فطری، عقلی و تشریعی قابل تقسیم است که هر کدام نیز شاخه‌های فرعی دیگری دارند. هدایت ویژه خداوند نیز گ...

هرچند بنابر آگاهی‌های موجود کتاب تحف‌العقول از جمله منابع حدیثی متقدم است که به دست علی بن حسن بن شعبة حَرّانی ـ معاصر شیخ صدوق (م 381ق) ـ تألیف شده است, اما نخستین اشاره‌ها به آن در آثار سده‌های دهم و یازدهم هجری دیده می‌شود. نقل حدیث «معائش عباد» از این کتاب در المکاسب شیخ انصاری (م 1281ق) موجب شهرت بیشتر تحف‌العقول در محافل فقهی گردید. فاصلۀ زمانی تدوین کتاب تا نخستین اشاره‌ها به آن از یکسو و ...

مسئولیت کیفری اشخاص دارای نقیصه عقلی، از جمله موضوعاتی است که در قوانین کیفری کشور ما مسکوت مانده است. این اشخاص کسانی هستند، که رشد عقلی و هوشی آن ها در مرحله ای از تکامل ناقص مانده، لذا از نظر میزان هوشبهر (iq) از افراد متعارف و معمول جامعه در سطحی پایین تر می باشند. لازم به توضیح است، با وجود این که در کتب معتبر فقهی این اشخاص به (عته) معروف بودهو فاقد مسئولیت کیفری معرفی شده اند؛ اما بین حق...

هدایت، به معنای نشان دادن راه درست مقصد، از واژه های پرتکرار در قرآن و حدیث است. هدایت، گونه ای راهنمایی، همراه با لطف و بار معنایی مثبت است؛ ولی گاه به قصد تهکّم برای غیر آن به کار می رود. هدایت کردن خداوند به دو گونه عمومی و ویژه است. هدایت عمومی خداوند، شامل همه آفریده هاست و به سه گونه هدایت فطری، عقلی و تشریعی قابل تقسیم است که هر کدام نیز شاخه های فرعی دیگری دارند. هدایت ویژه خداوند نیز گ...

از سال ها پیش که «اتانازی» به عنوان راهکاری برای کاهش درد و رنج بیماران مطرح شد، با چالش های حقوقی و اخلاقی فراوانی روبه رو گردید. صرف نظر از مباحث حقوقی و فقهی این مسأله، آن چه برای نویسندگان این مقاله اهمیت دارد بررسی روایی یا ناروایی اخلاقی آن است اما از آن جا که مکاتب اخلاقی مختلف، پاسخ های متفاوتی به این مسأله دارند کوشیده شده است تا جنبه های اخلاقی آن در دو دستگاه اخلاقی وظیفه گرا (با قرا...

عقل از جمله مدارک تفسیر قران است و کاربرد آن در تفسیر به طور مطلق مورد انکار مفسران فریقین نمی باشد عقل در سه معنای ادارک بدیهیات بعنوان قرینه برون نصی قوی تشکیل دهند ه قیاس های منطقی برای تحصیل نتایج و تبیین ملازمه ها و قوه استنباط از آیات با استفاده از داده های درون نصی و برون نصی مورد قبول همه مفسران است عقل به معنای قوه ی مستقل در ادارک حسن و قبح افعال و تشریح حکم و نیز قوی تاویل بخشی به ظو...