نهاد ها، سازمان ها و ساختار اداری هر جامعه از جمله آثار حیات اجتماعی و تمدنی آن جامعه محسوب می شوند؛ لذا تغییر و تحول این ساختار ها و سازمان ها از موضوعات اساسی در بررسی سوابق تاریخی و فرهنگی هر جامعه است. در این میان ساختار اداری ایران اگرچه در دوره های تاریخی در ظاهر از ویژگی ها و کارکردهای مشابهی برخوردار بوده است، اما بررسی ها نشان می دهد سازمان های اداری در دوره های گوناگون و حکومت های مخت...

در میان آموزه های معماری ایرانی دو نظریه ی «مستطیل طلایی ایرانی» و «گز و پیمون» از شهرت بسیاری برخوردارند. بسیاری از بزرگان اظهار داشته اند که معماران ایرانی از این نسبت ها برای خلق فضاهای معماری در طرح حیاط مرکزی و اتاق های خانه ها استفاده کرده اند. در مقاله ی حاضر، صحت این فرضیه با مطالعه فضاهای پنج دری، سه دری و حیاط در ده خانه ی تاریخی شهر شیراز مربوط به دوره ی قاجار مورد بررسی قرار گرفته ا...

خانه حبیب آبادی از جمله خانه های تاریخی اصفهان است که با توجه به قرار داشتن در محله ای تاریخی و در نزدیکی میدان عتیق و دیگر بناهای تاریخی محله، از موقعیت ویژه ای برخوردار است. خانه حبیب آبادی در کنار خانه های تاریخی دیگری چون قادریان، بدیع الصنایع، کدخدایی و هریتاش جای داشته که این همسایگی، مجموعه ای تاریخی را شکل می دهد که باززنده سازی آنها در صورت برنامه ریزی و کارشناسی درست با توجه به بافت م...

طرح و نقش گلفرنگ، یکی از نقوش پر کاربرد در حوزه هنر­های سنتی، و طراحی قالی است. نقوش موسوم به گل رز یا گل و مرغ، از هنر غرب نشأت گرفته است و اکثر پژوهشگران، این نقش را از نقوش فرنگی می­دانند. نقش گلفرنگ از دوره صفویه با رواج فرنگی­سازی وارد هنر ایران شده و عصر قاجار، دوره اوج آن بوده است. این نقش از همان ابتدا، در تمام زمینه­های هنری مثل نقاشی و کتاب‌آرایی، کاشی‌کاری و گچ‌بری ورود پیدا می­کند؛ ...

معماری قاجار فصل دگرگونی آرمان‌ها و ارزش‌ها و عرصه تنوع و تضاد در شیوه‌ها و گرایش‌های معماری و شهرسازی ایران است. این دگرگونی، همزمان با رنگ باختن تدریجی مبانی هویت اجتماعی گذشته مانند قومیت، مذهب و زبان و نیل آن به سوی مفاهیمی همچون فرادستان (خواص)، و فرودستان (عوام) نمود بسیار برجسته‌ای در حوزه معماری مسکونی پیدا کرد و ساختار همگون و یکپارچه محلات سنت‌محور سابق را به عرصه چالش میان سنت و تجدد...

چکیده: ادامه ی تحول و تعالی هر هنری، بستگی به شناخت دقیق آثار گذشته و درک صحیح ضرورت ها و نیازهای حال جامعه دارد. معماری مناطق کویری- از جمله شهر کاشان، به دلیل داشتن نمونه های بسیار از خانه های تاریخی در دوره قاجار- علی رغم شواهد زیادی از تاثیرات غربی، بیشترین ویژگی های هنر و معماری دوره ی خود را حفظ کرده اند و بررسی ماهیت و ابعاد وجودی و کارکردی گودال باغچه- به عنوان اصلی ترین فضای هنری در د...

چکیده : حکومت قاجار (1210ـ1342ق/1795ـ1925م) همزمان است با دگرگونی های اجتماعی و فکری در غرب و اوج گیری پیشرفته های علمی و فنی این در حالی بود که در ایران آنچنان به امر آموزش و تعلیم زنان توجهی نشده بود و تا قبل از نهضت مشروطیت، مراکز و سازمان های مشخصی و رسمی که در امر آموزش و تعلیم زنان فعال باشد وجود نداشتند و براساس شرایط خانوادگی افراد به مکتب خانه می رفتند اما بعد از مشروطه یکباره اوضاع...