یکی از مهم¬ترین موضوعات پژوهش¬های ادبیات تطبیقی، اقتباس است که در آن نویسنده به تفسیر یا بازآفرینی اثر هنری دیگر می¬پردازد. با توجه به پیوند جدایی ناپذیری که از دیرباز میان اسطوره و درام وجود داشته، اقتباس از اسطوره به یکی از موضوعات مورد توجه نمایشنامه-نویسان معاصر ایران و عرب¬ها تبدیل شده است. توفیق¬الحکیم و غلامحسین ساعدی، دو نمایشنامه¬نویس مطرح ادبیات عربی و فارسی هستند که اولی در نمایشنامه...

ترجمة نمایشنامه همواره کاری دشوار قلمداد شده است. این واقعیت که نمایشنامه به منظور اجرای بر صحنه نگاشته می‏شود، موجب خواهد شد مترجم علاوه بر وفاداری و صحت ترجمة متن اصلی، نکات مهم دیگری را نیز در نظر داشته باشد. مهمترین این نکات، کنش دراماتیک است که اگر مترجم تنها درصدد ترجمة ادبی متن باشد، به کلی از میان می‏رود. در پژوهش حاضر دو ترجمة متفاوت از نمایشنامة غرب حقیقی نوشتة سم شپرد مورد بررسی قرار...

ویتگنشتاین نظریه ی بازی های زبانی را بر اساس فعالیت های روزانه ی مردم ارائه کرد و تام استوپارد در سال 1980، دو نمایشنامه ی هملت داگ، مکبث کاهوت را -که همراه با یکدیگر اجرا می شوند- بر پایه ی این نظریه نگاشت. وی در هملت داگ مخاطبان را در معرض زبانی جدید به نام داگ قرار می دهد که شامل واژه های انگلیسی است اما معانی این واژه ها کاملا متفاوت اند. در نمایشنامه ی نخست، زبان داگ بر اساس نظریه ی کارکرد...

سبک‌شناسی درام که حوزه‌ای بین‌رشته‌ای میان کاربردشناسی و مطالعات نقد ادبی محسوب می‌شود، معیارهای متعددی را برای تحلیل آثار نمایشی و شناختی کامل‌تر از عناصر مختلف تشکیل‌دهنده‌ی آن به دست می‌دهد. از مهم‌ترین این معیار‌ها، نوبت‌گیری در دیالوگ‌های نمایشنامه و موضوع کنش‌های گفتاری است که به وسیله‌ی آنها می‌توان دریافت دقیق‌تری از نمایشنامه داشت. در زمینه‌ی نوبت‌گیری برخی شاخصه‌ها از قبیل شروع مکالمه...

به نظر می­ رسد در دهۀ دوم سدۀ بیست، یک گفتمان پسااستعماری به دو شاخۀ مجزا امّا مرتبط تقسیم شده باشد؛ بخش اوّل آن واکنش مردم تحت سلطۀ استعمار به فرهنگ و ادبیات و نوع نگاه آن­ ها است و چند سده پیشینه دارد؛ هر چند از دهۀ 1970 و با کتاب شرق­ شناسی ادوارد سعید شتاب گرفت و رنگ و بوی دیگری یافت. بخش دوم آن شامل واکنش هنرمندان و نویسندگان کشورهای سلطه­ گر، مثل کاریل چرچیل و هاوارد برنتن در انگلیس است که ...

نقد روان‌کاوانه یکی از رویکردهای نقد ادبی است که حدود یک قرن از عمر آن می‌گذرد. در این رویکرد نقدی، اثر ادبی از منظر روان‌شناسی نقد و تحلیل می‌شود. یکی از نمایشنامه‌های عربی که قابلیت خوانشِ روانکاوانه را دارد نمایشنامه "عراضة الخصوم" نوشته‌ی "علی عقلة عرسان" ادیب سرشناس سوری (1940م) است. در این نمایشنامه شخصیت "ام‌سلیم" جهت دست‌یابی به اهدافش، کُنش و واکنش‌های فراوانی از خود نشان می‌دهد که بسیار...

مجموعة نمایشی «من فوق سبع سماوات» باکثیر از جمله نمایشنامه­های تاریخی اسلامی است که حضور عنصر شخصیت در آن بسیار پررنگ‌تر از دیگر عناصر نمایش است. شخصیت در نمایشنامه به انواع گوناگونی از جمله اصلی و فرعی، ایستا و پویا، مقابل و مخالف، نوعی و همه­جانبه و... تقسیم­بندی می­شود. شخصیت­پردازی در نمایشنامه معمولاً به کمک برخی تکنیک­ها همچون گفتگو، عمل، صحنه­پردازی و نامگذاری صورت می‌پذیرد. ­این مقاله بر...

نمایشنامه تراژیک «رومئو و ژولیت» با دقایق و ظرایف ادبی توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. خصایص مثبت و منفی انسانی چون عشق، فداکاری، صداقت، پاکبازی، وفاداری، تعصّب، نفرت، خیانت از بن‌مایه‌های این نمایشنامه است. این نمایشنامه نمونة خوبی است از جنبه‌های هنری آثار شکسپیر. با توجه‌ به این‌که وحدت فطری انسانی موجب پدیداری آثاری با بن‌مایه‌های مشابه در بین اقوام مختلف است، این نکته قابل درک است که چ...