چکیده عباسیان طی دوره ای که از آن به دوره دعوت یاد می شود، توانستند امویان را از خلافت کنار زده، خود قدرت را به دست گیرند. این دوران، حکومت اموی مخالفان دیگری نیز داشت که عباسیان به تناسب و ضرورت پیش آمده رفتاری برگزیدند. رفتار آنان در چندین طیف همراهی، سکوت، کناره گیری و در مواقعی ضدیت با قیام های ضد اموی قرار داشت. در کنار آن عباسیان با سازمان دادن به دعوت خود، حرکت را تند و سریع تر کردند ...

دولت طولونیان (254-292ق) از جملۀ دولت های کوچکی بود که در دوران ضعف و تجزیۀ خلافت عباسی در سرزمین باستانی مصر پاگرفت. از آنجا که هردولتی برای ادارۀ قلمرو خویش نیازمند نظام دیوانی کارآمدی است، امرایطولونی، به ویژه احمد و خمارویه، نیز علاوه بر حفظ دیوا ن ها و سازمان های موجود که به تدریج از آغاز ورود اسلام در مصر شکل گرفته بود، اقدام به تأسیس دیوان ها و سازمان های جدیدی کردند. در این نوشتار سعی ش...

مستنصر (خلافت 427 - 487ق) یکی از معروف‏ترین خلفای فاطمی مصر است که مدت زیادی بر مسند قدرت بود. دوران او با این‏که فراز و نشیب‏های زیادی داشت؛ اما یکی از مهم‏ترین و حساس‏ترین دوره‏های تاریخ دولت اسماعیلی مذهب مصر به شمار می‏رود. هنگامی که حکومت اسماعیلی مصر، در سراشیب سقوط قرار گرفت و خطرات داخلی و خارجی آن را تهدید می‏کرد، وزارت به شخصی به نام بدر الجمالی (وزارت 466 - 487ق) سپرده شد و او توانست...

دو قرن اول هجری، یکی از مهم¬ترین دوره های تاریخ اسلام به شمار می¬آید که یکی از دستاوردهای آن، فتح سرزمین¬های مختلف و به مرور زمان تشکیل امّت اسلامی در زیر لوای خلافت اسلامی در سرزمین-هایی است که ویژگی¬های جغرافیایی متفاوتی دارند. ارّان نیز از جمله سرزمین¬هایی است که به وسیله مسلمانان فتح شد و با این فتح، وارد مرحله تازه¬ای از تاریخ خود گشت. این سرزمین، در دوران خلافت عثمان بن عفّان در سال های 24-2...

فرقه اسماعیلیه بر اثر اختلاف در جانشینی امام جعفر صادق (ع) بوجود آمد، توانست در مدت کوتاهی با سازماندهی تشکیلاتی پیچیده برای امر دعوت به موفقیت های زیادی نائل آید و پیروان بیشماری را در سرزمین های اسلامی از جمله ایران، شام، یمن و مصر بدست آورد. تشکیل خلافت فاطمی در مصر اوج موفقیت و تأثیرگذاری تشکیلات دعوت را نشان می دهد. داعیان اسماعیلی که طی روندی پیچیده به خدمت امر دعوت در می آمدند، از میان پ...

امویان از همان آغاز در اندیشه کسب خلافت بودند و در این راه با ادعاهایی که نشان از اهداف آنان داشت ، وارد شدند. نخست خونخواهی عثمان را بر اولیای دم و خویشان وی-بنی امیه-واجب دانستند. پس از رسیدن به خلافت گفتند: خلافت حق آنهاست و آن را از عثمان به ارث برده اند. سپس به مذهب جبرگرایش یافتند، خود را برگزیده خداوند برای حکومت بر مسلمانان خواندند و برای اثبات حق خویش در خلافت و تجویز و توجیه انتخاب ول...

در­ دوران ­نخست­ خلافت ­عباسی (232-132ه.ق) آثار ­زیادی ­از ­زبان ­پهلوی­ به عربی ­ترجمه­گردید؛ هدف نویسندگان­ آن ­بود ­که در ­وهله ­نخست­ فرهنگ ­و ­تمدن ­ایران زمین ­را ­زنده ­نگه ­دارند ­و­ از­ آن­ در ­مقابل ­قوم ­عرب حفاظت ­نمایند؛ پس­ نهضت­ شعوبیه­ را­ در­ ابتدای ­امر ­به ­عنوان ­حرکتی ­ادبی ­آغاز ­نمودند ­و ­پس ­از ­آن ­با ­بهره­گیری از­ علاقه ­خلفای ­عباسی ­به ­کسب­ رویدادها ­از ­سیرت­ ­پا...