مقالهء حاضر به بررسی مقایسه ای مقولهء صفت در زبان های فارسی و آلمانی می پردازد. شناسایی صفت در زبان آلمانی با ملاک های ساخت وا ژی و نحوی صورت می گیرد. اما در زبان فارسی اغلب مرز دقیقی بین صفت و سایر مقولات دستوری وجود ندارد و شناسایی صفت به سادگی ممکن نیست. با این حال فارسی زبانان، ابزارهای مختلفی برای تشخیص این مقوله به کار می گیرند. در زبان ألمانی صفت وصفی به اعتبار جنس دستوری، شمار و حالت صر...

جدایی­گزینی که به معنی جداشدن قسمتی از افراد یک مجموعه از دیگر افراد آن مجموعه است، یکی از معضلات بزرگ شهری است که یکپارچگی آن را به مخاطره می­اندازد و مانع سازوکار درست شهر به عنوان کلیتی واحد می­شود. برای مقابله با جدایی­گزینی، رویکردهای مختلفی به اجرا در آمده است. آنچه که این پژوهش به عنوان رویکردی تحلیلی برگزیده، بررسی این معضل شهری از منظر محیطی، کالبدی و فضایی است. پشتوانه نظری این پژوهش ...

مقالۀ حاضر به بررسی قواعد ساخت سازه‌ای فارسییبۀ بیستون می‌پردازد. قواعد ساخت سازه‌ای ایی‌یگاه هسته را نسبت به وابسته‌هایش در گروه‌های نحوی مختلف از قبیل گروه اسمی، گروه فعلی، گروه حرف اضافه‌ای، گروه صفتی و گروه قیدی تعیییه و تحلیل داده‌یه بر نمونه‌ها و مثال‌هایییبۀ بیستون، به‌عنوان مهم‌ترین و مفصل‌ترین متن فارسی باستان، صورت گرفته است. از تحلیل گروه‌های نحویِ فارسی باستانِ به‌یبۀ بیستون و با توجه...

در دستور وابستگی مفهوم ظرفیت، همان ویژگی های واژگانی فعل است. در این دستور مقوله هایی مانند فعل و اسم قابلیت ترکیب با دیگر سازه های جمله را می یابند و رابطة سلسله مراتبی میانِ کلمات در داخل جمله برقرار می شود. در این دستور فرض بر این است که هر جمله دارای یک فعل اصلی است و براساس نوع و تعداد متمم های اجباری و اختیاریِ آن فعل، می توان ساختِ بنیادین جمله هایی را که فعل در آن ها به کاررفته، تعیین کرد؛...

امام علی (ع) در خطبه­ی­ یکصد و یازدهم نهج البلاغه، بسیاری از صنایع ادبی و تمهیدات زبانی را هنرمندانه به خدمت گرفته است. یکی از شیوه های سبک ساز ایشان، استفاده­ی گسترده از ساخت های همپایه است. امام­(ع) روش­های مختلفی، از جمله تقویت موسیقی و آهنگ کلام و تأکید بر سخنان، با هدف انتقال پیام های خود، از این ساخت ها استفاده نموده است. ساخت ها­ی همپایه در این خطبه، دو سازه­ای، سه سازه ای و زنجیره ای اس...

اگر چه بیشتر گروههای نحوی زبان فارسی، همجون گروه اسمی (NP)، گروه صفتی (AP) و گروه قیدی با حرف اضافه (PP) ساختار هسته آغازین تلقی گشته اند و بر این مبنا تحلیل شده اند، با این حال اکثر دستوریان و زبان شناسان بر مبنای توالی عناصر سازندة جمله که ساخت فاعل- مفعول- فعل یا (SOV) را ارائه می دهند، این زبان را اساساً زبانی هسته پایانی تصور نموده اند، در این مقاله، نویسنده با استناد به این واقعیت که اکثر ...

این مقاله به بررسی فضای معنایی فعل «شدن» در زبان فارسی می¬پردازد تا برخی ویژگی¬های بنیادین شناخت زبانی بشر، همچون تحلیل¬پذیری و ترکیب¬پذیری را تحلیل کند. یکی از پربسامدترین افعال در زبان فارسی فعل «شدن» است که با توجه به نقش¬های متفاوتی که در سطح جمله ایفاء می کند، شاید فعال¬ترین فعل در این زبان باشد. با چشم¬اندازی درزمانی «شدن» با چهار کاربرد مجزا (فعل اصلی، فعل ربطی، فعل کمکی تکلیفی و جزء فعل...

یکی از مباحث اصلی در تحلیل گفتمان ساخت اطلاعی است. تأثیر ساخت اطلاعی را در صورت نحوی، واج شناختی و ساخت واژی جمله می توان دید. در حوزۀ تأثیر ساخت اطلاعی بر صورت ساخت واژی جمله، مبحثی تحت عنوان ارجاع گفتمانی وجود دارد. در این مقاله، ارجاع گفتمانی در رمان «مدیر مدرسه» و کتاب «زبان و تفکر»، بر اساس سلسله مراتب کهنگی گاندل، هدبرگ و زاخارسکی (gundel, hedberg and zacharski, 1993) که یک مدل شناختی است...