نقد شاعران بر شاعران که از روش‌ها و رویکردهای نقد ذوقی به شمار می‌آید، در پهنه‌ی شعر فارسی رواج نسبی داشته است. شاعران از دیرباز تاکنون با شیوه‌ها و انگیزه‌های مثبت و منفی به نقد و نظر درباب شاعر یا شعر او پرداخته‌اند. با مروری در سروده‌های شفیعی کدکنی درمی‌یابیم که وی در اشعارش به این شیوه ی نقد اهتمام ورزیده است. در این مقاله، کوشیده‌ایم تا افزون بر تبیین وجوه تشابه و تفاوت شعر – نقدهای شفیعی...

تمدن درۀ سند، عنوان تمدنی است که از هزارۀ سوم تا 1500 قبل از میلاد در درۀ رود سند و در قسمتی از شبه قاره، رونق داشته و یکی از عالی ترین و نخستین تمدن های جهان محسوب می شود. این تمدن بوسیلۀ اکتشافاتی که از 1922 م به بعد در موهنجو دارو درهاراپا به عمل آمده کشف شده و این دو مکان مراکز اصلی درۀ سند و شهرهای عمدۀ آن بوده اند. این تمدن از آغاز تاکنون هنرمندان، نویسندگان، دانشمندان و شاعران و عارفان ...

شعر بومی یکی از جلوه‌گاه‌های فرهنگیِ هر قومی است. در این‌گونه سروده‌ها ، شاعر تلاش می‌کند آنچه را که با زبان رسمی قادر به افادة آن نیست، به وسیلة زبان و گویش محلی خاص خود به شعر درآورد .دو بومی سرودة «آدورون» اثر جانعلی خاوند و « مِشِی نازی» سرودة طهماسب بدرود که هر دو به گویش رودباری سروده شده‌اند، آیینة تمام نمای فرهنگ مردم جنوب کرمان هستند. هر دو سروده بازتاب رجعت حسرت بار شاعر به روزگار گذشته ...

تمایلات فلسفی سروده هایی ودایی، در اوپنیشادها به صورتی مبسوط مورد بحث قرارگرفتهاست و به جای سرودهای ستایش آمیز ودایی که مخاطبانشان خدایان و الهه ها بودند، در اوپنیشادهاجستجوی حقیقت نهفته در اشیاء، و یافتن اصل ثابت و بی تغییر پنهان در وقایع متغیّر و نا پایدارمطرح شده است . در حالی که سروده های ودایی از انشعابات مختلف و پراکندۀ وجود متعال سخنمی گویند، اوپنیشادها از حقیقت واحدی سخن به میان می آوردن...

پژواک نوای عشق، هنوز در سروده های شاعر اندیشمند عرب، خلیل حاوی به گوش می رسد و افسانه های افسون پریان و حکایت سیب زندگی در میان شعرهای او همچنان رساترین آوایی است که روایت مرگ آرزوهای دیرینه ی بشر و بی گناهی نخستین او را به گاه زندگی در آرمانشهر پردیس یا همان فردوس باز می گوید و هبوط و فرود او را از افلاک به خاک و از لاهوت به ناسوت اعلام می دارد. این نوشتار برآن است تا خاستگاه روان شناختی نمود ...

چکیده لاهوتی و زهاوی، دو تن از شاعران برجسته تاریخ معاصرِ ایران وعراق، تقریباً در یک دوره زمانی زیسته اند و شرایط حاکم بر سرزمین دو شاعر، بسیار شبیه به هم است. اوضاع سیاسی و اجتماعی مشابهی که بر ایران و عراق در این برهه از تاریخ حکم فرما بود، سبب شده که مضامین سروده های لاهوتی و زهاوی، با وجود عدم ارتباط مستقیم میان دو شاعر، شبیه به هم باشد. هدف این پژوهش، بررسی اشعار لاهوتی و زهاوی در زمینه نقد ...

ترانه¬ها دل¬سروده¬های ناب و بی¬پیرایه¬ای هستند که معمولاً افراد عوام و گمنام آنها را سروده¬اند. از این¬رو، با احساسات باطنی و اندیشه و زندگی مردم هر قوم پیوند ناگسستنی دارند و به عنوان میراث فرهنگی و ادبی اقوام، بیانگر آرزوها، عواطف، آرمان¬ها، انتظارات، روحیات و نیازهای آنها هستند. این سروده ها از انواع ادبیات عامیانه به شمار می آیند و تحقیق درباره آنها علاوه¬بر فایده ادبی و ارزش زبان¬شناسی، از ...

یکی از شگردهای صائب نظیره‌گویی است. در دیوان او به نام حدود هشتاد شاعر اشاره شده است. بعد از مولوی، بیشترین استقبال و اقتفاهای صائب از حافظ است. صائب بیست و نه غزل را به استقبال غزل‌های حافظ سروده که در پایان غزل به نام او اشاره کرده است. علاوه بر این حدود 160 غزل دیگر حافظ را از جهت وزن، قافیه و ردیف تقلید کرده؛ امّا به اسم او اشاره نکرده است. گاهی اوقات نیز در مقابل یک غزل حافظ، چندین غزل سرود...

منظومة «ایرج و هوبره» و «زهره و منوچهر» از جمله داستان­های غنایی معاصر است که در تعارض و اختلاف میان دو عقیدة عشق و وطن­خواهی سروده شده است. منظومة «زهره و منوچهر» ترجمة آزادی است که ایرج­میرزا آن را به تتبّع از «ونوس و آدونیس» ویلیام شکسپیر سروده است. منظومة «ایرج و هوبره» قاسم لاربن نیز یکی از آخرین منظومه­های عاشقانه در ادبیّات فارسی است که به تقلید و استقبال از منظومة عاشقانة «زهره و منوچهر» ...

نشانه شناسی گریماس از انواع نشانه‌شناسی ادبی محسوب می‌شود که به تبیین جنبه‌های بیانی، تأثیری و دلالی اثر ادبی می‌پردازد. پیکرة مورد پژوهش، سرودة قصیدة الأرض اثر محمود درویش است که بر سیاق سروده‌های ادب پایداری افزون بر ویژگی‌های شعری از خصوصیات داستانی نیز بهره برده است؛ به همین دلیل جستار حاضر با هدف نشانه-شناسی جنبه‌های گوناگون سروده و تعیین مؤلفه‌های معنایی آن به رشتة نگارش درآمده است. همچنی...