با وجود اینکه در تذکره های شعر فارسی نگاشته شده در قرن یازده و به ویژه دوازده هجری، جریان ادبی طرز خیال به عنوان طرز شاعری مطرح و پر طرفدار معرفی شده است در اغلب آثار سبک شناسی جدید نادیده گرفته شده است که شاید بتوان مهم ترین دلیل آن کلی نگری و بی توجهی به طرزهای شاعران متوسط شعر فارسی دانست زیرا در دسته بندی های سبکی مربوط به شعر فارسی در بیشتر موارد خصایص طرزها و سبک های مطرح بر اساس آثار برج...

ارتباط آشکار اعراب با سایر ملل، به ظهور اسلام باز می گردد. به گواهی تاریخ از همان عصور اولیّه ی گسترش این دین، ارتباط زبان عربی و فارسی عمیق بوده و در عرصه ی ادبیات، شاعران و افکار آنان را به یکدیگر پیوند داده است. در این تحقیق در قالب ادبیات تطبیقی و با پشتوانه ی قوانین آن که همان یافتن ویژگی مشترکِ آشکار و پنهان بین دو زبان و پدیده ی تأثیر و تأثر است، اشعار حِکَمی متنبّی عرب زبان و صائب فارسی زبان...

ادبیات در شکل و محتوا با دین همسویی های فراوانی دارد و به همین دلیل بیشترین آمادگی را برای آمیزش با آموزه های دینی دارد. این امر باعث شده تا «ادبیات دینی» یا «ادبیات مذهبی»، پیشینه ای به قدمت تمدن و فرهنگ بشری داشته باشد. در ایران نیز از آغاز شکل گیری ادبیات فارسی همواره شاعران و ادیبان از آموزه های دینی ـ مذهبی بهره برده اند که پس از دوره صفویه، ادبیات فارسی به دلیل تلاش های شاه اسماعیل صفوی و...

هر مکتب ادبی‌ دارای یک ایدئولوژیِ غالب است که عموما در هیات نمادها یا اصطلاحات هرمونتیکیِ پربسامد متجلّی می‌شود؛ دو اصطلاح تامل‌برانگیزِ «صلح کل» و «وسعت مشرب» که نمود بسیاری در شعر شاعران سبک هندی، چون صائب، بیدل، طالب، فیضی و عوفی و... دارد، از جملۀ چنین اصطلاحاتی است. بررسی نمودهای این دو اصطلاح پرتکرار، آگاهی‌های فراوانی در زمینۀ هستی‌شناسی این مکتب ادبی و از جمله تناظر آن با پلورالیسم دینی در ...

شبنم یا قطره‌های آبی که شبها بر گل و گیاه می‌نشیند، یکی از سازه‌های زبانی در ساختار غزل به حساب می‌آید که علاوه بر معنای قاموسی و متعارف خود در هزاره تحول و تغییر اندیشه‌ها و سبکها، جای خود را بخوبی یافته و در مفاهیم هنری و مضامین فراقاموسی و مستعار، دستمایه‌ای برای آفرینش جلوه‌های نمادین و خلق درون مایه‌های اخلاقی و عرفانی گشته است؛ به گونه‌ای که در آثار گویندگان‌ایرانی، این موجود خُرد و درخشند...

اشعار سبک هندی به سبب عناصر خیال‌انگیز و ایماژ‌پردازی‌های آن، در خور تأمّل شناخته شده است؛ و از لحاظ تبیین کلام، سروده‌های این سبک به اشعار متافیزیکی شاعران قرن هفدهم انگلیس می‌ماند. این نوع شعر از ایجاز، دقت و معنای خاصی برخوردار است و در عین اختصار سرشار از معانی بدیع و عمیق می‌باشد. در این گفتار پاره‌ای از اشعار جان دان و صائب تبریزی مورد مقایسه قرار می‌گیرد، و به ن...

این مقاله قصد آن دارد که بخشی از معانی مختلف واژۀ «فرش» را در اشعار «عطّار نیشابوری»، «صائب تبریزی» و «بیدل دهلوی» مورد بررسی قرار دهد و نیز به این پرسش پاسخ دهد که چرا از بین تمامی شاعران بعد از اسلام در ایران، این سه شاعر از اهمیّت بیشتری برای این پژوهش برخوردارند و چگونه زمینه و زمانۀ حیات شان بر نظام شعرسرایی و همچنین گزینش واژگان شان (که در اینجا منحصراً مراد، واژۀ فرش است) تأثیرگذار بوده است...

موتیف یکی از اصطلاحات جدید نقد ادبی است که در تحلیل آثار ادبی می تواند یکی از عوامل مهم نقد و بررسی محسوب شود و مشخصه ی قابل توجهی برای سنجش و تشخیص نگرش و شیوه ی خلاقیّت صاحب اثر قرار گیرد. درتعریفی اجمالی موتیف به معنایِ موضوع، مضمون، الگوی صرفی، نحوی، موسیقایی ویا کلماتی است که در اثر شاعر تکرار می شود و ذهنیت و سمت و سامان خیال آفرینی او را نشان می دهد. یکی از عناصرخیال آفرینی واژه ها هستند ک...

چکیده ندارد.