تذکرۀ مجالس العشاق به نام دو نفر در تاریخ ادبیات فارسی شهرت یافته است: یکی سلطان حسین بایقرا و دیگری کمال الدین حسین گازرگاهی از عالمان دربار سلطان حسین. با آن که در متن کتاب پنج بار صراحتاً و با ذکر نشانه، سلطان حسین به عنوان مؤلف کتاب معرفی شده، اما محققان این انتساب را نپذیرفته و نویسندۀ اصلی متن را گازرگاهی می دانند. این مقاله با جستجوی رد پای مؤلف در متن کتاب تحقیق در شخصیت تاریخی امیر کمال...

کتاب نزهة الناظر و تنبیه الخاطر از جمله آثار روایی کهن شیعی است. عالمان شیعه از دیرباز، در عین توجه به ‏اثر، نسبت به مؤلف آن ابهام داشته اند. از نگاه بسیاری، شواهد حیات مؤلف تنها محدود به گزارش هایی بوده که ‏در میانه مطالب اثر وجود داشته است. حتی نام او نیز در نسخه های مختلف، به اشکال متنوع تصحیف شده و ‏بدین سان، امکان اعتماد به همان اندک داده ها درباره وی از این عالمان سلب گردیده است.‏ این عا...

دقایق‌الشعر ازجمله کتاب‌های فارسی در حوزه بلاغت است که در سده هشتم هجری تألیف ­شده است. این کتاب را پیشتر محمدکاظم امام منتشر کرده است. با بررسی دست‌نویس‌های موجود این کتاب، تحریری تازه از آن یافت شد که حاوی اختلافات و اضافاتی مهم نسبت به صورت چاپی آن است. در این جستار با بررسی تفاوت­های تبارشناختی دست‌نویس­های این کتاب و با استفاده از برخی منابع کهن، آگاهی­هایی تازه درباب مؤلف، مهدی­الیه و محل...

تصحیح یک اثر نفیس خطی و تحشیه و تعلیق بر تألیفی که از زمان‌های پیشین بر ‌جای مانده است، ازآن جا که مقوّم میراث فاخر قومی و ملی یک کشور است و اطلاعاتی وسیع در باب سلوک، اندیشه و ساختار فکری و زبانی دانشمندان و متفکران گذشته به دست می‌دهد و به دانسته‌های بشر کنونی می‌افزاید، پژوهشی اصیل است که منتقدان ادبی پیوسته بر آن تأکید کرده‌اند. نسخه‌ خطی «کاشف المشکلات» بهاء الدین ابوبکر بن کالنجار شیرازی ب...

یکی از آثاری که با هدف آموزشِ پژوهش در رشتة زبان و ادبیات فارسی منتشر شد مبانی و اصول پژوهش در زبان و ادبیات فارسی اثر قدرت‌الله طاهری است. بررسی جایگاه کتاب درمیان مجموعه‌آثار مشابه نشان می‌دهد که مؤلف با نگاه انتقادی ـ فلسفی، سعی می‌کند به مبادی و مبانی‌ای فراتر از زبان و ادبیات فارسی توجه کند. در این مقاله، نویسنده سعی می‌کند درکنار بیان اعتبار و ارزش اثر، مهم‌ترین کاستی‌های آن را با ارائة پی...

این کتاب دنبالة اثری است که مؤلف آن را با عنوان از رمان تا ضد رمان منتشر کرده و مبنای هر دو اثر هم مقاله‌ای که سال‌ها پیش منتشر کرده بوده است. موضوع اصلی کتاب جدید رمان نو در فرانسه و نیز نویسندگان رمان نو و آثارشان است. تعداد این نویسندگان زیاد نیست، ولیکن ما در ایران آن‌ها را از طریق ترجمة آثارشان می‌‌شناسیم و به همین خاطر موضوع رمان نو هم شناخته‌شده است. به‌علاوه، مؤلف در مقدمه گفته که مخاطب...

معرفی کتاب کتاب همگامی ادبیات و نقاشی قاجار به قلم علی محمدی اردکانی با تأکید و توجه بر فاصلۀ تاریخی(1210-1264ق) نوشته شده است. این دوران -که تقریباً نیمۀ نخست قاجار را شامل می شود- با حکومت آقا محمدخان(1210-1212ق)، فتحعلی شاه(1212-1250ق) و محمدشاه(1250-1264ق) مصادف بوده است. وضعیت فرهنگی و هنری این دوران نیز از یک طرف در ادامۀ جریان فرهنگی زندیه قرار دارد و از سویی دیگر مقدمه ای برای شکل گیری ف...

چکیده علوم بلاغی همانند صرف و نحو در آغاز به منظور فهم اسرار و رموز قرآن کریم و وجوه اعجاز بیانی آن و با محوریت آیات نورانی قرآن و نیز اشعار جاهلی صورت گرفت، ولی رفته رفته به سایر متون نظم و نثر عربی راه یافت و به صورت قواعدی منسجم تدوین شد و به ظهور تألیفات ارزش مندی در این زمینه انجامید. یکی از این تألیفات ارزش مند کتاب جواهرالبلاغه تألیف سید احمد هاشمی است که به منزله بهترین کتاب آموزش بلاغت...

پژوهش حاضر، از طریق بررسی روش‌شناسی نظریه علمای ابرار در کتاب مکتب در فرآیند تکامل، به نقد آن پرداخته است. ابتدا با بررسی دقیق مباحث این کتاب و شیوه ارجاع و استدلالی که مؤلف در اثبات نظر خود به‌کار برده است، تبیینی از روش پژوهش ایشان ارائه و سپس اشکالات روش ایشان بررسی می‌شود. مؤلف این کتاب در روش تحقیق خود دچار برخی اشکالات کلّی است که مختص به علم خاصی نیست؛ ازجمله: عدم ذکر مستند در برخی مباحث ...