دوره سلجوقی تا آغاز دوره تیموری، از جمله ادوار درخشان صنایع چوب در ایران است. آثار چوبی به جای مانده از این دوران، علاوه بر داشتن ارزش فنی و هنری بالا، به دلیل داشتن کتیبه هایی با مضامین دینی و اعتقادی، جایگاهی ویژه در زمینه شناخت باورهای دینی و مذهبی مردمان آن اعصار دارند. این امر، لزوم بررسی دقیق و گسترده تر این آثار را موجب می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر، معرفی آن دسته از آثار چوبی متعلق به دور...

طریقت نقشبندیه در بخارای سده هشتم هجری قمری، در بستر سنت صوفیانه خواجگان شکل گرفت و تاکنون همچنان به عنوان طریقتی زنده، فعال و جهانی به حیات خود ادامه داده است. به‌رغم رویکرد غیرسیاسی شیوخ خواجگان، نقشبندیه در دوره تیموری پا به میدان سیاست گذاشت. پژوهش حاضر به چرایی و چگونگی ورود شیوخ نقشبندی به عرصه سیاست در دوره تیموری پرداخته است. بنابر یافته‌های این پژوهش، ارتباط تنگاتنگ بهاءالدین نقشبند، پ...

یکی از بزرگان دوره تیموری معین الدّین محمّد زمجی اسفزاری هروی، منشی، شاعر، خوشنویس و مورّخ مشهور است، که از او آثاری برجسته به جا مانده است. از تألیفات این نویسنده دوره تیموری تنها کتاب روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات به چاپ رسیده و سایر آثار او در غبار زمان به دست فراموشی سپرده شده است. از آثار شایان توجه او «ترسّل» است. این اثر مشتمل برمقدمه، چهار منشأ و یک خاتمه است و از جمله آثاری است که از هم...

قرون هفتم و هشتم هجری قمری عصر شکوفایی معماری در آذربایجان است. اگر چه استاد پیرنیا سبکی به نام "آذری" را توصیف و پیشنهاد کرده که مترادف با مفهوم معماری ایلخانی- تیموری است؛ اما در توصیف سبک آذری به تأثیرات بنیادین مکاتب محلی آذربایجان بر معماری دوران ایلخانی- تیموری ایران اصلا توجهی نشده است. آذربایجان با مجموعه¬ای از شاخص¬های مهندسی و تزیینات بنا مهد معماری پیشرو عهد ایلخانی معرفی م...

با انتخاب هرات به پایتختی تیموری، بر اهمیت خراسان در آن عهد افزوده شد. اقدامات عمرانی شاهرخ تیموری در طول دوران سلطنت نسبتاً طولانی اش، اوضاع اقتصادی این ایالت را رونق بخشید. منازعات جانشینی میان شاه زادگان تیموری بعد از مرگ شاهرخ به شدت بر حیات اقتصادی خراسان تأثیر گذاشت. اگرچه سلطان ابوسعید، که بعد از یک سلسله منازعه به حکومت رسید، تلاش های زیادی برای ترمیم ویرانی ها و بهبود اقتصاد خراسان انجا...

چکیده در طول تاریخ یکی از زیباترین فعالیت‌های انسان، آفرینش باغ بوده است. هنر باغ‌سازی یکی از کهن‌ترین هنرهای ایرانیان است که دارای سنت‌های ارزشمند و قدرتی معنوی است. قدم نهادن در باغ‌های ایرانی، ما را به این اندیشه وا می‌دارد که چه رمز و رازی در پس ظاهر آراستة آنها نهفته است که بعد از گذشت قرن‌ها کهنه نمی‌شوند و همچنان با منظری جذاب، انسان امروز را به سوی خود دعوت می‌کنند. شکل باغ در ایران از...

هنر تذهیب یکی از هنرهای تزئینیـکاربردی است که زیرمجموعه­ هنر کتاب­آرایی محسوب می­شود. قرآن­آرایی از جمله بسترهای مناسب برای تجلی این هنر است که از اوایل قرون اسلامی با یکدیگر اجین شده­اند. هنر تذهیب را می­توان در کابردهای مختلف قرآن­آرایی از جمله تزئینات صفحات افتتاح، صفحات آغازین جزء­ها و غیره در قالب­های شمسه یا سرلوح مشاهده نمود. در طول زمان، تزئینات سرلوح بیشتر مورد استفاده هنرمندان قرار گر...

یکی از ویژگی‌های تاریخ‌نگاری دوره‌ی تیموری حکومت‌محوری آن است.اگرچه این رویکرد به ظاهر تداوم اقدام‌های مورخان دوره‌های قبلی است؛ اما بررسی متون این دوره نشان می‌دهد که انگاره‌های موجود در جامعه‌ی عصر تیموری و نیاز شدید امیرزادگان تیموری برای کسب مشروعیت‌بخشی، جریان تاریخ‌نگاری این دوره را تا حدودی با سایر دوره‌های تاریخی متمایز کرده است.تاج‌السلمانی از متقدم‌ترین این افراد بود که اهداف و انگاره...

تیمور، در ابتدا با بخشی از سپاهیان اولوس جغتای، در مسیر کسب قدرت گام نهاد. سپس، همزمان با گسترش قلمرو خود، به این سپاه وسعت بخشید. در این مسیر، او اقوام و گروههای مغلوب را نیز به خدمت گرفت. از سوی دیگر، همزمان با تصرف کامل ایران و سرزمینهای همجوار، حکومتهایی محلی ـ خانوادگی را در ایالات متصرفی خود بهوجود آورد. این سنت سیاسی؛ یعنی ایجاد امیرزادهنشینهای تیموری، در زمان جانشینان تیمور تداوم و گست...

در میان کتب  مصور فارسی، شاهنامه فردوسی و به‌طور اخص «شاهنامه بایسنقری»، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. ظهور مکتب هرات تیموری در عصر درخشان هنر اسلامی، آن را ملزم به پیروی از ارزش­های اصیل آن دوران نموده است؛ در این نوشتار، نگاره‌ی «کشته شدن ارجاسب در رویین دژ به دست اسفندیار» انتخاب‌شده و نویسنده به روش تحلیل زیبا شناسانه و تطبیق با مبادی حکمت هنر اسلامی به بررسی و تحلیل نگاره مذکور پرداخته و...