هدف مقاله حاضر تبیین یکی از مفاهیم تمثیل «آینه» در غزلیات بیدل و تحلیل پیوند آن با تمثیل‌های به کار رفته در افکار و آراء ابن عربی است. مسئله اصلی این مقاله بررسی جایگاه آینه در غزلیات بیدل به مثابه منعکس کننده بالاترین نقطه اندیشه عرفانی ابن عربی، یعنی وحدت وجود است روشن نمودن این مسئله که بیدل در این چشم انداز تا چه حد، تحت تأثیر اراء و افکار ابن عربی بوده، ضرورت این بررسی رافراهم نموده است. ا...

یکی از موضوع‌های اصلی و به سخنی دیگر و بهتر، اساسی‌ترین موضوع در تصوّف و عرفان اسلامی بحثِ «وجود» است که با ظهور عارف اندلسی، «محیی‌الدّین ابن‌عربی» در قرن هفتم و پس از آن تاکنون در ادب فارسی جلوة آشکار و نمودی پُررنگ دارد. به تَبَعِ آن، برایِ روشن کردنِ حقیقتِ «وجود» و «موجود» و نیز منشأ موجودات، در مرتبة پس از آن، مقولة دیگری که در عرصة علم عرفان نظری از آبشخورِ مقولة «وجود» آب خورده است و مورد بحث و بر...

جوهر و مایۀ اصلی سبکی را که به «سبک هندی» معروف شده است، تجرید تشکیل می‌دهد که درحقیقت به‌کار گرفتن تخیل شاعرانه در بیان مطلب است. در روند تحول شعر فارسی، هرقدر شعر برای بیان معانی باریک و مکنونات قلبی به‌کار گرفته شده، به همان اندازه نشانه‌های سبک بیان تجریدی، یعنی سبک هندی، در آن بیشتر شده است. همین نوع اشارات آراسته به تجرید و تشخیص در اشعار حافظ شیرازی فراوان است. در مقالۀ حاضر این ویژگی در...

نقطة اوج سبک هندی و باعث بالیدن این سبک، تلاش‌ها و تصاویر خلاقانة بیدل دهلوی است که منجر به پیدایش انواع استعاره‌ها در اشعار وی شده است که در بسیاری موارد این استعاره‌ها بسیار دور از ذهن و کاملا بدیع هستند و به جرات می‌توان گفت جز در اشعار وی نمی‌توان در اشعار سایر شاعران یافت. سبک هندی از قرن یازدهم با صائب تبریزی در ایران و بیدل دهلوی در هندوستان شکل گرفته است؛ در این میان می‌توان بیدل را شهس...

پایان نامه حاضر تصویرهای پارادوکسی و حسامیزی را در "دیوان غزلیات بیدل دهلوی" بر اساس " دیوان بیدل دهلوی" به "تصحیح اکبر بهداروند" مورد بررسی قرار داده است. این پایان نامه در دو فصل تنظیم شده است. فصل اول مربوط به پارادوکسی است و منظور از تصویر پارادوکسی تصویری است که دو روی ترکیب آن، به لحاظ مفهوم، یکدیگر را نقض کنند. مثل : " سلطنت فقر" ، "موج گوهر" انواع مختلفی از پارادوکس نظیر عرض جوهر، ر...

از هنـــر آیینة مقدار هرکس روشن است   رشتة شمع است بیـدل موج جوهر تیغ را تصحیح متون همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده است و محققان و مصححان توجه ویژه ای به آن مبذول داشته اند. بدیهی است که امر تصحیح، همانند دیگر علوم، دانش هایی را می طلبد که بدون دست یابی بدان ها، نیل به تصحیحی علمی متعذر می نماید. در این مجال، سعی بر آن است که به شیوه ای علمی، تصحیح دیوان بیدل دهلوی از اکبر بهداروند را نقد و ...

تا زمانی که یک شاعر یا نویسنده، به اصول و معیارهای پذیرفته­ شده در ادبیّات، که در بستر زمان جاری است، پایبند باشد، سخن یا کلام عادّی و ذهن‌آشنا دارد، امّا همین­که از اصول رایج در ادبیّات خارج شد، در حقیقت سبک تازه­ای را پایه­ریزی کرده­است و در اصطلاح «آشنایی­زدایی» صورت گرفته­است. براساس نظریّه­ی اشکلوفسکی، نظریه­پرداز صورت­گرای روسی، آشنایی­زدایی در ادبیّات، در سه سطح زبان، مفهوم و اَشکال ادبی عمل می...

تا زمانی که یک شاعر یا نویسنده، به اصول و معیارهای پذیرفته­ شده در ادبیّات، که در بستر زمان جاری است، پایبند باشد، سخن یا کلام عادّی و ذهن آشنا دارد، امّا همین­که از اصول رایج در ادبیّات خارج شد، در حقیقت سبک تازه­ای را پایه­ریزی کرده­است و در اصطلاح «آشنایی­زدایی» صورت گرفته­است. براساس نظریّه­ی اشکلوفسکی، نظریه­پرداز صورت­گرای روسی، آشنایی­زدایی در ادبیّات، در سه سطح زبان، مفهوم و اَشکال ادبی عمل می...

هر ترکیب در دیوان بیدل جستجو شده و شواهد به دست آمده همراه با بررسی هر ترکیب تشبیهی از لحاظ ویژگی های طرفین (حسّی یا عقلی بودن مشبّه و مشبّهٌ به ) و تشبیه خیالی و وهمی و بررسی هر ترکیب استعاری از نظر نوع ویژگی مستعارٌمنه (اسم یا صفت) و نیز توضیح مختضری در مورد مفهــوم ترکیب، در کنار ترکیب نوشته شده است. همــه ی ترکیبات با ترتیب الفبائی مرتّب شده است که در این ترتیب ، تصویرسازی های متنوّع شاعر در مورد ...

چکیده: موضوع اصلی این تحقیق، بررسی تصویرهای سوررئالیستی در هشت کتاب سهراب سپهری است. برای این مقصود نگارندهمی خواهد اثبات کند که تصاویر شعری سپهری تا چه اندازه سوررئالیستی است. ابتدا در مبحث تصاویر سوررئالیستی، ضمن بحث در موردمشخّصه هایی چون: نگارش خودکار، خواب و رویا، تعطیلکردن عقل و ... بیان می کند که سپهریارائه دهنده ینمونه هایتمام عیار تصویرهای سوررئالیستی است. پس از آن در بخش ارتباط تصویره...