چکیده تعالی فرهنگی هر جامعه، در گرو شناخت صحیح دستاوردهای گوناگون و آثار فرهنگی و میراث های مادی و معنوی پیشینیان و برقراری ارتباط آگاهانه با آن آثار است. منظومه های حماسی دینی جایگاه ارزنده ای به عنوان گنجینه های مذهبی، دینی و اجتماعی از دیرباز در آثار ادبی ما داشته اند. شأن والای این قبیل حماسه ها در روحیه دینی و دین پروری ملت مسلمان و شیعی ما همواره در طول ازمنه بر کسی پوشیده نیست. پس با...

چاپ نخست تصحیح جدید تاریخ بیهقی، اثر ابوالفضل بیهقی، که یکی از پایه های نثر فارسی به شمار می رود، در اواخر سال 1388 خورشیدی، به کوشش آقایان دکتر محمّدجعفر یاحقّی و مهدی سیّدی منتشر شد. پیش از این، استادان بنامی چون ادیب پیشاوری، سعید نفیسی، دکتر قاسم غنی و دکتر علی اکبر فیّاض به تصحیح این اثر برجسته همّت گمارده بودند، امّا تصحیح و پژوهش تازه ای که انجام گرفته، از لونی دیگر است؛ چرا که افزون بر مقابله...

«گونه شناسی» شناخت کاربردهای زبان فارسی است در حوزه های جغرافیایی و دوره های مختلف، و تطبیق آن با متون فارسی. با سنجش مقوله های مختلف زبانی و بیانی هر متن با متون دیگر می توان به مجموعه ای از هم خوانی ها دست یافت، که همین همخوانی ها اساس کار در گونه شناسی است. بنا بر اصل گونه شناسی، هر دست نوشت ویژگیهای زبانی و فرهنگی حوزه خویش را دارد و در صورت آمیزش آنها، ویژگیهای سبکی هر کدام از دست نوشته ها...

سابقه و هدف: هر چند که خدمات علمی برجسته ایرانیان در دوران پس از اسلام بر کسی پوشیده نیست، اما به دلیل این که نگارش متون علمی در آن دوران به زبان عربی بوده است، تفکیک سهم ایرانیان و اعراب در رشد و توسعه طب سنتی اسلامی بدون انجام پژوهش های دقیق ممکن نخواهد بود. از همین  رو پژوهش حاضر به بررسی سهم دانشمندان ایرانی در تألیف نسخ خطی عربی در طب اسلامی می پردازد. مواد و روش ها: تحقیق به روش مطالعه کت...

چکیده میرزا علیرضا « دیوان و مثنوی معراج الخیال » رساله ی حاضر تصحیحی از نسخ هی خطی متخلّص به تجلّی شیرازی شاعر قرن یازدهم هجری است. تجلّی پرورش یافت هی مکتب هندی یا اصفهانی است و در علوم عقلی از شاگردان میرزا حسین خوانساری است. وی روزگاری را در هند به سر برده و سپس به ایران بازگشته است. در سال 1072 ه ق شاه عبّاس دوم صفوی محلی از محال اردکان را به رسم سیورغال به او واگذاشت بعد از شاه عبّاس ملاز...

تذکره‌نویسی یکی از شاخه­های رایج در تاریخ ادب فارسی و تذکره، عنوان عمومی کتاب‌هایی است که شرح‌ احوال شاعران، عارفان یا جماعتی دیگر به همراه نمونه‌ای از آثار و سخنان هر کدام، به طور سنتی و بدون رعایت اصول تاریخ‌نویسی و نقد جدید در آنها درج می‌شود. یکی از دوره­های درخشان و پررونق تذکره‌نگاری، عصر قاجاریّه است. در این دوره، تدوین شرح حال شاعران، معیاری برای سنجش مایه­­های ذوق و سخن­شناسی به شمار م...

نگارگری در هر دوره می تواند به مثابه ی آینه ی تمام نمای مسائل مختلف و تحولات فرهنگی،اجتماعی، سیاسی حاکم بر یک جامعه باشد. امروزه بسیاری از تاریکی های فرهنگی دوران گذشته در ایران به واسطه مرور و بررسی نگارگری های سده های پیشین روشن تر گشته است. قابل توجه است نمونه های بسیار شاخص از این هنر در کشور فرانسه در دوران شکوه و کمال کتاب و کتابت یعنی گوتیک. اندکی تعمق در نگاره های مذکور، ویژگی های بارز ...

ایرانیان و مسلمانان،  پس از شناخت کاغذ  و تولید آن، به­سرعت کاغذ  را جایگزین انواع دیگر ورق (پاپیروس و پوست) کردند و بدین جهت­، از قرن دوم تا چهارم ق. ساخت انواع کاغذ در مناطق و شهرهای مختلف ایران رایج گردید و پس از آن؛ تأسیس کارگاه­های ساخت کاغذ، به‌سرعت، به دیگر کشورهای اسلامی انتقال یافت. با توجه به‌تنوع کاغذ‌های به‌کاررفته در نسخه‌های خطی ایرانی و اسلامی، و با توجه به اینکه عنصر کاغذ، در نس...