در بحث از تفاوت‌های بیانی آیات مشابه، این سؤال مطرح می‌شود که چه عواملی سبب ایجاد چنین تفاوت‌هایی شده است. چه چیز سبب می‌شود تا لفظی در یک آیه مقدم و در آیه مشابهش مؤخر شود و یا واژه‌ای از یک آیه حذف و در آیه مشابهش ذکر شود و.... به‌طور کلی می‌توان گفت این تفاوت اسلوب‌ها به سه عامل باز می‌گردد که عبارتند از: سیاق معنایی، سیاق لفظی و تفنن در کلام. سیاق معنایی و لفظی حکمت اختصاص هر لفظ به سوره را...

قرآن کریم در دو مورد (سوره نحل، آیه 43 _ 44 و سوره انبیا، آیه 7) مرجعیت «اهل الذکر» را، دست کم در حوزه معارف دین، پذیرفته است. در مورد اصطلاح شناسی این تعبیر در بین قرآن پژوهان دو نظریه عمده به چشم می خورد: جمعی که با استناد به سیاق آیات، آنان را اهل کتاب، اهل علم و ... دانسته اند و بر نظریه ارجاع مشرکان به آنان تأکید کرده اند و جمعی که با استناد به روایات انبوه شیعی و برخی از روایات اهل تسنن، ...

موضوع عرش و مباحث متعلق به آن، یکی از مباحث پیچیده در حوزه شبکه معارف بلند قرآن کریم است که در آیات متعدد به آنها اشاره شده و در این میان، آیه 17 سوره حاقه به حاملان هشت‌گانه عرش الهی اشاره دارد، ولی مشخص نمی‌سازد که این حاملان ثمانیه چه کسانی هستند. تنوع معانی‌ای که برای مفهوم عرش وجود دارد، زمینه ایجاد دیدگاه‌های گوناگونی از سوی مفسران پیرامون مراد از حاملان عرش الهی شده است. پژوهش حاضر با رو...

قرآن کتاب رحمت و هدایتگر انسانها در تمامی عرصه های زندگی است. با توجه به نقش هدایتگری قرآن، هر سوره دربردارنده هدف و غایتی است که این مهم از طریق چینش حکیمانه آیات انجام می شود و حتی گزینش یکایک واژگان نیز بر اساس نظام حکمت می باشد . بنابراین چنین نگرشی – بر اساس علم تناسب - بر آیات قرآن، سبب عمق بخشیدن بر تأملات قرآنی می شود. علم تناسب میان دانشمندان مسئله ای مورد اختلاف است و پژوهش حاضر بر اس...

بهترین مدیریت بر طبق معیارهای قرآنی و اسلامی، مدیریتی است که به عناصر و افراد امکان بدهد که خودشان را بر اساس معیارهای اسلامی اداره کنند، خودگردانی بر اساس معیارهای قرآن، این روح سیاست اداری در نظام اسلام است. مدیریت قرآنی، مدیریت متمرکز است، مقصود از متمرکز، وحدت مرجع تصمیم گیری، انسجام و هماهنگی بین نیروها و برقراری رابطه ارگانیک بین واحدها و بخش های تابعه در حوزه مدیریت است و در عین حال مدیر...

ساختار هندسی یا انسجام موجود در سوره های قرآن، یافته ای نو در تفسیر نگاری عصر ما و یک از مباحث پر نزاع در تفسیر قرآن است. در این نظریه مفسر می کوشد تا یکپارچگی و انسجام محتوایی میان آیات یک سوره را نشان دهد. بعضی قرآن پژوهان معاصر معتقدند، در پس تنوع و پراکندگی ظاهری در سوره های قرآن یک غرض و موضوع واحدی نهفته است و در بین همه آیات یک سوره رابطه ای نا گسستنی بر قرار است. اما تعدد موضوعاتی که به...

مفسران اهل‌‌سنت درباره مصداق آیه 43 سوره رعد، دیدگاههای مختلفی را بیان کرده‌‌اند، اما یک دیدگاه میان آنان و مفسران شیعه مشترک است. در این آیه خداوند به پیامبرش دستور می‌دهد: به کسانی که منکر نبوت تو هستند، بگو: خدا و کسی که علم کتاب نزد او است، میان من و شما گواه است. این مفسران مراد از اسم موصول در این آیه یعنی «وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ» را امیرالمؤمنین علی(ع) می‌‌دانند که در شناخت حقانیت قرآن...

یکی از مباحث مهم انواع رویکردهای هرمنوتیک بحث دور هرمنوتیکی است. این دور در رویکردهای متفاوت هرمنوتیک شکل های گوناگونی یافته است. فریدریش آست دور را میان جزء متن و کل متن برقرار می دید. فهم متن منوط به فهم جزء است و فهم جزء منوط به فهم کل. در هرمنوتیک دستوری و فنی شلایر ماخر نیز وجود دور کاملا مشهود است. در هرمنوتیک دستوری میان فهم واژگان از یک سو و فهم متن و جمله از سویی دیگر دور رخ می نماید...

حکم تعدد زوجات از احکام قطعی و اجماعی میان همه فرقه ها و گروه های اسلامی است. در قرآن این حکم در آیه سوم سوره نساء بیان شده است. با این حال، این آیه به دلیل ساختار و هم چنین مقید شدن حکم در آن به دو شرط، ابهاماتی دارد که مفسران فریقین نظرات گوناگونی در حل آن ها ارائه داده اند. از جمله این ابهامات، ارتباط فقره اول این آیه، که در قالب شرط بیان شده، با فقره دوم و جزاء است. در این نوشتار، پس از تبی...